Thông thường có thể xác định nguyên nhân gây ra cảm giác nuốt đau bằng cách khám các triệu chứng cụ thể.
Tùy thuộc vào nguyên nhân mà cảm giác đau buốt hoặc đau âm ỉ này có thể xảy ra ở hàm, cổ họng, ngực hoặc thực quản. Cơn đau có thể chỉ xuất hiện ở một bên cổ họng và cũng có thể thay đổi mức độ đau khi hít thở sâu.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu kỹ hơn nguyên nhân và triệu chứng của nuốt đau, cùng với đó là cách để giảm đau.
Nguyên nhân gây đau khi nuốt
Một số bệnh lý và tình trạng gây ra nhiễm trùng, viêm và nghẹn cổ họng, miệng hoặc đường thực quản cũng có thể kèm theo khó chịu khi nuốt.
Tùy thuộc vào nguyên nhân mà các triệu chứng khác thường xuất hiện đi kèm. Những nguyên nhân sau có thể dẫn đến nuốt đau:
Viêm họng hạ
Viêm họng, viêm nắp thanh quản và viêm thực quản là một số nguyên nhân có thể gây đau khi nuốt (nguồn: https://www.medicalnewstoday.com/)Nhiễm trùng cổ họng là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây đau khi nuốt. Trong đó có thể kể đến viêm họng hạt, là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn Streptococcal .
Những người bị viêm họng hạt cũng có thể nhận thấy các triệu chứng:
- Sưng, hạch bạch huyết mềm ở một hoặc cả hai bên cổ họng
- Đau ở khẩu cái mềm
- Xuất hiện đốm đỏ trên khẩu cái mềm
- Sốt
- Mảng trắng trên amidan
Viêm amiđan
Viêm amidan là tình trạng nhiễm trùng và gây viêm ở amidan (đây là hai hạch bạch huyết ở phía sau họng). Viêm amidan là một nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nuốt đau.
Viêm amidan là một tình trạng dễ lây lan. Vi rút hoặc nhiễm trùng do vi khuẩn (bao gồm cả viêm họng liên cầu) có thể là căn nguyên gây ra viêm amidan.
Ngoài ra viêm amidan còn có những triệu chứng khác như:
- Sưng amidan
- Đốm trắng hoặc vàng trên amidan
- Hơi thở hôi
- Mềm vùng hàm hoặc cổ
- Sốt
Viêm nắp thanh quản
Viêm nắp thanh quản (viêm ở phần nắp phía sau cổ họng ngăn cản thức ăn đi xuống khí quản) là một bệnh nhiễm trùng cổ họng.
Ngoài đau khi nuốt, các triệu chứng điển hình của viêm nắp thanh quản bao gồm:
- Khó nuốt
- Sốt cao
- Chảy nước dãi
- Có xu hướng ngồi nghiêng người về phía trước
Nhiễm trùng nấm men
Nhiễm trùng nấm men trong miệng, cổ họng hoặc thực quản cũng có thể dẫn đến khó chịu khi nuốt. Nấm men là một loại nấm có thể phát triển nhanh chóng đến mức không thể kiểm soát nếu gặp điều kiện thuận lợi trong cơ thể.
Nấm Candida là nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nhiễm trùng nấm men.
Các triệu chứng khác có thể gặp trong bệnh này như là:
- Mất vị giác
- Các mảng trắng trên lưỡi
- Nốt đỏ ở khóe miệng
Viêm thực quản
Thực quản là đường ống dẫn thức ăn và chất lỏng từ miệng đến dạ dày.
Nguyên nhân phổ biến nhất của tình trạng viêm thực quản là bệnh trào ngược dạ dày, khiến cho axit trong dạ dày trào ngược lên trên thực quản.
Một số loại thuốc và phản ứng với dị ứng cũng có thể gây ra viêm thực quản.
Viêm thực quản có thể gây ra các triệu chứng sau cùng với nuốt đau:
- Đau tức ngực
- Đau bụng
- Khàn giọng
- Ho khan
- Ợ nóng
- Buồn nôn
Chấn thương cổ họng
Mặc dù ít phổ biến hơn các nguyên nhân khác nhưng chấn thương ở cổ họng cũng có thể dẫn đến đau khi nuốt.
Ăn hoặc uống thứ gì đó quá nóng có thể làm bỏng bên trong cổ họng hoặc thực quản. Thậm chí khi ăn phải bánh quy giòn hoặc khoai tây chiên có cạnh sắc, mọi người cũng có thể bị tổn thương vùng cổ họng.
Tùy thuộc vào vị trí và mức độ tổn thương mà có thể chỉ bị đau ở một bên cổ họng hoặc sâu hơn ở thực quản.
Chẩn đoán
Bác sĩ có thể sử dụng xét nghiệm máu để chẩn đoán cơn đau khi nuốt (nguồn: https://www.medicalnewstoday.com/)Chẩn đoán chính xác là rất quan trọng để điều trị đau khi nuốt. Các bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm khác nhau để chẩn đoán. Sau khi kiểm tra tiền sử, bệnh sử và tiến hành khám, họ có thể thực hiện các xét nghiệm chẩn đoán sau:
- Nuôi cấy vi khuẩn vùng họng . Ở xét nghiệm này, bác sĩ sẽ lấy một mẫu chất nhầy từ cổ họng bằng tăm bông. Họ sẽ xét nghiệm chất nhầy này để xác định xem nó có chứa sinh vật nào có thể gây nhiễm trùng hay không.
- Xét nghiệm máu . Xét nghiệm máu, trong đó có xét nghiệm số lượng bạch cầu sẽ giúp bác sĩ xác định xem bệnh nhân có đang bị nhiễm trùng hay không.
- Chụp cản quang ống tiêu hóa bằng bari . Trước khi chụp X-quang, bác sĩ sẽ yêu cầu người bệnh uống chất lỏng có chứa bari. Chất này sẽ làm hiện hình con đường mà thức ăn đi từ miệng đến dạ dày.
- Chụp cắt lớp vi tính . Các bác sĩ sử dụng phương pháp chụp cắt lớp vi tính (CT) để tạo ra hình ảnh của cổ họng. Điều này giúp bác sĩ xác định bất kỳ bất thường nào, chẳng hạn như khối u trong cổ họng hoặc ống dẫn thức ăn có thể gây đau khi nuốt.
Điều trị
Điều trị đau khi nuốt nói chung phụ thuộc vào nguyên nhân.
Thuốc là phương pháp điều trị hàng đầu đối với một số loại nhiễm trùng. Các bác sĩ thường chỉ định thuốc kháng nấm để điều trị nhiễm trùng nấm men và thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn (bao gồm cả viêm họng do liên cầu khuẩn).
Khi bệnh nhân bị viêm amidan tái phát, hoặc tình trạng viêm này không đáp ứng tốt với thuốc, bác sĩ có thể chỉ định cắt bỏ amidan.
Các biện pháp khắc phục tại nhà
Nhâm nhi đồ uống ấm có thể giúp giảm đau trong thời gian ngắn (nguồn: https://www.medicalnewstoday.com/)Mọi người có thể sử dụng các biện pháp khắc phục tại nhà sau đây để giảm cảm giác đau khi nuốt trong thời gian ngắn:
- Uống thuốc chống viêm . Thuốc chống viêm không steroid ( NSAID ) có thể làm giảm sưng và viêm trong miệng, cổ họng và thực quản, từ đó giúp bạn nuốt dễ dàng và ít đau hơn.
- Dùng thuốc kháng axit . Thuốc kháng axit không kê đơn (OTC) có hiệu quả để giảm đau do trào ngược axit dạ dày.
- Sử dụng thuốc xịt họng . Thuốc xịt họng có thể làm tê cổ họng, giúp bạn nuốt dễ dàng và đỡ đau hơn.
- Súc miệng bằng nước muối . Nước muối có thể làm giảm tình trạng viêm và khiến cho việc nuốt ít đau hơn. Trộn khoảng hơn 200 ml nước ấm với 1 thìa cà phê muối và súc miệng dung dịch này vài lần một ngày.
- Nhâm nhi đồ uống ấm . Đồ uống ấm, chẳng hạn như trà thảo mộc, có thể giúp giảm đau. Tránh dùng đồ uống quá nóng, nếu không có thể làm bỏng cổ họng.
- Tắm nước nóng . Hơi nước nóng có thể giúp giảm bớt tình trạng viêm gây đau khi nuốt.
- Tránh rượu và thuốc lá . Các chất trong rượu và thuốc lá có thể gây kích ứng mô mềm của miệng, cổ họng và thực quản.
Khi nào cần đi khám
Đau khi nuốt thường hết sau vài ngày, đặc biệt nếu nguyên nhân là do cảm lạnh. Tuy nhiên, trong một số trường hợp bạn cần phải đi khám để xác định nguyên nhân và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Bạn nên đi khám nếu nhận thấy:
- Không rõ nguyên nhân gây đau
- Cơn đau đã kéo dài hơn một tuần hoặc ngày càng nặng hơn
- Có một mảng đốm trắng ở phía sau cổ họng
Bạn cũng cần chú ý vì nuốt đau kèm các dấu hiệu sau đây có thể là dấu hiệu cần cấp cứu y tế ngay lập tức:
- Sưng cổ họng
- Khó thở
- Bất thường khi mở miệng
- Chảy nước dãi bất thường
Tổng kết
Mặc dù gây khó chịu nhưng cơn đau khi nuốt thường chỉ là tạm thời. Tùy thuộc vào nguyên nhân mà tình trạng này thường biến mất sau vài ngày.
Ví dụ nếu cơn đau do cảm lạnh sẽ thường tự khỏi trong vòng một tuần.
Nếu bị nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc nấm gây ra đau, việc điều trị thường dễ dàng. Trước khi đi khám, mọi người có thể áp dụng các biện pháp điều trị tại nhà để kiểm soát triệu chứng và giảm bớt sự khó chịu.
Xem thêm:
