Các phương pháp điều trị hiện nay bao gồm:
- Dùng thuốc hỗ trợ
- Liệu pháp oxy
- Phẫu thuật
- Thay đổi lối sống
Những phương pháp điều trị này có tác dụng:
- Chăm sóc giảm nhẹ
- Hỗ trợ các hoạt động trong cuộc sống hàng ngày
- Duy trì hoạt động thể lực
- Ngăn ngừa, cải thiện các biến chứng
- Nâng cao chất lượng cuộc sống
Thuốc điều trị
Các loại thuốc sử dụng trong điều trị triệu chứng COPD.
Thuốc giãn phế quản
Thuốc giãn phế quản có dạng ống hít hoặc phun sương.
Dạng hít phân phối các phân tử thuốc khắp đường thở, tác dụng giãn đường thở đang bị co thắt (thu hẹp) giúp việc thở dễ dàng hơn.
Có hai loại thuốc giãn phế quản thường dùng thuộc nhóm: chất chủ vận beta (β-agonists) và kháng cholinergics (anticholinergics).
Chất chủ vận liên kết trực tiếp với các thụ thể beta trên các tế bào cơ trơn tác dụng giãn cơ. Thuốc có tác dụng trong thời gian ngắn (Albuterol) hoặc thời gian dài (Salmeterol).
Các chất chủ vận β tác dụng ngắn thường được gọi là "thuốc cứu hộ" được sử dụng trong các đợt cấp.
Các chất chủ vận β tác dụng kéo dài, được sử dụng hai lần một ngày dùng để điều trị duy trì.
Thuốc kháng cholinergic, Atrovent, dạng hít dùng cách nhau 4 đến 6 giờ (tác dụng ngắn) hoặc mỗi ngày một lần (với loại tác dụng kéo dài).
Acetylcholine là một loại chất dẫn truyền thần kinh khiến đường thở co lại. Thuốc kháng cholinergic là thuốc ngăn chặn hoạt động xấu của acetylcholine đồng thời có vai trò giảm sản xuất chất nhầy và dịch tiết.
Corticosteroid
Corticosteroid, chẳng hạn như prednisone, làm giảm tình trạng sưng đường thở. Chúng đặc biệt hiệu quả trong các trường hợp nhiễm trùng hoặc tiếp xúc với chất kích thích như:
- Khói thuốc
- Nhiệt độ khắc nghiệt
- Khói bụi ô nhiễm
Corticosteroid có thể được sử dụng dưới dạng:
- Ống hít
- Máy phun sương
- Viên nén
- Đường tiêm
Corticosteroid có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nên thận trọng khi sử dụng, nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng. Tác dụng phụ của corticosteroid dạng uống bao gồm:
- Tăng cân
- Giữ nước
- Tăng glucose máu
Dùng trong thời gian dài có thể gây loãng xương, suy giảm miễn dịch.
Corticosteroid dạng hít ít tác dụng phụ hơn, điều trị duy trì, đặc biệt là đối với bệnh nhân hen suyễn. Nhóm thuốc này cũng được khuyến cáo sử dụng ở những bệnh nhân COPD giai đoạn muộn.
Kháng sinh
Nhiễm trùng đường hô hấp có thể làm cho các triệu chứng của COPD tồi tệ hơn. Trong trường hợp này cần bổ sung kháng sinh trong phác đồ điều trị.
Thuốc kháng sinh chỉ có tác với vi khuẩn mà không có tác dụng với virus. Cần làm xét nghiệm xác định tình trạng nhiễm khuẩn để lựa chọn kháng sinh phù hợp.
Thuốc cai thuốc lá
Bỏ thuốc giúp cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho dù bạn có bị COPD hay không.
Nicotine là chất gây nghiện gây ra cảm giác thèm thuốc lá. Các chế phẩm cai nghiện nicotine dưới dạng:
- Gums
- Miếng dán
- Bình xịt định liều
Một số loại thuốc nằm trong nhóm chống trầm cảm đã được chứng minh lâm sàng có tác dụng giúp giảm hoặc loại bỏ cảm giác thèm thuốc lá. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng thuốc để hạn chế các tác dụng không mong muốn.
Thuốc chống lo âu (Anxiolytics)
COPD giai đoạn tiến triển thường xuyên xuất hiện khó thở gây lo lắng cho người bệnh. Cần chú ý điều trị các triệu chứng lo âu trong các trường hợp khó thở.
Thuốc nhóm Opioids
Opioid là nhóm thuốc giảm đau gây nghiện tác dụng thông qua việc làm suy yếu hệ thần kinh trung ương. Thuốc có tác dụng giảm bớt cảm giác "đói không khí", thường được dùng ở dạng lỏng hoặc miếng dán. Opioid được chứng minh là có hiệu quả trong:
- Giảm bớt các triệu chứng khó chịu
- Làm chậm tiến triển bệnh
- Nâng cao chất lượng cuộc sống
- Kéo dài tuổi thọ
Tham khảo ý kiến bác sĩ để có phác đồ điều trị phù hợp.
Liệu pháp hô hấp và phục hồi chức năng
Các liệu pháp hô hấp thường sử dụng bao gồm:
Liệu pháp oxy
Tổn thương phổi trong COPD gây ra tình trạng cản trở việc lưu thông khí. Khó thở gây thiếu oxy trong máu, ảnh hưởng đến các hoạt động sống. Liệu pháp oxy nhằm hỗ trợ hoạt động hô hấp,
Nhiều thiết bị nhỏ và di động để bạn có thể mang chúng theo bất cứ nơi nào bạn đi.
Có thể sử dụng liệu pháp oxy mọi lúc, trong khi ngủ hoặc trong một số hoạt động nhất định. Liệu pháp oxy giúp:
- Duy trì hoạt động với ít triệu chứng hơn
- Bảo vệ tim và các cơ quan khác khỏi bị tổn thương thêm do thiếu oxy
- Ngủ ngon hơn và tỉnh táo hơn
- Sống lâu hơn
Phục hồi chức năng phổi
Các hoạt động phục hồi chức năng hô hấp bao gồm:
- Lựa chọn các bài tập phù hợp và tập luyện điều độ
- Tư vấn chế độ dinh dưỡng và hỗ trợ tâm lý
- Hướng dẫn quản lý COPD
Mục tiêu của phục hồi chức năng nhằm cải thiện chất lượng hô hấp, duy trì hoạt động hàng ngày.
Phẫu thuật
Phẫu thuật có lợi trong một số trường hợp đặc biệt là các trường hợp nghiêm trọng, không đáp ứng với các biện pháp điều trị khác.
Cắt bỏ túi khí
Các phế nang tổn thương vỡ thông với nhau tạo thành các túi khí không có hoạt động chức năng, cản trở luồng khí lưu thông.
Phẫu thuật cắt bỏ túi khí giúp loại bỏ phần không gian không thực hiện chức năng này, tạo không gian cho vùng phổi lành hoạt động chức năng một cách hiệu quả.
Phẫu thuật giảm thể tích phổi (LVRS)
Là phương pháp phẫu thuật loại bỏ các phần mô phổi bị tổn thương việc này giúp phổi hoạt động tốt hơn. Tuy nhiên các can thiệp thủ thuật thường có nhiều nguy cơ và không phải mọi trường hợp đều đạt kết quả như mong muốn.
Ghép phổi
Trong trường hợp nghiêm trọng phổi tổn thương có thể thay thế bằng một lá phổi khỏe mạnh từ người hiến tặng. Ghép phổi là một cuộc phẫu thuật lớn nhiều rủi ro bao gồm nguy cơ cao bị nhiễm trùng cùng với tình trạng thải ghép, thậm chí gây tử vong. Ghép phổi thành công có thể cải thiện chức năng phổi và chất lượng cuộc sống.
Bronchial rheoplasty
Một phương pháp điều trị COPD mới có tên là Bronchial rheoplasty là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu hiện đang được thử nghiệm lâm sàng vai trò làm giảm số lượng tế bào sản xuất chất nhầy bằng laser dọn đường cho các tế bào mới, khỏe mạnh phát triển.
Thử nghiệm lâm sàng
Viện Tim, Phổi và Máu Quốc gia Hoa Kỳ (NHLBI) đi đầu và tài trợ cho các nghiên cứu về COPD. Bệnh nhân COPD hoặc hen suyễn nặng không đáp ứng với corticosteroid là một rào cản lớn ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị. Để khắc phục tình trạng này thuốc kháng corticosteroid đang được nghiên cứu để đưa vào ứng dụng.
Một số thử nghiệm lâm sàng đang được tiến hành đánh giá hiệu quả của theophylline liều thấp dạng uống với người bệnh COPD.
Điều trị bổ sung
Các phương pháp điều trị bổ sung đã được chứng minh thành công trong việc giảm lo lắng bao gồm:
- Phục hồi chức năng hô hấp
- Hướng dẫn các bài tập giãn cơ
- Tập yoga
- Tập thái cực quyền
- Liệu pháp hành vi
- Nhóm hát
Các biện pháp điều trị bổ sung đã tạo ra kết quả tích cực như:
- Phát hiện nguyên nhân gây lo lắng, căng thẳng cho người bệnh và tìm cách loại bỏ nó.
- Quản lý công việc, hạn chế các hoạt động làm bệnh trầm trọng hơn.
- Kiểm soát bệnh tốt hơn thông qua việc tuân thủ điều trị.
- Nói chuyện, chia sẻ cảm xúc với bạn bè, người thân, người trực tiếp hỗ trợ tinh thần cho người bệnh giúp giải tỏa căng thẳng, nâng cao chất lượng cuộc sống tinh thần.
Điều trị COPD giai đoạn cuối
Nguồn: https://i0.wp.com/cdn-prod.medicalnewstoday.comGiai đoạn cuối thường là chăm sóc giảm nhẹ, ưu tiên mang lại sự thoải mái cho người bệnh.Không chỉ hỗ trợ người bệnh mà còn quan tâm tới cả gia đình người bệnh giúp bệnh nhân và gia đình:
- Quản lý triệu chứng và các cơn đau.
- Hỗ trợ tinh thần, tâm lý, xã hội và các nhu cầu thiết thực khác tùy từng trường hợp.
- Tạo mối liên kết chặt chẽ giữa bệnh nhân, gia đình, người chăm sóc xã hội và các chuyên gia y tế.
- Chăm sóc trên tinh thần tôn trọng người bệnh và gia đình người bệnh.
- Lập kế hoạch chăm sóc nâng cao theo sở thích của bệnh nhân
Thuốc giảm đau gây nghiện nhóm opioid thường được kê đơn trong giai đoạn cuối khi các phương pháp điều trị khác không còn tác dụng.
Chăm sóc người bệnh COPD lớn tuổi
COPD thường được chẩn đoán sau 40 tuổi. Các phương pháp điều trị được chứng minh là đặc biệt có lợi cho bệnh nhân lớn tuổi bao gồm:
- Phục hồi chức năng hô hấp. Phục hồi chức năng hô hấp bao gồm kỹ thuật thở, các bài tập thể lực, giáo dục nâng cao kiến thức và hỗ trợ sức khỏe tâm thần. Ngoài ra người bệnh cao tuổi còn được hỗ trợ về mặt xã hội để cải thiện chất lượng cuộc sống.
- Liệu pháp oxy. Liệu pháp oxy được coi là có hiệu quả đối với một số người bệnh mắc COPD lớn tuổi.
- Cai thuốc lá. Ngừng hút thuốc có tác dụng giảm triệu chứng.
Trong một số trường hợp khi thất bại với các phương pháp điều trị nội khoa, cân nhắc sử dụng can thiệp ngoại khoa. Cần lưu ý khi lựa chọn can thiệp phẫu thuật cho đối tượng có bệnh tim mạch đi kèm.
Thay đổi lối sống
Bỏ thuốc lá
Nguồn: https://i0.wp.com/cdn-prod.medicalnewstoday.com/Điều đầu tiên và quan trọng nhất được khuyến nghị là bỏ thuốc lá. Cố gắng hết sức để giảm ô nhiễm không khí trong môi trường của bạn càng nhiều càng tốt.
Cố gắng tránh khói thuốc thụ động, tránh xa những nơi có bụi, khói và các chất độc hại khác xung quanh bạn.
Chế độ ăn uống và tập thể dục
Một chế độ ăn uống lành mạnh giúp bạn có sức đề kháng và đủ dinh dưỡng để chống lại bệnh tật. Tuy nhiên sự mệt mỏi kèm khó thở gây khó khăn cho việc ăn uống. Chia nhỏ bữa ăn và có những khoảng nghỉ ngơi trước bữa ăn là một gợi ý cho người bệnh COPD.
Ngoài chế độ ăn uống đủ dưỡng chất tập thể dục cũng nên được đưa vào kế hoạch hàng ngày cho người bệnh. Tuy nhiên để lựa chọn hoạt động phù hợp với tình hình sức khỏe của bản thân thì cần sự hỗ trợ của các chuyên gia y tế và nhà cung cấp dịch vụ. Không nên tự ý hoạt động thể chất vì các hoạt động không phù hợp có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của bạn.
Thêm các bài tập phục hồi chức năng hô hấp để cải thiện sức chịu đựng.
Các trường hợp khẩn cấp cần xử lý cấp cứu
Các triệu chứng trở nên tồi tệ hơn trong các trường hợp nhiễm trùng đường hô hấp và có bệnh lý tim mạch đi kèm.
Các triệu chứng phản ánh tình trạng nặng cần xử lý cấp cứu bao gồm:
- Nói đứt quãng hoặc khó khăn bất thường khi đi lại .
- Nhịp tim nhanh hoặc không đều
- Đau ngực mới xuất hiện hoặc trở lên tồi tệ hơn.
- Tím tái
- Thở dốc
Xem thêm:
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD): Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và lối sống
- Các giai đoạn bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD)
