Lo lắng có thể gây tăng huyết áp?

Mặc dù lo lắng không liên quan đến tăng huyết áp mãn tính, nhưng việc thỉnh thoảng lo lắng hay luôn trong trạng thái lo lắng đều có thể khiến huyết áp của bạn tăng đột ngột

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu mối liên hệ giữa lo lắng, tăng huyết áp và các hướng điều trị.

Lo lắng có thể gây tăng huyết áp không?

Lo lắng không gây tăng huyết áp mãn tính. Tuy nhiên, nó có thể dẫn đến tăng huyết áp trong thời gian ngắn.

Khi chúng ta bắt đầu cảm thấy lo lắng vì một tình huống căng thẳng nào đó, sẽ làm kích hoạt hệ thần kinh giao cảm khiến cơ thể biểu hiện sự chống đối hoặc trốn tránh. Làm cho adrenaline và cortisol tăng lên, cả hai đều có thể dẫn đến tăng huyết áp.

Mặc dù căng thẳng và lo lắng có thể gây ra tăng huyết áp, nhưng nó chỉ là tạm thời và thường trở lại bình thường khi bạn đã bình tĩnh trở lại.

Tăng huyết áp là gì?

Tăng huyết áp là một bệnh lý mãn tính khi áp lực của máu tác động lên thành động mạch tăng cao. Tăng huyết áp mãn tính khá nguy hiểm và có thể gây ra những tổn thương đáng kể cho cơ thể, đặc biệt là não, tim, thận và mắt.

Tăng huyết áp được phân thành hai loại:

• Tăng huyết áp nguyên phát. Phát hiện trong trường hợp không có yếu tố khởi phát cụ thể và là loại tăng huyết áp phổ biến nhất. Tăng huyết áp nguyên phát thường được cho là phát triển do nguyên nhân di truyền, môi trường hoặc lối sống.
• Tăng huyết áp thứ phát. Nguyên nhân thường được biết đến do các tình trạng ảnh hưởng đến thận, tim hoặc tuyến giáp gây ra.

Điều đặc biệt là, lo lắng cũng có thể gây ra một loại tăng huyết áp khác gọi là tăng huyết áp áo choàng trắng (White Coat). Tăng huyết áp áo choàng trắng là tình trạng huyết áp của bệnh nhân đột ngột tăng cao khi gặp bác sĩ, những người mặc áo blouse trắng. Nhưng khi về nhà thì huyết áp của bệnh nhân lại trở lại bình thường.

Lo lắng là gì?

Những triệu chứng của lo lắng là gì? (Nguồn ảnh: Jewish Action)

Lo lắng là một phản ứng tự nhiên khi nhận thức được một mối đe dọa nào đó và là điều mà tất cả chúng ta đều trải qua theo thời gian. Khi cảm thấy lo lắng, bạn có thể gặp phải :

• Lo âu
• Bồn chồn
• Hoảng sợ hoặc sợ hãi
• Nhịp tim nhanh
• Đổ mồ hôi
• Khó thở
• Tưc ngực
• Thở gấp
• Run rẩy
• Co giật cơ
• Ớn lạnh hoặc nóng bừng
• Tê hoặc ngứa ran
• Suy nhược hoặc mệt mỏi
• Buồn nôn hoặc nôn mửa
• Bệnh tiêu chảy
• Kém tập trung
• Giải thể nhân cách, hoặc tri giác sai thực tại

Ở một số người, chứng lo âu mãn tính là do rối loạn lo âu có từ trước chứ không phải chỉ do nguyên nhân từ môi trường. Rối loạn lo âu bao gồm:

• Lo âu lan tỏa
• Rối loạn hoảng sợ
• Ám ảnh chuyên biệt
• Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
• Rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD)

Cũng giống như lo lắng có thể gây ra tăng huyết áp tạm thời, tăng huyết áp đôi khi có thể gây ra lo lắng.

Ví dụ, một số triệu chứng của tăng huyết áp tương tự những triệu chứng do lo lắng, chẳng hạn như:

• Khó thở
• Chóng mặt
• Tức ngực
• Thay đổi tầm nhìn

Khi xuất hiện những triệu chứng này hoặc bất kỳ triệu chứng nào khác của tăng huyết áp có thể làm tăng sự lo lắng.

Trên thực tế, Viện Sức khỏe Tâm thần Quốc gia Hoa Kỳ (NIMH) cho biết rằng những người mắc bệnh mãn tính (ví dụ: tăng huyết áp) có nhiều khả năng gặp các tình trạng sức khỏe tâm thần, chẳng hạn như trầm cảm, lo lắng.

Một Nghiên cứu năm 2018 chỉ ra rằng có tới 51% những người bị tăng huyết áp động mạch phổi có thể bị rối loạn lo âu và hoảng sợ, và nhiều người trong số này không được điều trị vì những tình trạng này khởi phát.

Bạn có thể làm gì nếu bị tăng huyết áp liên quan tới lo âu

Nếu bạn thường xuyên bị tăng huyết áp liên quan tới lo âu, việc điều trị chứng rối loạn lo âu tiềm ẩn có thể giúp hạ huyết áp trở lại mức tốt hơn.

Các lựa chọn điều trị có thể hữu ích bao gồm:

Tâm lý trị liệu

Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) là phương pháp điều trị tiêu chuẩn vàng cho hầu hết các chứng rối loạn lo âu. Các kỹ thuật CBT có thể giúp giải quyết và thay đổi những suy nghĩ, cảm xúc và hành vi gây ra sự lo lắng.

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng CBT có thể có hiệu quả như thuốc điều trị rối loạn lo âu.

Các phương pháp điều trị khác cũng có thể được xem xét, tùy thuộc vào loại và mức độ nghiêm trọng của rối loạn lo âu. Ví dụ: liệu pháp tiếp xúc có hiệu quả để điều trị chứng ám ảnh sợ hãi chuyên biệt, trong khi liệu pháp tập trung vào chấn thương và liệu pháp tương tác như  Giải mẫn cảm chuyển động nhãn cầu và tái nhận thức (EMDR) có thể hữu ích đối với các tình trạng như rối loạn căng thẳng sau chấn thương.

Thuốc điều trị

Các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) là những loại thuốc thường được kê đơn cho chứng rối loạn lo âu. SSRIs hoạt động bằng cách tăng sự hấp thu serotonin trong não, có thể làm giảm các triệu chứng lo lắng.

Theo nghiên cứu, SSRIs có hiệu quả nhất khi kết hợp với liệu pháp tâm lý.

Trong một số trường hợp, thuốc benzodiazepine có thể được kê đơn để giảm các triệu chứng lo âu trong thời gian ngắn vì chúng rất dễ gây nghiện.

Phương pháp khác

Thiền định giúp giải tỏa lo lắng (Nguồn ảnh: https://parenting.firstcry.com) Trong khi liệu pháp tâm lý và thuốc là những phương pháp hiệu quả để điều trị rối loạn lo âu, thay đổi lối sống cũng rất quan trọng.

Đảm bảo rằng bạn ngủ đủ giấc, ăn uống điều độ và vận động cơ thể. Thiền, yoga và massage cũng có thể hữu ích.

Những điều bạn có thể làm để bớt lo lắng

Cho dù bạn có bị rối loạn lo âu hay không, việc giảm mức độ lo lắng hàng ngày cũng rất tốt cho mỗi chúng ta. Dưới đây là một số thay đổi mà bạn có thể thực hiện trong cuộc sống hàng ngày để giảm mức độ lo lắng của mình:

• Ngủ đủ giấc. Giấc ngủ rất quan trọng đối với sức khỏe và ngủ đủ giấc có thể tạo ra sự khác biệt lớn. Hầu hết mọi người cần ngủ từ 7 đến 9 tiếng mỗi đêm.
• Một chế độ ăn uống cân bằng. Ăn thực phẩm bổ dưỡng có thể giúp hỗ trợ cả thể chất và tinh thần. Nên ăn các loại thực phẩm nguyên hạt, chẳng hạn như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và thịt nạc.
• Hoạt động. hoạt động thể chất là rất quan trọng, cho dù đó là tập tạ tại phòng tập thể dục hay đi dạo quanh khu nhà. Tập thể dục và vận động hàng ngày có thể giúp tăng endorphin và giảm mức độ căng thẳng.
• Thực hành chánh niệm. Chánh niệm là thực hành đưa nhận thức của bạn trở về với thực tại, điều này cực kỳ quan trọng khi bạn có lo lắng. Thiền là một phương pháp tuyệt vời để giảm căng thẳng và lo lắng hàng ngày.

Việc điều trị chứng lo âu có thể gây ảnh hưởng đến huyết áp không?

Thuốc được sử dụng để điều trị lo lắng có thể giúp giảm mức độ lo lắng chung, cũng có thể làm giảm đột ngột huyết áp. Tuy nhiên, một số phương pháp điều trị lo âu cũng có thể làm tăng huyết áp.

Một phân tích tổng hợp từ năm 2017 đã nghiên cứu tác động của SSRI và các chất ức chế tái hấp thu serotonin và noradrenaline (SNRI) đối với huyết áp. Dữ liệu từ hơn 13.000 người tham gia đã được phân tích và các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng mặc dù SSRI không có bất kỳ tác động đáng kể nào đến huyết áp, nhưng SNRI lại làm huyết áp tăng nhẹ.

Nếu bạn bị tăng huyết áp và gần đây đã bắt đầu dùng thuốc điều trị chứng lo âu, hãy theo dõi bất cứ thay đổi nào về huyết áp. Điều này có thể giúp bác sĩ xem xét về việc điều chỉnh bất kỳ loại thuốc nào hay không.

Lo lắng có thể gây ảnh hưởng như thế nào đến cách điều trị bệnh tăng huyết áp

Điều trị tăng huyết áp thường bao gồm việc thực hiện một số thay đổi về chế độ ăn uống và lối sống như: tăng cường hoạt động thể chất, duy trì cân nặng hợp lý, hạn chế natri và tăng lượng thức ăn toàn phần.

Nếu thay đổi chế độ ăn uống và lối sống không đủ để giảm huyết áp, thì bạn sẽ cần dùng một số loại thuốc như:

• Thuốc chẹn beta (cũng được kê đơn để giảm các triệu chứng về lo lắng)
• Thuốc lợi tiểu
• Nhóm thuốc ức chế men chuyển
• Thuốc ức chế thụ thể angiotensine II
• Thuốc chẹn kênh canxi
• Thuốc chẹn alpha giao cảm

Tóm lại, nếu bạn bị tăng huyết áp và điều này làm tăng thêm sự lo lắng cho bạn thì điều trị tăng huyết áp có thể giúp giảm các triệu chứng lo lắng.

Kết luận

Mặc dù lo lắng không thể gây tăng huyết áp mãn tính, nhưng có một mối liên hệ rõ ràng giữa lo lắng và huyết áp. Lo lắng dẫn đến tăng huyết áp tự nhiên do phản ứng chống đối hoặc trốn tránh của cơ thể, và tăng huyết áp đôi khi cũng có thể làm tăng sự lo lắng.

Nếu bạn đang gặp phải các triệu chứng lo lắng hoặc tăng huyết áp đang ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, hãy hỏi ý kiến bác sĩ để tìm ra những phương pháp điều trị phù hợp.