Mối liên hệ giữa trào ngược dạ dày thực quản và táo bón
Cơ thắt thực quản dưới (LES - lower esophageal sphincter) vòng cơ ngăn cách thực quản và dạ dày, hoạt động như một van đóng mở cho phép thức ăn đi xuống dạ dày và không cho đi theo hướng ngược lại. Trào ngược axit dịch vị diễn ra khi LES bị suy yếu, giãn rộng hoặc đóng mở không đúng lúc. Điều này cho phép các chất trong dạ dày bao gồm dịch tiêu hóa có tính axit cao đi ngược lên thực quản. Khi bệnh lý này trở nên nghiêm trọng và kéo dài, nó được gọi là chứng trào ngược dạ dày thực quản (GERD).
Để điều trị GERD, bác sĩ sẽ tư vấn cho bạn một chế độ ăn uống và thói quen sống, đồng thời kê đơn thuốc khi cần thiết. Những thuốc trên có thể gây ra tác dụng phụ, một trong số đó là táo bón. Táo bón có nghĩa là đi tiêu khó, khô hoặc đi ít hơn ba lần một tuần.
Tác dụng phụ của thuốc
Phương pháp đầu tiên được khuyến cáo để điều trị chứng trào ngược dịch vị là hình thành lối sống và chế độ ăn hợp lý.
Trường hợp những điều chỉnh trong thói quen không đem tới hiệu quả trong khi triệu chứng ngày càng tồi tệ, một số loại thuốc sẽ được chỉ định để khắc phục tình trạng bệnh lý như thuốc ức chế bơm proton (PPI) hay trung hòa axit dịch vị.
Bên cạnh tác dụng điều trị chứng trào ngược, PPI còn có thể gây ra một số tác dụng phụ như táo bón.
Táo bón thường là tác dụng phụ của thuốc ức chế proton được dùng để điều trị trào ngược dạ dày thực quản. Nguồn: insightstate.comPhương pháp kiểm soát táo bón liên quan đến PPI
PPI là thuốc điều trị GERD được ưu tiên vì tác dụng chữa lành niêm mạc thực quản và điều trị hiệu quả những triệu chứng, nhưng chúng cũng có thể gây táo bón.
Một số cách giúp kiểm soát tình trạng táo bón gây ra bởi thuốc ức chế bơm proton, bao gồm:
Ăn nhiều chất xơ
Thành phần trong thực phẩm giàu chất xơ hầu như không ảnh hưởng tới tình trạng chứng trào ngược. Bổ sung số lượng lớn chất xơ giúp phân dễ dàng di chuyển trong đường ruột. Tuy nhiên, ăn quá nhiều chất xơ có thể gây ra đầy hơi, chướng bụng, vì vậy hãy bổ sung chất xơ một cách từ từ.
Những thực phẩm giàu chất xơ bao gồm:
- Bánh mì nguyên hạt
- trái cây tươi
- rau củ
Uống nhiều nước
Tăng lượng nước uống mỗi ngày nếu bạn không bị rối loạn tiêu hóa, tiêu chảy. Lượng nước nhiều kết hợp với chất xơ giúp phân di chuyển dễ dàng hơn trong ống tiêu hóa.
Tập thể dục thường xuyên
Tập thể dục giúp cải thiện nhu động ruột – cơ chế động lực quan trọng nhất cho sự di chuyển các chất trong ống tiêu hóa. Đặt mục tiêu tập thể dục tối thiểu 30 phút/ ngày, 5 lần mỗi tuần và tổng 150 phút hàng tuần. Một số bộ môn thể thao phổ biến và cũng rất hiệu quả như: đi bộ, đạp xe, bơi lội…
Bạn có thể tham khảo từ những tư vấn từ chuyên gia sức khỏe để có một chế độ luyện tập phù hợp nhất.
Duy trì thói quen tập thể dục cải thiện tình trạng căng thẳng và hỗ trợ nhu động ruột. Nguồn: verywellfit.comThuốc không kê đơn
Có nhiều loại thuốc trị táo bón hiệu quả mà bạn có thể mua mà không cần đơn:
- Thuốc nhuận tràng giúp phân dễ dàng đi ra. Ví dụ senna (Fletchers Laxative) và polyethylene-glycol-3350 (GIALAX).
- Thuốc làm mềm phân , ví dụ docusate (Dulcolax).
- Bổ sung chất xơ
- Kích thích nhu động ruột: tăng nhu động ruột. Ví dụ sennosides (Senokot).
Thường chỉ nên sử dụng khi tình trạng táo bón của bạn thực sự rõ rêt vì có thể gây tiêu chảy nếu dùng không đúng cách. Nếu táo bón nghiêm trọng và kéo dài, hãy đi khám để bác sĩ kê đơn thuốc phù hợp cho bạn.
Một số người có thể sử dụng men vi sinh như Bifidobacterium và Lactobacillus. Nghiên cứu có giới hạn đã chứng minh tác dụng hỗ trợ điều trị táo bón hiệu quả của men vi sinh.
Lựa chọn thay thế việc sử dụng thuốc ức chế bơm proton
Ngoài việc thay đổi thuốc điều trị, bạn nên thay đổi thói quen sinh hoạt hợp lý
Duy trì một lối sống lành mạnh là phương pháp hiệu quả, rẻ tiền để điều trị bệnh lý.. Nguồn: supremelabs.co.uk
- Tránh mặc quần áo bó sát. Quần áo chật có thể tăng áp lực lên dạ dày, tạo động lực đẩy dịch vị lên thực quản.
- Duy trì tư thế ngồi ít nhất 3 tiếng sau ăn. Trọng lực ngăn hỗn hợp dịch vị và thức ăn trào ngược lên thực quản.
- Kê cao gối khi ngủ: Sử dụng vật dụng kê đầu cso chiều cao từ 15 tới 20 cm
- Bỏ thuốc lá: Nicotin và những chất độc lại trong khói thuốc là tác nhân gây suy nhược cơ thắt tâm vị, ngoài ra thúc đẩy quá trình dị sản biểu mô thực quản diễn ra nhanh hơn.
- Tránh một số loại thực phẩm: Những thực phẩm bao gồm đồ ăn cay nóng, nhiều dầu mỡ, sô cô la, rượu và cà phê.
Thuốc không kê đơn để điều trị trào ngược axit bao gồm thuốc kháng axit, giúp trung hòa axit dư thừa trong dạ dày, bao gồm:
- Nhôm-hydroxit-magiê-hydroxit-simethicone (Maalox)
- Canxi cacbonat (Tums)
- Natri dihydroxyal nhôm (Rolaids)
Một loại thuốc khác hoạt động dựa trên tác dụng ức chế thụ thể H2 trên tế bào thành dạ dày, làm giảm lượng axit tạo ra trong dịch vị. Ví dụ :
Tổng kết
Một số thuốc điều trị chứng trào ngược dạ dày thực quản có thể gây ra tác dụng phụ như rối loạn tiêu hóa, táo bón. Thay đổi lối sống và chế độ ăn uống phù hợp, đồng thời lựa chọn một số thuốc thay thế để cải thiện triệu chứng.
Bạn có thể điều trị táo bón bằng cách ăn nhiều chất xơ, uống đủ nước, tập thể dục, đồng thời rèn luyện thói quen ngồi dậy ít nhất ba giờ sau khi ăn, ngủ kê cao đầu và tránh mặc quần áo bó sát. Ngoài ra, bỏ thuốc lá để tình trạng sức khỏe được cải thiện.
Trường hợp không có hiệu quả, hãy đi khám để bác sĩ xác định nguyên nhân chính và đưa ra kế hoạch điều trị phù hợp nhất.
