Viêm màng ngoài tim
Viêm màng ngoài tim là gì?
Viêm màng ngoài tim xảy ra khi tình trạng màng ngoài tim bị viêm. Viêm màng ngoài tim thường là tình trạng cấp tính - nó phát triển đột ngột và có thể kéo dài đến vài tháng. Tình trạng bệnh thường khỏi sau 3 tháng, nhưng đôi khi các đợt bùng phát có thể tái đi tái lại trong nhiều năm. Khi màng ngoài tim bị viêm, nó đỏ và sưng lên, giống như vùng da xung quanh vết cắt bị viêm. Đôi khi có thêm dịch trong không gian giữa các lớp màng ngoài tim, được gọi là tràn dịch màng ngoài tim. Viêm màng ngoài tim có thể ảnh hưởng đến bất kỳ ai, nhưng nó phổ biến nhất ở nam giới từ 16 đến 65 tuổi.
Các triệu chứng và nguyên nhân
Các triệu chứng của viêm màng ngoài tim là gì?
Viêm màng ngoài tim có thể gây đau ngực:
- Buốt, có thể như dao đâm (do tim cọ xát với màng ngoài tim)
- Có thể trở nên tồi tệ hơn khi ho, nuốt, hít thở sâu hoặc nằm thẳng
- Đau giảm khi ngồi dậy và cúi người về phía trước
Người bệnh cũng có thể cảm thấy cần phải cúi xuống hoặc giữ ngực để thở thoải mái hơn.
Các triệu chứng khác bao gồm:
- Đau lưng, cổ hoặc vai trái. Khó thở khi nằm xuống
- Ho khan
- Lo lắng hoặc mệt mỏi
Viêm màng ngoài tim có thể gây sưng phù ở bàn chân, cẳng chân và mắt cá chân. Tình trạng sưng phù này có thể là triệu chứng của bệnh viêm màng ngoài tim co thắt. Đây là một loại viêm màng ngoài tim nghiêm trọng khi màng ngoài tim bị cứng và / hoặc dày. Khi điều này xảy ra, cơ tim không thể mở rộng và nó khiến tim không thể hoạt động như bình thường. Tim có thể bị nén, khiến máu bị dồn ngược vào phổi, bụng và chân, và gây ra sưng phù. Người bệnh cũng có thể gặp nhịp tim bất thường.
Nếu bạn có các triệu chứng của viêm màng ngoài tim co thắt, bao gồm khó thở, phù chân và bàn chân, giữ nước, tim đập nhanh và bụng sưng to nghiêm trọng, hãy đi khám ngay.
Tràn dịch màng ngoài tim và chèn ép tim
Nguồn ảnh mesothelioma.com
Khi có dịch tích tụ trong không gian giữa các màng ngoài tim, nó có thể gây ra một tình trạng gọi là tràn dịch màng ngoài tim. Nếu dịch tích tụ nhanh chóng, nó có thể gây chèn ép tim. Khi đó tim không thể hoạt động như bình thường và có thể khiến huyết áp giảm xuống. Chèn ép tim đe dọa tính mạng và cần dẫn lưu dịch ngay lập tức.
Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào của viêm màng ngoài tim cấp tính, hãy đi khám bác sĩ ngay lập tức.
Nguyên nhân nào gây ra viêm màng ngoài tim?
Có nhiều nguyên nhân gây ra viêm màng ngoài tim:
- Viêm màng ngoài tim do virus gây ra bởi một biến chứng của nhiễm virus, thường là virus đường tiêu hóa.
- Viêm màng ngoài tim do vi khuẩn gây ra bởi nhiễm trùng do vi khuẩn, bao gồm cả bệnh lao.
- Viêm màng ngoài tim do nấm gây ra.
- Viêm màng ngoài tim do ký sinh trùng
- Một số bệnh tự miễn, chẳng hạn như lupus, viêm khớp dạng thấp và xơ cứng bì có thể gây viêm màng ngoài tim. Các nguyên nhân khác của viêm màng ngoài tim bao gồm chấn thương ở ngực, chẳng hạn như sau một tai nạn xe hơi (viêm màng ngoài tim do chấn thương), các vấn đề sức khỏe khác như suy thận (viêm màng ngoài tim do urê huyết), khối u hoặc hiếm khi do thuốc ức chế miễn dịch.
Nguy cơ bị viêm màng ngoài tim cao hơn sau một nhồi máu cơn đau tim, phẫu thuật tim (hội chứng sau phẫu thuật cắt màng tim), xạ trị hoặc điều trị qua da, chẳng hạn như thông tim hoặc cắt bỏ bằng tần số vô tuyến (RFA). Trong những trường hợp này, rất có thể tình trạng viêm màng ngoài tim là một lỗi trong phản ứng của cơ thể với quy trình hoặc tình trạng bệnh. Đôi khi có thể mất vài tuần để các triệu chứng của viêm màng ngoài tim xuất hiện sau khi phẫu thuật bắc cầu.
Nhiều khi, nguyên nhân của viêm màng ngoài tim là không rõ. Đây được gọi là viêm màng ngoài tim vô căn.
Khoảng 15-30% bệnh nhân viêm màng ngoài tim có các đợt viêm màng ngoài tim lặp đi lặp lại trong nhiều năm.
Chẩn đoán và xét nghiệm
Làm thế nào để chẩn đoán viêm màng ngoài tim?
Đau nhói ở ngực, sau vai và khó thở là 2 dấu hiệu chính cho thấy bạn có thể bị viêm màng ngoài tim hơn là nhồi máu cơ tim. Bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng và bệnh sử, chẳng hạn như liệu người bệnh có bị ốm gần đây hay không và xem xét tiền sử bệnh tim, phẫu thuật và các vấn đề sức khỏe khác có thể khiến họ có nguy cơ cao bị viêm màng ngoài tim.
Bác sĩ sẽ tiến hành nghe tim. Viêm màng ngoài tim có thể gây ra tiếng cọ xát hoặc tiếng cót két do sự cọ xát của lớp màng ngoài tim bị viêm. Đây được gọi là “tiếng cọ màng ngoài tim” và nghe rõ nhất khi người bệnh nghiêng người về phía trước, nín thở và thở ra. Tùy thuộc vào mức độ tồi tệ của tình trạng viêm, bác sĩ cũng có thể nghe thấy tiếng ran nổ trong phổi, đó là dấu hiệu của dịch trong không gian xung quanh phổi hoặc chất lỏng thừa trong màng tim.
Người bệnh có thể cần một hoặc nhiều xét nghiệm như:
- Chụp X-quang ngực để xem kích thước của tim và bất kỳ dịch nào trong phổi.
- Điện tâm đồ (ECG) để tìm kiếm những thay đổi trong nhịp tim. Ở khoảng một nửa số người bệnh bị viêm màng ngoài tim, nhịp tim trải qua một chuỗi gồm bốn kiểu riêng biệt. Một số người bệnh không có bất kỳ thay đổi nào và nếu có, chúng có thể chỉ là tạm thời.
- Siêu âm tim để xem tình trạng hoạt động của tim và xem có tràn dịch màng ngoài tim hay không.
- Chụp MRI tim để kiểm tra thêm dịch trong màng ngoài tim, tình trạng viêm hoặc dày màng ngoài tim, hoặc chèn ép tim. Chất cản quang gadolinium được sử dụng trong quá trình chụp này.
- Chụp CT để đánh giá mức độ lắng động canxi trong màng ngoài tim, tình trạng tràn dịch, viêm, khối u và bệnh của các vùng xung quanh tim. Thuốc cản quang có chứa iốt được sử dụng trong quá trình chụp để có thêm thông tin về tình trạng viêm. Đây là một xét nghiệm chẩn đoán hình ảnh quan trọng đối với những người bệnh có thể phải phẫu thuật vì bệnh viêm màng ngoài tim co thắt.
- Thông tim để lấy thông tin về các áp lực trong các buồng tim. Nó được sử dụng để xác định chẩn đoán viêm màng ngoài tim co thắt.
- Xét nghiệm máu có thể được sử dụng để chắc chắn rằng bạn không bị nhồi máu cơ tim, để xem tim của bạn hoạt động tốt không, xét nghiệm dịch trong màng ngoài tim và giúp tìm ra nguyên nhân của viêm màng ngoài tim. Nếu bạn bị viêm màng ngoài tim, tốc độ máu lắng (ESR) và nồng độ protein phản ứng C (CRP) thường cao hơn bình thường. Bạn có thể cần các xét nghiệm khác để kiểm tra các bệnh tự miễn dịch như lupus và viêm khớp dạng thấp.
Điều trị
Có những phương pháp điều trị nào cho bệnh nhân bị viêm màng ngoài tim?
Thuốc men
Điều trị viêm màng ngoài tim cấp tính có thể sử dụng thuốc giảm đau và giảm viêm, chẳng hạn như ibuprofen và aspirin. Tùy thuộc vào nguyên nhân gây viêm màng ngoài tim, người bệnh có thể cần dùng thuốc kháng sinh hoặc thuốc kháng nấm.
Nếu các triệu chứng nghiêm trọng, kéo dài hơn 2 tuần hoặc khỏi hẳn rồi tái phát, bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc chống viêm gọi là colchicine. Colchicine có thể giúp kiểm soát tình trạng viêm và ngăn ngừa viêm màng ngoài tim tái phát lại vài tuần hoặc thậm chí vài tháng sau đó.
Nếu người bệnh cần dùng liều lượng lớn ibuprofen, bác sĩ có thể kê đơn thuốc để giảm bớt các triệu chứng tiêu hóa. Nếu người bệnh dùng liều lượng lớn thuốc chống viêm không steroid (NSAID), bạn sẽ cần tái khám thường xuyên để đánh giá những thay đổi trong chức năng thận và gan.
Nếu tình trạng viêm màng ngoài tim mạn tính hoặc tái phát, người bệnh có thể cần dùng NSAID hoặc colchicine trong vài năm, ngay cả khi họ cảm thấy khỏe. Thuốc lợi tiểu thường giúp loại bỏ lượng dịch thừa do viêm màng ngoài tim co thắt. Nếu người bệnh có vấn đề về nhịp tim, bác sĩ sẽ trao đổi về cách điều trị.
Bác sĩ cũng có thể giải thích về việc điều trị bằng steroid hoặc các loại thuốc khác, chẳng hạn như azathioprine, các globulin miễn dịch người, anakinra.
Các phương pháp điều trị khác
Hầu hết các trường hợp, thuốc là phương pháp điều trị duy nhất cần thiết cho người bệnh bị viêm màng ngoài tim. Tuy nhiên, nếu dịch tích tụ trong màng tim và chèn ép tim, họ có thể cần tiến hành thủ thuật chọc dò màng tim. Một ống dài, mỏng được gọi là ống thông được sử dụng để dẫn lưu dịch thừa. Ống thông và một kim được dẫn đến màng ngoài tim thông qua siêu âm tim. Nếu dịch không thể được dẫn lưu bằng kim, một thủ thuật phẫu thuật mở cửa sổ màng ngoài tim sẽ được thực hiện.
Nếu người bệnh bị viêm màng ngoài tim co thắt, họ có thể cần phải làm phẫu thuaạt cắt bỏ một ít màng ngoài tim.
Phẫu thuật thường không được sử dụng để điều trị cho những người bệnh bị viêm màng ngoài tim tái phát, nhưng bác sĩ có thể trao đổi về điều này nếu các phương pháp điều trị khác không thành công.
Tiên lượng
Về lâu dài viêm màng ngoài tim có ảnh hưởng gì không?
Sau khi khỏi bệnh viêm màng ngoài tim, người bênhj sẽ có thể trở lại các hoạt động bình thường mà không cần lo lắng về bất kỳ lý do gì. Bác sĩ sẽ trao đổi về những gì có thể xảy ra.
