Hội chứng Ogilvie rất hiếm gặp, có thể gặp ở cả nam giới và nữ giới, ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở người khoảng 60 tuổi.
Triệu chứng
Các triệu chứng và mức độ nghiêm trọng của hội chứng Ogilvie có thể khác nhau ở mỗi người. Hội chứng Ogilvie có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng người bệnh. Rối loạn này thường xảy ra nhất ở những bệnh nhân mới nhập viện hoặc có bệnh lý tiềm ẩn hoặc mới trải qua phẫu thuật.
Các triệu chứng phổ biến của hội chứng Ogilvie bao gồm:
Chướng bụng. Nguồn ảnh: belmarrahealth.
Chướng bụng thường tiến triển trong vài ngày, nhưng tiến triển nhanh nhất trong khoảng thời gian 24 giờ. Bụng có thể chướng căng đôi khi gây cảm giác khó thở cho người bệnh. Các triệu chứng khác có thể bao gồm sốt, đau quặn bụng và tăng bạch cầu thường do nhiễm trùng. Sốt, đau bụng rõ rệt và tăng bạch cầu là những triệu chứng thường gặp hơn khi bị thủng ruột hoặc thiếu máu cục bộ, nhưng có thể xảy ra khi không có những tình trạng này.
Chướng đại tràng trong hội chứng Ogilvie có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, đe dọa tính mạng như thủng đại tràng hoặc thiếu máu đến đại tràng gây hoại tử ruột. Thủng ruột làm phân tràn ra ngoài ổ bụng kích thích phúc mạc gây đau bụng dữ dội, sốt, nhiễm khuẩn huyết và sốc nhiễm khuẩn. Manh tràng là vị trí thường xảy ra sự giãn nở lớn nhất do đó có nguy cơ bị thủng cao nhất. Thủng ruột trong hội chứng Ogilvie hiếm khi xảy ra, chỉ với tỉ lệ 1-3%.
Nguyên nhân gây hội chứng Ogilvie
Hiện nay, vẫn chưa xác định nguyên nhân chính xác gây hội chứng Ogilvie. Thông thường, tình trạng này hay gặp ở những người có bệnh lý hoặc mới phẫu thuật nghiêm trọng. 3 tình trạng phổ biến nhất liên quan tới hội chứng Ogilvie là phẫu thuật (phẫu thuật bụng, chỉnh hình, thần kinh, tim và tiết niệu), nhiễm trùng (viêm phổi và nhiễm trùng huyết) và mắc bệnh tim (đặc biệt là nhồi máu cơ tim hoặc suy tim sung huyết).
Ngoài ra, người mắc bệnh ác tính, bệnh thận, bệnh phổi nặng, suy hô hấp, rối loạn chuyển hóa và mất cân bằng điện giải nghiêm trọng,... cũng liên quan tới hội chứng Ogilvie. Bên cạnh đó, việc sử dụng một số loại thuốc như thuốc an thần, thuốc kháng cholinergic, steroid và các chất ma túy,... cũng liên quan tới sự phát triển của hội chứng Ogilvie. Đồng thời, hội chứng này cũng có thể là kết quả của những bất thường ảnh hưởng tới việc kiểm soát hệ thống thần kinh tự động của vận động đại tràng.
Chẩn đoán
Bác sĩ chẩn đoán hội chứng Ogilvie dựa trên các triệu chứng đặc trưng, tiền sử bệnh, thăm khám lâm sàng kỹ lưỡng và nhiều xét nghiệm chuyên biệt để loại trừ các bệnh lý khác hoặc xác định nguyên nhân gây bệnh.
Khám lâm sàng
Hội chứng Ogilvie hầu như không thể phân biệt được với tắc ruột cơ học nếu chỉ dựa vào các dấu hiệu và triệu chứng. Bác sĩ sẽ chỉ định chụp X-quang đại tràng để loại trừ tắc nghẽn cơ học. Phim chụp bụng không chuẩn bị có thể cho thấy đại tràng bị giãn bất thường, mức nước mức hơi trong ruột non, cả hai đều là dấu hiệu của tắc ruột.
Nếu không chắc chắn bác sĩ có thể cho chụp cắt lớp vi tính ổ bụng, hoặc chụp đại tràng cản quang để loại trừ tắc nghẽn cơ học trong trường hợp không chướng bụng. Chụp đại tràng cản quang là một thủ thuật cho phép bác sĩ đánh giá đại tràng. Trong quá trình thực hiện bác sĩ sẽ đưa một ống mềm vào đường hậu môn sau đó tiêm thuốc cản quang vào đại tràng và chụp X-quang. Thuốc sẽ hiển thị đường viền của đại tràng trên phim chụp X-quang, cho thấy tắc nghẽn cơ học nếu có. Chụp CT có thể hiển thị hình ảnh mặt cắt của một số cấu trúc mô như ruột kết.
Phim chụp Xquang bụng không chuẩn bị. Nguồn ảnh: nejm
Điều trị
Không có phương pháp điều trị cụ thể cho hội chứng Ogilvie. Các phương pháp điều trị bao gồm liệu pháp hỗ trợ, thuốc, giảm áp và phẫu thuật. Hầu hết các phương pháp điều trị đều chưa trải qua nghiên cứu lâm sàng được kiểm soát rộng rãi.
Các quy trình điều trị và can thiệp cụ thể có thể khác nhau, tùy thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi và sức khỏe của người bệnh; sự tiến triển của bệnh; các triệu chứng; tình trạng của ruột,.... Việc lựa chọn phương pháp điều trị cụ thể nên được các bác sĩ và các thành viên khác của nhóm chăm sóc sức khỏe đưa ra trao đổi cẩn thận với bệnh nhân, thảo luận kỹ lưỡng về những lợi ích và nguy cơ tiềm ẩn, bao gồm cả những tác dụng phụ có thể xảy ra và những ảnh hưởng lâu dài.
Khi lập kế hoạch điều trị, các bác sĩ phải cân nhắc giữa điều trị bảo tồn so với việc phẫu thuật cắt bỏ phần đại tràng bị giãn.
Xử trí ban đầu hội chứng Ogilvie: cần khám để phát hiện các dấu hiệu thủng ruột hoặc thiếu máu cục bộ. Những tình trạng này cần được can thiệp phẫu thuật ngay lập tức.
Trong trường hợp đã xác định được nguyên nhân gây ra hội chứng Ogilvie (ví dụ: suy hô hấp, suy tim sung huyết, nhiễm trùng), thì việc điều trị nguyên nhân là bắt buộc. Nếu hội chứng Ogilvie có liên quan đến việc sử dụng một số loại thuốc nhất định, người bệnh phải ngừng thuốc ngay.
Liệu pháp hỗ trợ: Ăn, uống nước, truyền dịch đường tĩnh mạch để điều chỉnh tình trạng mất cân bằng chất lỏng và điện giải trong cơ thể; đặt ống thông dạ dày để giảm lượng không khí nuốt vào; đặt ống trực tràng dẫn lưu để thoát khí và phân. Bệnh nhân cũng cần ngừng sử dụng những loại thuốc có thể gây ảnh hưởng tới nhu động ruột;
Đặt ống thông dạ dày cho ăn và giảm áp đường tiêu hóa. Nguồn ảnh: everydayhealth
Sử dụng thuốc neostigmine: Tiêm tĩnh mạch neostigmine có thể giảm áp trong lòng đại tràng ở những người có hội chứng Ogilvie không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn. Neostigmine cải thiện khả năng vận động của ống tiêu hóa và chức năng vận chuyển thức ăn qua đường tiêu hóa. Tuy nhiên, sau khi điều trị thành công với neostigmine, bệnh nhân có thể bị đau bụng tái phát;
Giảm áp đại tràng: Bằng thủ thuật làm giảm áp lực trong đại tràng. Phương pháp này chỉ định cho những bệnh nhân bị đau bụng dai dẳng và không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Ngoài ra, một số người bệnh cũng được chỉ định đặt ống giảm áp trong đại tràng để giảm nguy cơ bệnh tái phát;
Phẫu thuật: Chỉ định cho những bệnh nhân có dấu hiệu thủng ruột, thiếu máu cục bộ hoặc không đáp ứng với các phương pháp điều trị khác. Với bệnh nhân không gặp biến chứng thủng ruột hoặc thiếu máu cục bộ, bác sĩ thường chỉ định phẫu thuật cắt manh tràng. Trong trường hợp thủng ruột hoặc thiếu máu cục bộ, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ một phần đại tràng.
Phẫu thuật cắt ruột. Nguồn ảnh: link.springer.c
Hội chứng Ogilvie (giả tắc đại tràng cấp tính) có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm. Vì vậy, khi có dấu hiệu cảnh báo, người bệnh nên đi khám ngay để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Đồng thời, cần duy trì thói quen tập thể dục thể thao, uống nhiều nước, tránh nằm trên giường trong thời gian dài,... để giảm nguy cơ mắc phải hội chứng này.
