Khí quản là đường dẫn khí nối từ miệng thanh quản đến phế quản, phổi. Người ta lựa chọn ống đặt nội khí quản dựa theo độ tuổi và kích thước của thanh khí quản. Ống được giữ chặt trong khí quản bởi một bóng cao su, khi ống đã được đặt đúng vị trí bóng sẽ được bơm căng nhằm cố định, tránh di lệch ống.
Về mặt giải phẫu, khí quản tiếp nối ngay sau thanh quản, đi xuống dưới, sau xương ức. Sau đó nó chia thành hai ống nhỏ hơn là phế quản chính phải và trái. Mỗi phế quản tiếp nối với một bên phổi. Sau đó, các phế quản tiếp tục chia thành các đường dẫn khí nhỏ hơn trong phổi.
Khí quản (Nguồn ảnh: Healthline)Khí quản được tạo thành từ sụn, cơ và mô liên kết. Mỗi lần hít vào, khí quản tăng kích thước cả về chiều dài lẫn chiều rộng. Trong thì thở ra, chúng trở lại vị trí ban đầu.
Bạn có thể bị khó thở hoặc ngừng thở khi bất cứ vị trí nào trên đường thở bị tắc nghẽn hoặc phá hủy. Tình trạng này đòi hỏi sự hỗ trợ hô hấp của nội khí quản.
Quy trình đặt nội khí quản
Thủ thuật đặt nội khí quản thường được thực hiện trong bệnh viện – nơi bệnh nhân được gây mê trước khi tiến hành thủ thuật. Hoặc nó có thể được thực hiện ngoài bệnh viện trong tình huống khẩn cấp.
Trong quy trình đặt nội khí quản cơ bản, bước đầu tiên là gây mê. Khi bệnh nhân đã được an thần, bác sĩ gây mê đưa một dụng cụ gọi là đèn soi thanh quản vào miệng bệnh nhân để quan sát. Bác sĩ sẽ xác định vị trí của dây thanh âm rồi luồn một ống nhựa dẻo qua dây thanh âm đi vào khí quản. Trong trường hợp khó, có thể sẽ cần dùng đến đèn soi thanh quản gắn camera để quan sát đường thở dễ hơn.
Quan sát đường thở bằng đèn soi thanh quản (Nguồn ảnh: Johns Hopkins Medicine)Tiếp theo, để kiểm tra ống đã được đặt đúng chỗ hay chưa, bác sĩ dùng ống nghe để nghe nhịp thở của bạn. Ổng sẽ được rút ra khi bệnh nhân không cần hỗ trợ thở nữa. Trong quá trình phẫu thuật và trong phòng chăm sóc đặc biệt, ống được kết nối với máy thở hoặc túi bơm oxy.
Tại sao phải đặt nội khí quản?
Thủ thuật đặt nội khí quản thường được áp dụng trong những trường hợp sau:
- Đảm bảo thông khí trong phẫu thuật gây mê.
- Bảo vệ phổi khỏi sự trào ngược của dịch tiết dạ dày
- Khó thở, suy hô hấp, ngừng thở
- Cần thở máy
- Bị chấn thương vùng đầu mặt, không thể tự thở
- Sau chấn thương hoặc bệnh nặng cần dùng thuốc an thần
Đặt nội khí quản thường được thực hiện trong phẫu thuật (Nguồn ảnh: Crouse Hospital)Nội khí quản giữ cho đường thở luôn thông thoáng từ đó cho phép oxy lưu thông dễ dàng giữa phổi và không khí trong quá trình hô hấp.
Tai biến đặt nội khí quản
Tai biến gây mê
Gây mê toàn thân giúp bạn không cảm thấy đau đớn trong quá trình phẫu thuật. Thông thường, những người khỏe mạnh sẽ không gặp bất kỳ vấn đề gì với gây mê toàn thân. Những rủi ro gặp phải trong quá trình gây mê phụ thuộc vào sức khỏe chung của bệnh nhân và loại phẫu thuật đang thực hiện.
Các yếu tố có thể làm tăng nguy cơ biến chứng khi gây mê bao gồm:
- Các bệnh mạn tính: bệnh tim, phổi, thận
- Bệnh tiểu đường
- Tiền sử co giật
- Tiền sử gia đình dị ứng thuốc gây mê
- Chứng ngưng thở lúc ngủ
- Béo phì
- Dị ứng với thức ăn hoặc thuốc
- Sử dụng rượu
- Hút thuốc
- Tuổi già
Các biến chứng nghiêm trọng hơn có thể xảy ra ở người lớn tuổi bệnh nặng. Những biến chứng này rất hiếm nhưng có thể xảy ra bao gồm:
- Nhồi máu cơ tim
- Nhiễm trùng phổi
- Đột quỵ
- Rối loạn tâm thần tạm thời
- Tử vong
Người già mắc bệnh mãn tính có nguy cơ cao gặp tai biến khi đặt nội khí quản (Nguồn ảnh: BBC)Cứ khoảng 1.000 người thì có khoảng một hoặc hai người có thể vẫn còn nhận thức mặc dù đã gây mê, họ nghe được, biết được xung quanh đang xảy ra chuyện gì nhưng sẽ không cảm thấy đau đớn. Trong những trường hợp hiếm gặp, bệnh nhân có thể cảm thấy đau dữ dội. Điều này có thể dẫn đến các biến chứng tâm lý lâu dài, chẳng hạn như rối loạn căng thẳng sau chấn thương (PTSD) . Một số yếu tố có thể làm cho tình trạng này dễ xảy ra hơn như:
- Phẫu thuật cấp cứu
- Bệnh tim mạch hoặc bệnh phổi
- Tiền sử nghiện chất hoặc dùng thuốc an thần
- Sử dụng rượu hàng ngày
Tai biến đặt nội khí quản
Có một số tai biến liên quan đến đặt nội khí quản, chẳng hạn như:
- Chấn thương răng
- Chấn thương hầu họng hoặc khí quản
- Quá tải dịch
- Mất máu
- Biến chứng hoặc tổn thương phổi
- Trào ngược dịch dạ dày vào phổi
Bác sĩ gây mê sẽ khám đánh giá bệnh nhân trước khi làm thủ thuật để giúp giảm nguy cơ xảy ra các biến chứng. Đồng thời, theo dõi bệnh nhân trong suốt quá trình gây mê.
Chuẩn bị trước khi đặt nội khí quản
Đặt nội khí quản là một thủ thuật xâm lấn và có thể gây khó chịu cho bệnh nhân. Để giảm cảm giác đau đớn khó chịu, bác sĩ sẽ dùng thuốc gây mê, kết hợp giãn cơ trước khi đưa ống vào khí quản. Tuy nhiên, trong đặt nội khí quản cấp cứu, thủ thuật được thực hiện ngay cả khi bệnh nhân vẫn còn tỉnh táo. Trường hợp này, phương pháp gây tê cục bộ được sử dụng để giảm đau cho bệnh nhân.
Dấu hiệu có thể gặp sau khi rút nội khí quản
Bạn có thể bị đau họng hoặc khó nuốt sau khi làm thủ thuật, nhưng tình trạng này sẽ nhanh chóng biến mất.
Đau họng, khó nuốt là triệu chứng thường gặp sau đặt nội khí quản (Nguồn ảnh: Pacific Cross Vietnam)Tuy nhiên, nếu nhận thấy những dấu hiệu sau đây, bạn cần báo ngay cho bác sĩ vì đó có thể là biến chứng nguy hiểm của đặt nội khí quản:
- Sưng nề mặt
- Đau họng dữ dội
- Đau ngực
- Khó nuốt
- Khó nói
- Đau cổ
- Hụt hơi
