Nút xoang nằm ở thành tâm nhĩ phải. Nguồn ảnh: mayoclinic.orgNhịp xoang và nhịp tim
Do nhịp tim bình thường tạo ra bởi nút xoang nên nhịp tim bình thường cũng được gọi là nhịp xoang. Tuy nhiên, nhịp xoang có một chút khác biệt so với nhịp tim.
Nhịp tim là số lần tim đập trong một phút. Ở người bình thường, nhịp tim khi nghỉ ngơi từ 60 - 100 nhịp/phút. Tuy nhiên, nhịp tim có thể nhanh hơn hoặc chậm hơn mức này, tùy thuộc vào nhu cầu của cơ thể cũng như các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn khác.
Nhịp xoang đề cập đến kiểu nhịp tim, tương ứng với tốc độ dẫn truyền xung điện được phát ra từ nút xoang. Khi những xung này được phát ra với tốc độ bình thường, được gọi là nhịp xoang bình thường.
Nhịp xoang và nhịp tim có mối liên hệ với nhau. Xung điện trước hết phải được tạo ra bởi nút xoang (nhịp xoang). Khi những xung điện này truyền qua cơ tim, chúng khiến cơ tim đập (nhịp tim). Do đó, nhịp xoang thường phù hợp với nhịp tim.
Nhịp xoang bình thường là gì?
Nhịp xoang bình thường được định nghĩa là nhịp của một trái tim khỏe mạnh. Điều đó có nghĩa là xung điện từ nút xoang đang được truyền đi đúng cách đến khắp cơ tim.
Ở người lớn, nhịp xoang bình thường thường đi kèm với nhịp tim từ 60 - 100 nhịp/phút. Tuy nhiên, nhịp xoang có thể nhanh hơn hoặc chậm hơn mức này và vẫn được coi là bình thường.
Nhịp nhanh xoang
Nhịp nhanh xoang xảy ra khi nút xoang phát nhiều xung điện hơn, dẫn đến nhịp tim cao hơn 100 nhịp/phút. Nhịp nhanh xoang tạm thời được coi là bình thường trong một số tình huống như:
- Tập thể dục
- Khi căng thẳng hoặc lo lắng
- Uống một số loại thuốc
- Sử dụng chất kích thích, như caffeine, nicotine…
- Bị sốt
Tuy nhiên, nếu bị rối loạn nhịp nhanh xoang ngay cả khi nghỉ ngơi, có thể có nguy cơ gặp các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng.
Nhịp xoang chậm
Nhịp xoang chậm trái ngược với nhịp nhanh xoang và xảy ra khi nút xoang phát xung chậm hơn, dẫn đến nhịp tim dưới 60 lần/phút.
Nhịp tim dưới 60 lần/phút có thể là bình thường đối với một số người, đặc biệt là những người trẻ tuổi và các vận động viên. Nó cũng có thể xảy ra khi đang ngủ sâu hoặc đang dùng một số loại thuốc.
Tuy nhiên, đối với một số người đó có thể là dấu hiệu của tim không phân phối đủ máu giàu oxy cho cơ thể.
Rối loạn nhịp tim xoang là gì?
Khi nhịp tim bất thường được gọi là rối loạn nhịp tim. Có nhiều loại rối loạn nhịp tim khác nhau. Sau đây là tổng quan về bệnh lý rối loạn nhịp tim xoang.
Rối loạn nhịp nhanh xoang
Trong một số trường hợp (như đã kể ở trên), nhịp tim nhanh xoang có thể là bình thường. Nhưng khi nhịp tim nhanh xoang xảy ra cả khi nghỉ ngơi thì rối loạn nhịp tim này có thể làm tăng nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng, bao gồm:
Có thể có nhịp nhanh xoang không triệu chứng. Khi các triệu chứng xuất hiện, chúng có thể bao gồm:
- Tim đập nhanh, đánh trống ngực, hồi hộp
- Choáng váng hoặc chóng mặt
- Đau hoặc tức ngực
- Khó thở
- Mệt mỏi
- Ngất xỉu
Đau ngực. Nguồn ảnh: guidelines.co.ukCó nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn nhịp nhanh xoang, bao gồm:
- Tổn thương tim do bệnh tim hoặc phẫu thuật trước đó
- Bệnh tim bẩm sinh
- Mất nước
- Thiếu máu
- Cường giáp
- Hạ đường huyết
- Tắc mạch phổi
- Chảy máu nghiêm trọng
Rối loạn nhịp chậm xoang
Giống như nhịp nhanh xoang, nhịp chậm xoang có thể gây nguy hiểm trong một số trường hợp do tim đập quá chậm dẫn tới không đủ máu lưu thông đến các cơ quan và mô của cơ thể. Khi điều này xảy ra, một số biến chứng có thể gặp bao gồm:
- Nhầm lẫn hoặc mất phương hướng
- Mất ý thức
- Suy tim nặng lên
- Ngừng tim đột ngột
Tương tự như nhịp nhanh xoang, nhiều người bị nhịp chậm xoang không có triệu chứng. Một số dấu hiệu của nhịp chậm xoang bao gồm:
- Choáng váng hoặc chóng mặt
- Cảm thấy yếu hoặc mệt mỏi
- Tập thể dục nhanh bị mệt
- Đau ngực, tức ngực
- Khó thở
- Ngất xỉu
Nhịp chậm xoang có thể do một số nguyên nhân như:
- Tổn thương tim do lão hóa (tuổi tác), bệnh tim hoặc phẫu thuật trước đó
- Bệnh lý tim bẩm sinh
- Suy giáp
- Chứng ngưng thở lúc ngủ
- Viêm màng ngoài tim
- Viêm cơ tim
- Thấp khớp
Hội chứng nút xoang là gì?
Hội chứng nút xoang là một thuật ngữ chung để chỉ nhóm các bệnh lý nút xoang có vấn đề. Ngoài rối loạn nhịp xoang kể trên, các dạng hội chứng nút xoang khác bao gồm:
- Ngừng xoang: nút xoang ngừng phát xung điện trong một thời gian ngắn.
- Bloc xoang nhĩ: xung điện truyền qua nút xoang quá chậm, dẫn đến nhịp tim chậm hơn bình thường.
- Hội chứng nhịp nhanh - nhịp chậm: nhịp tim xen kẽ giữa nhịp nhanh và nhịp chậm.
Rung nhĩ
Rung nhĩ là loại rối loạn nhịp tim phổ biến nhất. Trong rung nhĩ, tim thường đập nhanh hơn bình thường, mất đồng bộ điện học tâm nhĩ và tâm thất. Rung nhĩ xảy ra do những lý do tương tự như các loại rối loạn nhịp tim khác như:
- Tổn thương do bệnh tim hoặc một cuộc phẫu thuật trước đó
- Những thay đổi liên quan đến tuổi tác đối với mô tim
- Các tình trạng bệnh lý tiềm ẩn khác
Rung nhĩ được đặc trưng bởi mất đồng bộ điện học trong tâm nhĩ của tim. Điều này có thể do nút xoang không tạo xung điện như bình thường. Trên thực tế, rung nhĩ thường xuyên xảy ra nhưng không phải lúc nào cũng xảy ra cùng với rối loạn ở nút xoang.
Rung nhĩ có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe. Ví dụ các tâm thất của tim thường không được làm đầy máu đúng cách, có nghĩa là tim không bơm đủ máu cho cơ thể. Ngoài ra, máu có thể đọng lại trong tim dẫn tới tăng nguy cơ hình thành cục máu đông.
Điều trị rung nhĩ để bình thường hóa nhịp tim thông qua dùng thuốc hoặc can thiệp sốc điện chuyển nhịp. Các thuốc để làm giảm nhịp tim, như thuốc chẹn beta hoặc thuốc chẹn kênh canxi.
Tóm tắt
Nhịp xoang đề cập đến nhịp tim được thiết lập bởi nút xoang, cấu trúc nút xoang được coi như máy tạo nhịp tim tự nhiên của cơ thể. Nhịp xoang bình thường có nghĩa là nhịp tim nằm trong giới hạn bình thường.
Đôi khi, nút xoang phát xung điện quá nhanh hoặc quá chậm và được gọi là nhịp nhanh xoang hoặc nhịp chậm xoang, tương ứng. Trong một số trường hợp, điều này là bình thường như nhịp nhanh xoang khi tập thể dục hoặc nhịp chậm xoang ở vận động viên.
Đối với một số người, rối loạn nhịp xoang không đáng lo ngại. Tuy nhiên, đối với nhiều người nó có khả năng trở nên nghiêm trọng. Nếu bạn đang gặp các triệu chứng liên quan đến rối loạn nhịp tim, hãy đi khám bác sĩ tim mạch để được chẩn đoán và điều trị.
