Thở khò khè xảy ra khi đường thở bị thắt hẹp, tắc nghẽn hoặc bị viêm, khiến tiếng thở nghe giống như tiếng rít. Các nguyên nhân hay gây thở khò khè bao gồm cảm lạnh, hen, dị ứng hoặc các tình trạng nghiêm trọng hơn như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
10 biện pháp khắc phục chứng thở khò khè tại nhà
Các biện pháp điều trị thở khò khè tại nhà sau đây nhằm làm giãn đường thở, hạn chế hít phải các chất kích thích, chất ô nhiễm hoặc điều trị các nguyên nhân cơ bản gây ra tình trạng thở khò khè.
Nếu bạn bị hen hoặc một tình trạng bệnh lý khác gây ra tình trạng thở khò khè hãy thông báo với bác sĩ và tuân thủ sử dụng thuốc theo chỉ định, chẳng hạn như ống hít điều trị hen.
Các biện pháp khắc phục chứng thở khò khè tại nhà hiệu quả:
Xông hơi
Xông hơi là một cách rất hiệu quả để làm sạch các xoang và làm thông thoáng đường thở. Nguồn ảnh: insider.com Hít không khí ấm, giàu độ ẩm rất hiệu quả để làm sạch các xoang và làm thông thoáng đường thở. Bạn có thể sử dụng phương pháp sau:
- Đổ nước nóng vào một cái bát lớn và hít thở hơi nước.
- Trùm khăn lên đầu để giữ ẩm thêm.
- Thêm một vài giọt tinh dầu bạc hà hoặc dầu khuynh diệp vào nước để tăng tác dụng.
Tinh dầu bạc hà có thể có tác dụng giảm đau và chống viêm. Nghiên cứu từ năm 2013 cho thấy rằng tinh dầu bạc hà có thể làm giãn các cơ trơn hô hấp, giúp giảm thở khò khè và các vấn đề hô hấp khác.
Nếu xông hơi ướt không làm giảm triệu chứng, hãy thử xông hơi khô hoặc tắm vòi sen nóng cũng có thể giúp làm giảm sự tắc nghẽn đường thở. Nhẹ nhàng vỗ lưng và hít thở sâu có thể giúp tăng tác dụng của việc xông hơi nước ấm.
Đồ uống nóng
Đồ uống nóng và ấm có thể giúp làm thông thoáng đường thở và giảm tắc nghẽn. Mật ong là một chất chống viêm và kháng khuẩn tự nhiên, vì vậy, thêm một thìa cà phê mật ong vào đồ uống nóng có thể giúp cải thiện thêm các triệu chứng thở khò khè.
Một nghiên cứu năm 2017 cho thấy ăn hai thìa cà phê mật ong mỗi ngày, cùng với các phương pháp điều trị khác, giúp giảm triệu chứng nghẹt cổ họng.
Một số người thấy rằng bạc hà hoặc các loại trà khác có tác dụng tốt. Tuy nhiên, tùy thuộc từng người mà từng loại trà sẽ thích hợp hơn.
Bài tập thở
Các bài tập thở thường bao gồm các động tác hít vào và thở ra sâu đều đặn. Nguồn ảnh: istockphoto.com Các bài tập thở có thể giúp điều trị COPD, viêm phế quản, dị ứng và các nguyên nhân phổ biến khác gây thở khò khè.
Một nghiên cứu vào năm 2009 chỉ ra rằng một số bài tập thở cải tiến từ yoga có thể cải thiện tình trạng khó thở và thở khò khè trong hen phế quản.
Các bài tập thở thường bao gồm các động tác hít vào và thở ra sâu đều đặn. Bác sĩ hoặc các nhà trị liệu hô hấp sẽ đưa ra các bài tập kỹ thuật thở hiệu quả nhất phù hợp với từng người bệnh.
Một số người có thể thấy khó thở trong cơn hoảng loạn. Các bài tập thở sâu cũng có thể hỗ trợ, giúp cải thiện triệu chứng trong những trường hợp này. Bạn có thể bắt đầu bài tập thở bằng cách thử thở chậm, tập trung vào việc hít thở sâu và đếm nhịp thở.
Máy tạo ẩm
Trong những tháng mùa đông hanh khô, tình trạng thở khò khè thường trở nên tồi tệ hơn. Máy tạo độ ẩm trong phòng ngủ có thể giúp khắc phục sự tắc nghẽn đường thở và giảm mức độ nghiêm trọng của chứng thở khò khè.
Bạn có thể thêm bạc hà hoặc các loại dầu khác vào nước trong máy tạo độ ẩm, tuy nhiên bạn nên kiểm tra hướng dẫn của máy tạo độ ẩm trước khi thêm bất cứ thành phần gì khác ngoài nước.
Bộ lọc không khí
Nhiều bệnh lý gây thở khò khè có thể trở nên tồi tệ hơn khi không khí bị ô nhiễm hoặc tiếp xúc với các chất gây dị ứng. Máy lọc không khí tại nhà giúp làm giảm nồng độ các chất độc hại hay dị ứng có thể gây ra thở khò khè và khó thở.
Xác định và loại bỏ các tác nhân gây khò khè
Các bệnh mạn tính như hen phế quản và dị ứng có thể trở nên trầm trọng, cấp tính hơn khi cơ thể tiếp xúc với những tác nhân kích thích, chẳng hạn như căng thẳng hoặc chất gây dị ứng. Kiểm soát những tác nhân kích thích một cách tối đa là một biện pháp rất hữu ích giúp hạn chế tình trạng bệnh.
Ví dụ, người bị bệnh hô hấp mạn tính và bị dị ứng có thể dùng thuốc dị ứng và tránh các tác nhân gây dị ứng.
Thuốc điều trị dị ứng
Các triệu chứng dị ứng có thể được kiểm soát bằng các thuốc điều trị dị ứng, bao gồm thuốc điều trị nghẹt mũi, thuốc corticosteroid và thuốc kháng histamine. Thuốc xịt mũi có thể đặc biệt hữu ích để giảm tình trạng nặng ngực, nghẹt mũi và tình trạng viêm – chính những nguyên nhân này có thể gây ra thở khò khè. Các trường hợp dị ứng nặng hơn cần phải đi khám bác sĩ và phải dùng thuốc chữa dị ứng theo đơn.
Liệu pháp miễn dịch dị ứng
Liệu pháp miễn dịch là một quá trình đào tạo lại hệ thống miễn dịch giúp hạn chế sự phản ứng của hệ miễn dịch với các chất gây dị ứng.
Hình thức phổ biến nhất của liệu pháp miễn dịch là tiêm phòng dị ứng. Người bệnh có thể cần đến nhiều phương pháp điều trị, nhưng dần dần, liệu pháp miễn dịch có thể làm giảm tần suất thở khò khè khi cơ thể tiếp xúc với tác nhân kích thích, dị ứng.
Liệu pháp miễn dịch cũng có thể hữu ích với người bệnh mắc các bệnh mạn tính khác, chẳng hạn như COPD mà kèm theo tình trạng dị ứng.
Thuốc giãn phế quản
Thuốc giãn phế quản là thuốc giúp tăng giãn nở đường thở và ngăn ngừa đường thở thu hẹp hơn. Thuốc giãn phế quản có thể giúp điều trị chứng thở khò khè do COPD và hen phế quản. Thuốc giãn phế quản có hai dạng:
- Thuốc giãn phế quản tác dụng nhanh. Đôi khi được gọi là ống hít cấp cứu giúp ngăn cơn hen phế quản cấp hoặc COPD.
- Thuốc giãn phế quản tác dụng kéo dài. Thuốc giúp giãn đường thở trong thời gian dài, giảm tần suất và mức độ nghiêm trọng của các đợt thở khò khè.
Thuốc giãn phế quản nên được bác sĩ tư vấn và chỉ định hướng dẫn, sau đó người bệnh có thể sử dụng tại nhà nếu cần.
Các loại thuốc khác
Nhiều loại thuốc có thể điều trị chứng thở khò khè phụ thuộc vào nguyên nhân bệnh lý nền gây ra thở khò khè. Ví dụ, một người bị thở khò khè do phản ứng dị ứng nghiêm trọng, có thể cần dùng tới epinephrine hoặc corticosteroid.
Những người có bất thường về tim mạch nên dùng thuốc điều trị tăng huyết áp hoặc thuốc chống đông để ngăn ngừa biến chứng làm nặng hơn tổn thương cho tim.
Một điều rất quan trọng là phải thảo luận với bác sĩ để đánh giá xem liệu loại thuốc nào có thể hữu ích với từng cá nhân cụ thể và tương tác của các thuốc khi dùng phối hợp như thế nào.
Thời điểm đi khám bác sĩ
Thường rất khó để chẩn đoán nguyên nhân thở khò khè chỉ dựa vào các triệu chứng nên người bệnh nên đến gặp bác sĩ nếu tình trạng thở khò khè gây lo ngại. Nếu người bệnh gặp phải bất kỳ dấu hiệu nào sau đây, nên đi khám cấp cứu:
- Khó thở nhiều
- Thở khò khè xảy ra đột ngột
- Đau ngực
- Triệu chứng phản vệ.
Tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng của từng bệnh nhân mà nếu xuất hiện thở khò khè không kèm theo khó thở có thể trì hoãn thời gian đi khám bác sĩ. Tuy nhiên nếu tình trạng khò khè trở nên tồi tệ hơn, người bệnh nên đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt.
Nguyên nhân thở khò khè ở trẻ sơ sinh và trẻ em
Trẻ sơ sinh chủ yếu thở bằng mũi nên khi bị nghẹt mũi hoặc sai tư thế, trẻ có thể phát ra tiếng thở khò khè hoặc tiếng rít. Miễn là trẻ thở với tần số trong giới hạn bình thường và lồng ngực không bị lõm vào thì điều này không có gì đáng lo ngại. Nếu ngực trẻ có dấu hiệu lõm vào khi thở, hay thở gấp hoặc thở khò khè có liên quan đến bệnh lý, thì nên đưa trẻ đi khám bác sĩ.
Nguyên nhân thở khò khè ở người lớn
Khi đường thở bị thu hẹp do bị kích thích, bệnh lý hoặc tắc nghẽn, không khí di chuyển khi qua đường thở hẹp có thể tạo ra âm thanh nghe như tiếng rít. Một số người cũng gặp phải các triệu chứng khác, bao gồm khó chịu khi thở hoặc cảm giác nghẹt thở do một số nguyên nhân như:
- Bệnh hen phế quản: một chứng rối loạn hô hấp mạn tính khiến đường thở bị thu hẹp và viêm.
- Dị ứng: dị ứng theo mùa và dị ứng thực phẩm có thể gây kích ứng đường hô hấp, tắc nghẽn và khó thở.
- Sự tắc nghẽn vật lý: khí quản bị tắc nghẽn do thức ăn hoặc dị vật, đây được coi là một tình trạng cấp cứu.
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): là một nhóm các bệnh viêm nhiễm, bao gồm viêm phế quản mạn tính và khí phế thũng.
- Hoảng loạn: một cơn hoảng loạn có thể khiến cổ họng của người bệnh bị thắt lại và gây khó thở.
- Viêm phế quản: viêm phế quản là tình trạng viêm các ống phế quản thường do nhiễm vi rút hoặc vi khuẩn.
- Cảm cúm: nhiễm trùng gây ra cảm lạnh thông thường hoặc cúm có thể gây viêm và các vấn đề về hô hấp.
- Viêm phổi: là một bệnh nhiễm trùng ở phổi.
- Bệnh tim: có thể gây ra các vấn đề về hô hấp, ho và tràn dịch màng phổi.
Tổng kết
Tiên lượng dài hạn cho chứng thở khò khè chủ yếu phụ thuộc vào nguyên nhân gây thở khò khè. Ngay cả khi thở khò khè là do bệnh mạn tính thì tình trạng này vẫn có thể được kiểm soát tốt bằng thuốc và các phương pháp điều trị tại nhà.
Tuy nhiên, việc tái khám và điều trị định kỳ vẫn rất quan trọng và nếu người bệnh không cải thiện triệu chứng thì nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Theo dõi cẩn thận các triệu chứng giúp xác định bất kỳ tác nhân cơ bản nào gây ra các triệu chứng đó.
Nếu tình trạng thở khò khè gây lo lắng cho bạn, hãy luôn giữ bình tĩnh, vì hoảng loạn có thể khiến tình trạng thở khò khè trở nên trầm trọng hơn. Duy trì nhịp thở chậm và đều đặn và nên điều trị một cách đúng đắn. Ngay cả khi thở khò khè là do tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, thuốc có thể giúp cải thiện các triệu chứng.
