Suy hô hấp xảy ra khi các mao mạch bao quanh các phế nang không thể thải bỏ carbon dioxide và lấy được oxy. Tình trạng này có thể là cấp tính hoặc mạn tính. Với suy hô hấp cấp tính, bạn gặp phải các triệu chứng ngay lập tức do không có đủ oxy trong cơ thể. Trong hầu hết các trường hợp, suy hô hấp có thể dẫn đến tử vong nếu không được điều trị nhanh chóng.
Các loại suy hô hấp cấp tính
Có 2 dạng suy hô hấp cấp và mạn tính là giảm oxy máu và tăng carbon dioxide máu. Cả 2 trường hợp đều có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng và chúng thường cùng tồn tại.
Suy hô hấp có thiếu oxy có nghĩa là bạn không có đủ oxy trong máu, nhưng mức carbon dioxide gần như bình thường.
Suy hô hấp tăng carbon dioxide có nghĩa là có quá nhiều carbon dioxide trong máu và nồng độ oxy gần như bình thường hoặc giảm.
Các triệu chứng của suy hô hấp cấp là gì?
Các triệu chứng của suy hô hấp cấp tính phụ thuộc vào nguyên nhân cơ bản của nó và mức độ carbon dioxide, oxy trong máu.
Những người có mức carbon dioxide cao có thể gặp phải:
- Thở nhanh
- Rối loạn ý thức
Những người có mức oxy thấp có thể gặp phải:
- Khó thở
- Da, đầu ngón tay hoặc môi xanh tím
Những người bị suy hô hấp cấp tính và lượng oxy thấp có thể gặp phải:
- Bồn chồn
- Lo lắng
- Buồn ngủ
- Mất ý thức
- Thở nhanh và nông
- Tim đập nhanh
- Nhịp tim không đều (loạn nhịp tim)
- Ra mồ hôi
Nguyên nhân gây suy hô hấp cấp?
Suy hô hấp cấp tính có một số nguyên nhân khác nhau:
Tắc nghẽn đường thở
Khi có thứ gì đó mắc kẹt trong cổ họng, bạn có thể hít thở khó khăn, dẫn đến không đủ lượng oxy cung cấp cho cơ thể. Tắc nghẽn đường thở cũng có thể xảy ra ở những người bị bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc hen suyễn khi một đợt cấp làm cho đường thở bị thu hẹp.
Chấn thương
Một chấn thương làm suy yếu hoặc ảnh hưởng đến hệ thống hô hấp có thể ảnh hưởng xấu đến lượng oxy trong máu. Ví dụ, một chấn thương ở tủy sống hoặc não có thể ảnh hưởng ngay lập tức đến hô hấp của bạn. Não chi phối hoạt động hô hấp ở phổi để. Nếu não không thể chuyển tiếp thông điệp do chấn thương, phổi sẽ không thể tiếp tục hoạt động bình thường.
Chấn thương ở xương sườn hoặc ngực cũng có thể cản trở quá trình thở. Những chấn thương này có thể làm giảm khả năng lấy oxy vào phổi.
Hội chứng suy hô hấp cấp tính
Hội chứng suy hô hấp cấp tính (Acute Respiratory Distress Syndrome, viết tắt – ARDS) là một tình trạng nghiêm trọng đặc trưng bởi lượng oxy trong máu thấp. Bạn có nguy cơ cao bị ARDS nếu có một vấn đề sức khỏe như:
- Viêm phổi
- Viêm tụy
- Chấn thương nặng
- Nhiễm trùng huyết
- Chấn thương não nghiêm trọng
- Tổn thương phổi do hít phải khói hoặc các sản phẩm hóa học
ARDS có thể xảy ra khi bạn đang nằm viện điều trị các vấn đề sức khỏe kể trên.
Lạm dụng ma túy hoặc rượu
Nếu bạn dùng quá liều ma túy hoặc uống quá nhiều rượu, nó làm suy giảm chức năng não và cản trở khả năng hít vào hoặc thở ra của bạn.
Hít phải hóa chất
Hít phải hóa chất độc, khói cũng có thể gây suy hô hấp cấp. Những hóa chất này có thể làm tổn thương mô phổi của bạn, bao gồm cả các phế nang và mao mạch.
Đột quỵ
Khi bị đột quỵ, các tế bào não ở một hoặc hai bán cầu có thể bị tổn thương hoặc chết. Thông thường, nó chỉ ảnh hưởng đến một bên. Mặc dù đột quỵ có một số dấu hiệu cảnh báo, chẳng hạn như nói lắp hoặc nhầm lẫn, nhưng nó thường xảy ra rất nhanh chóng. Nếu bạn bị đột quỵ, bạn có thể mất khả năng hít thở bình thường.
Nhiễm trùng
Nhiễm trùng là nguyên nhân phổ biến của suy hô hấp. Đặc biệt, viêm phổi có thể gây suy hô hấp, ngay cả khi không có ARDS. Theo Mayo Clinic, trong một số trường hợp, viêm phổi ảnh hưởng đến cả 5 thùy của phổi.
Ai có nguy cơ bị suy hô hấp cấp?
Bạn có thể có nguy cơ bị suy hô hấp cấp tính nếu bạn:
- Hút thuốc lá
- Uống rượu quá mức
- Có tiền sử gia đình mắc bệnh lý về hô hấp
- Chấn thương cột sống, não hoặc ngực
- Hệ thống miễn dịch suy giảm
- Mắc các vấn đề hô hấp mạn tính (dài hạn), chẳng hạn như ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) hoặc hen suyễn
Chẩn đoán suy hô hấp cấp
Suy hô hấp cấp tính cần được chăm sóc y tế ngay lập tức. Người bệnh cần được thở oxy để ngăn chặn tổn thương não và các cơ quan khác.
Sau khi bác sĩ ổn định tình trạng người bệnh, họ sẽ thực hiện các bước nhất định để chẩn đoán tình trạng bệnh, chẳng hạn như:
- Thực hiện một bài kiểm tra thể chất
- Khai thác tiền sử gia đình hoặc tiền sử sức khỏe cá nhân
- Kiểm tra mức độ oxy và carbon dioxide của cơ thể người bệnh bằng thiết bị đo bão hòa oxy mao mạch và xét nghiệm khí máu động mạch
- Chỉ định chụp X-quang phổi để tìm các bất thường trong phổi
Điều trị suy hô hấp cấp tính
Điều trị thường giải quyết bất kỳ nguyên nhân bản nào mà người bệnh có thể mắc phải. Sau đó, bác sĩ sẽ điều trị suy hô hấp bằng nhiều phương án khác nhau.
- Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau hoặc các loại thuốc khác để giúp người bệnh thở tốt hơn.
- Nếu người bệnh có thể tự thở đầy đủ và tình trạng giảm oxy máu nhẹ, họ có thể được chỉ định thở oxy bình. Có sẵn bình khí di động nếu điều kiện của bạn yêu cầu.
- Nếu người bệnh không thể tự, bác sĩ có thể đưa một ống thở vào miệng hoặc mũi và kết nối ống với máy thở để giúp người bệnh thở.
- Nếu người bệnh cần hỗ trợ máy thở kéo dài, bác sĩ sẽ phẫu thuật mở khí quản.
- Người bệnh có thể nhận được ôxy qua bình ôxy hoặc máy thở để giúp họ thở tốt hơn.
Tiên lượng dài hạn như thế nào?
Chức năng phổi sẽ được cải thiện nếu được nguyên nhân cơ bản được điều trị thích hợp. Người bệnh cũng có thể được chỉ định tập phục hồi chức năng phổi, gồm liệu pháp tập thể dục, giáo dục và tư vấn.
Suy hô hấp cấp tính có thể gây tổn thương lâu dài cho phổi. Điều quan trọng là phải tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp nếu có các triệu chứng của suy hô hấp.
Xem thêm:
- Suy hô hấp: Nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị
- Suy hô hấp mạn tính: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị
