Ai cũng có thể mắc chứng trào ngược ở bất kì độ tuổi nào. Khi hội chứng vừa khởi phát với mực độ biểu hiện nhẹ, tạm thời chưa xuất hiện biến chứng nguy hiểm.
GERD là viết tắt tên khoa học của hội chứng trào ngược dạ dày thực quản. Nguồn: lap-associate.comKhi triệu chứng trào ngược axit trở nên nghiêm trọng và kéo dài, nó được gọi là bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD - Gastroesophageal Reflux Disease)
Bản thân hội chứng GERD không phải là một tình trạng bệnh lý nguy hiểm tới cơ thể bệnh nhân, nhưng hội chứng này có thể gây ra những biến chứng hết sức nặng nề.
Đọc những phần tiếp theo để tìm hiểu những biến chứng nguy hiểm của GERD
Những điều cần biết về trào ngược axit dịch vị và GERD
Mặc dù trào ngược axit dịch vị có thể gây nên những cảm giác khó chịu, nhưng dường như không gây ra bất kỳ nguy cơ nào đối với sức khỏe.
Những người bị trào ngược axit nhiều hơn hai lần một tuần có thể đang mắc hội chứng GERD, tình trạng bệnh lý liên quan đến nhiều triệu chứng và biến chứng tồi tệ.
Các triệu chứng phổ biến của GERD bao gồm:
Những biến chứng của chứng trào ngược dạ dày thực quản.
Hội chứng GERD có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt nếu tình trạng này kéo dài mà không được điều trị. Nhiều biến chứng có liên quan tới nhau
Viêm thực quản
Dịch vị trào ngược từ dạ dày gây tổn thương bề mặt biểu mô gây viêm thực quản. Các triệu chứng của viêm thực quản bao gồm:
- Rát họng
- Khàn giọng
- Ợ nóng
Trình trạng mãn tính không được điều trị có thể gây loét và hẹp thực quản, đồng thời gia tăng nguy cơ ung thư thực quản.
Loét thực quản
Axit trong dạ dày có thể làm hỏng lớp niêm mạc của thực quản, gây ra những vết loét đau đớn. Loét thực quản làm cho bệnh nhân cảm thấy quas trình nuốt trở nên khó khăn, thậm chí gây đau. Loét thực quản có thể có những triệu chứng như:
- Đau rát vùng ngực
- Khó tiêu
- Đau khi nuốt
- Buồn nôn
- Ợ nóng
- Đi ngoài ra máu.
Nếu không được điều trị kịp thời, những vết loét có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng hơn, như thủng hay xuất huyết thực quản.
Tuy nhiên, không phải ai bị loét thực quản cũng có triệu chứng
Cơ thắt dưới thực quản suy yếu là một trong những nguyên nhân gây trào ngược dịch vị. Nguồn: mahaba.org.nbHẹp thực quản
Khi trào ngược dạ dày thực quản không được điều trị kịp thời, thực quản thích nghi bằng cách tăng sinh bất thường (quá sản) để bảo vệ vết loét. Kết quả là hình thành những khối mô lồi vào lòng thực quản gây hẹp ống tiêu hóa ở vị trí này.
Tình trạng trên được gọi là chứng hẹp thực quản, thường gây khó khăn hoặc đau tức khi nuốt, cản trở thức ăn di chuyển từ thực quản xuống dạ dày. Ngoài ra, bất thường này cũng gây chèn ép đường thở, ảnh hưởng tới quá trình hô hấp của bệnh nhân
Trong một số trường hợp, thức ăn đặc, quánh có thể mắc kẹt và gây nghẹn. Bệnh nhân có thể bị suy dinh dưỡng và mất nước nếu không can thiệp kịp thời để khắc phục tình trạng khó khăn khi nuốt.
Viêm phổi hít
Khi dịch vị trào lên thực quản và tới cổ họng hoặc miệng, bệnh nhân có thể hít vào phổi. Cũng như niêm mạc thực quản, niêm mạc đường hô hấp không có cơ chế bảo vệ tương tự trong dạ dày nên dễ dàng bị dịch vị làm tổn thương, gây ra những triệu chứng của viêm phổi hít và nhiễm khuẩn phổi như:
- Sốt
- Ho
- Đau ngực
- Khó thở
- Thở khò khè
- Mệt mỏi
- Xanh tím ( triệu chứng da và niêm mạc bệnh nhân chuyển qua màu tím do bất thường quá trình hô hấp)
- Tử vong
Viêm phổi hít có thể trở nên nghiêm trọng và thậm chí gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Phác đồ điều trị thường phối hợp thuốc kháng sinh; nhập viện và chăm sóc hỗ trợ thở đối với những trường hợp nghiêm trọng
Barrett thực quản
Trong trường hợp không được chữa trị kịp thời, thực quản sẽ tự thích nghi để bảo vệ những tổn thương do axit dạ dày gây ra bằng cách sinh sản những cấu trúc tương tự niêm mạc dạ dày (dị sản)
Barret thực quản là tình trạng các tế bào lót vảy ở phần thấp của thực quản được được thay thế bằng các tế bào tuyến tương tự như ở dạ dày và ruột non.
Khoảng 10 tới 15 phần trăm bệnh nhân GERD hình thành Barret thực quản, trong đó tỉ lệ ở nam giới cao gần gấp đôi nữ giới.
Bất kì một bất thường xuất hiện trong dị sản đều có thể là nguyên nhân gây ra ung thư thực quản.
Nếu không được chữa trị kịp thời, thực quản tự thích nghi bằng cách sản sinh tế bào niêm mạc giống dạ dày (dị sản) gây nên Barret thực quản.. Nguồn: ssgastro.com
Ung thư thực quản
Bệnh nhân trào ngược dạ dày thực quản có nguy cơ mắc ung thư biểu mô tuyến thực quản cao hơn người khác.
Loại ung thư này ảnh hưởng đến phần dưới thực quản, gây ra những triệu chứng như:
- Khó nuốt
- Sút cân
- Đau ngực
- Ho khan dai dẳng
- Khó tiêu nghiêm trọng
- Ợ chua nặng
Những triệu chứng của ung thư thực quản trong giai đoạn sớm thường không rõ rệt. Bệnh nhân thường cảm nhận rõ triệu chứng khi ung thư đã chuyển sang giai đoạn nặng hơn.
Những yếu tố nguy cơ làm tăng tỉ lệ mắc ung thư thực quản bao gồm:
- Nam giới
- Trên 55 tuổi
- Hút thuốc lá
- Nghiện rượu
- Thừa cân hoặc béo phì
- Từng xạ trị vùng ngực hay thượng vị
Những biện pháp ngăn ngừa các biến chứng do trào ngược axit
Bạn có thể ngăn ngừa biến chứng gây ra bởi chứng trào ngược dạ dày thực quản bằng cách áp dụng các thói quen sau:
Tránh một số loại thực phẩm:
Thức ăn nhiều dầu mỡ, chất béo, nồng độ axit cao hay quá cay là nguyên nhân gây ra trào ngược. Những loại thực phẩm khác như bạc hà, nước sốt cà chua, tỏi, hành tây, cam quýt và sô cô la đen cũng ảnh hưởng không nhỏ tới hội chứng trên.
Thay đổi thói quen ăn uống
Nên ăn trước khi đi ngủ từ 2 tới 3 tiếng để dạ dày có đủ thời gian để tiêu hóa thức ăn. Ngoài ra, hãy chia bữa ăn chính thành nhiều bữa ăn nhỏ hơn.
Giảm cân:
Mỡ thừa ở bụng quá nhiều có thể làm tăng áp lực lên dạ dày, khiến axit trào ngược lên thực quản dễ dàng hơn.
Hạn chế rượu và cà phê:
Cả rượu và cà phê đều chứa thành phần làm tăng trào ngược axit.
Hạn chế rượu bia và bỏ thuốc lá là phương pháp hiệu qảu giúp cải thiện sức khỏe.. Nguồn: alamy.comBỏ thuốc lá:
Nicotin và hàng nghìn chất hóa học độc hại có trong thuốc lá làm cho cơ thắt thực quản dưới suy yêu, đóng mở không kín hoặc ở thời điểm không phù hợp.
Kê cao gối khi ngủ:
Nếu tình trạng trào ngược axit và ợ chua xảy ra vào ban đêm, nâng cao đầu hoặc phần trên để dịch vị không thể đi lên thực quản dưới tác dụng của tọng lực. Hiện nay, một số loại gối được sản xuất dành riêng cho bệnh nhân trào ngược.
Mặc quần áo rộng rãi hơn:
Những chiếc quần bó sát có thể gây thêm áp lực lên dạ dày, làm tăng nguy cơ những chất trong dạ dày đi ngược lên thực quản.
Khi nào cần đi khám:
Bạn nên đi khám nếu các triệu chứng GERD xuất hiện với tần số nhiều hơn vài lần một tuần, ngay cả khi biểu hiện với mức độ nhẹ.
Bạn cũng nên tới gặp bác sĩ nếu thường xuyên phải dùng thuốc kháng axit không kê đơn hoặc thuốc trị chứng ợ nóng để làm dịu những triệu chứng khó chịu. Những loại thuốc này chỉ giúp trung hòa axit trong dạ dày và khắc phục triêu chứng một cách tạm thời mà không chữa lành vết thương ở thực quản.
Ngoài ra, lạm dụng những loại thuốc này có thể gây ra tác dụng phụ.
Điều trị
Để điều trị chứng trào ngược dạ dày thực quản, bác sĩ có thể chỉ định kết hợp dùng thuốc và thay đổi thói quen ăn uống cũng như sinh hoạt.
Các loại thuốc phổ biến được sử dụng để điều trị trào ngược axit bao gồm:
Nếu sau một khoảng thời gian điều trị bằng thuốc không đem tới hiệu quả, bệnh nhân có thể cần chỉ định phẫu thuật. Những phương pháp hiện nay chủ yếu được chỉ định để cải thiện chức năng cơ thắt tâm vị.
Tổng kết
Trào ngược axit nhẹ có thể không gây ra những biến chứng đáng kể.
Tuy nhiên, khi những biểu hiện của bệnh lý trên trở nên nghiêm trọng và kéo dài, không được chữa trị kịp thời có thể dẫn đến các tình trạng nghiêm trọng như viêm loét thực quản, hẹp thực quản, viêm phổi hít và thực quản Barrett.
Bệnh nhân thường xuyên bị trào ngược axit có nguy cơ mắc ung thư thực quản cao hơn người khác
Áp dụng những phương pháp thay đổi lối sống cũng như tuân thủ phác đồ điều trị để hạn chế những triệu chứng gây ra bởi GERD cũng như giảm thiểu khả năng xuất hiện những biến chứng nguy hiểm tới tính mạng
