Quy trình truyền máu
Bác sĩ có thể chỉ định truyền máu nếu người bệnh bị mất máu hoặc tủy không sản sinh đủ máu. Nguyên nhân có thể do:
- Ốm
- Phẫu thuật
- Ung thư
- Nhiễm trùng
- Bỏng
- Vết thương
- Các bệnh khác
Các thành phần máu thường được truyền phổ biến nhất như khối hồng cầu, tiểu cầu hoặc huyết tương. Trước khi truyền máu, điều dưỡng sẽ lấy máu của người bệnh và sẽ gửi đến phòng xét nghiệm để định nhóm (xác định nhóm máu của người bệnh) và chéo máu (xét nghiệm để xác định xem máu của người nhận có tương thích với máu cùng loại của người cho hay không).
Một số nhóm máu thường gặp:
Các nhóm máu ở người. Nguồn ảnh: dnaandblooddiscovery.weebly.
- Nhóm máu O –
- Nhóm máu O +
- Nhóm máu A +
- Nhóm máu A –
- Nhóm máu B +
- Nhóm máu B –
- Nhóm máu AB +
- Nhóm máu AB –
Biết được nhóm máu của người bệnh là rất quan trọng vì trên màng các tế bào hồng cầu chứa kháng nguyên tương ứng với các nhóm máu này. Nếu phòng xét nghiệm cung cấp loại máu khác với máu nguời nhận, hệ miễn dịch của bệnh nhân sẽ phát hiện ra các kháng nguyên lạ trên màng hồng cầu có nhóm máu không đúng và cố gắng tiêu diệt chúng.
Ngân hàng máu có quy trình xét nghiệm kỹ lưỡng để đảm bảo máu an toàn và được định nhóm chính xác để sử dụng. Bác sĩ hoặc điều dưỡng sẽ giải thích mọi nguy cơ khi truyền máu cho người bệnh và sẽ giám sát chặt chẽ bệnh nhân trong quá trình truyền máu.
Các triệu chứng tiềm ẩn của phản ứng truyền máu
Hầu hết các phản ứng truyền máu xảy ra trong khi người bệnh đang nhận máu hoặc ngay sau đó. Bác sĩ hoặc điều dưỡng sẽ theo dõi bệnh nhân trong khi truyền máu. Họ sẽ kiểm tra các dấu hiệu sinh tồn quan trọng và theo dõi các triệu chứng phản ứng mà người bệnh có thể gặp.
Các triệu chứng của phản ứng truyền máu bao gồm:
- Đau lưng
- Nước tiểu đậm
- Ớn lạnh
- Ngất xỉu hoặc chóng mặt
- Sốt
- Đau mạn sườn
- Da đỏ
- Hụt hơi
- Ngứa
Tuy nhiên, trong một số trường hợp, phản ứng truyền máu xảy ra vài ngày sau khi truyền máu. Hãy chú ý đến cơ thể của người bệnh sau khi truyền máu và liên hệ với bác sĩ ngay nếu cảm thấy có điều gì đó không ổn.
Nguyên nhân của phản ứng truyền máu
Các kháng thể trong máu của người nhận có thể tấn công máu của người cho nếu 2 kháng thể không tương thích. Nếu hệ thống miễn dịch của người nhận tấn công các tế bào hồng cầu của người cho sẽ xảy ra phản ứng tan máu.
Bệnh nhân cũng có thể bị dị ứng khi truyền máu. Các triệu chứng này có thể bao gồm phát ban và ngứa. Loại phản ứng này thường được điều trị bằng thuốc kháng histamine.
Một loại phản ứng truyền máu khác là tổn thương phổi cấp tính liên quan đến truyền máu (TRALI). Phản ứng này có thể xảy ra khi huyết tương của người cho có chứa các kháng thể gây tổn thương các tế bào miễn dịch trong phổi. Tổn thương phổi này dẫn đến phù phổi và gây giảm khả năng cung cấp oxy của phổi. Phản ứng này thường xảy ra trong vòng 6 giờ sau khi truyền máu.
Trong một số rất ít trường hợp, vi khuẩn có thể tồn tại trong máu người cho. Truyền máu bị nhiễm khuẩn cho người nhận có thể dẫn đến nhiễm trùng, sốc và tử vong.
Phản ứng truyền máu cũng có thể xảy ra nếu một người nhận quá nhiều máu được gọi là quá tải tuần hoàn liên quan đến truyền máu (TACO). Nhận quá nhiều máu có thể khiến tim bị quá tải, buộc nó phải làm việc nhiều hơn để bơm máu đi khắp cơ thể và dẫn đến phù phổi.
Người bệnh cũng có thể bị ứ sắt do quá nhiều sắt từ máu người cho. Điều này có thể làm tổn thương tim và gan của người bệnh qua nhiều lần truyền máu.
Các biến chứng có thể xảy ra của phản ứng truyền máu
Phản ứng truyền máu không phải lúc nào cũng nghiêm trọng. Tuy nhiên, một số có thể đe dọa tính mạng như:
- Suy thận cấp tính
- Thiếu máu
- Phù phổi
- Sốc
Giảm nguy cơ phản ứng truyền máu
Ngân hàng máu sẽ sàng lọc và xét nghiệm máu cẩn thận. Một mẫu máu của người nhận thường được trộn với máu của người cho để kiểm tra tính tương thích.
Trước khi máu được truyền cho người bệnh, nhãn máu và danh tính của bệnh nhân sẽ được kiểm tra kỹ lưỡng. Điều này đảm bảo bác sĩ hoặc điều dưỡng nhận các sản phẩm máu thích hợp cho đúng người nhận.
Phản ứng truyền máu được điều trị như thế nào?
Nếu người bệnh hoặc bác sĩ nhận thấy các triệu chứng phản ứng truyền máu, việc truyền máu sẽ được ngừng ngay lập tức. Một kĩ thuật viên phòng xét nghiệm sẽ đến lấy máu của người bệnh và lấy máu của người cho để xét nghiệm đảm bảo chúng hòa hợp.
Các phản ứng truyền có thể khác nhau về mức độ nghiêm trọng. Một số triệu chứng có thể nhẹ hơn và được điều trị bằng acetaminophen để giảm đau hoặc sốt.
Bác sĩ cũng có thể kê đơn thuốc hoặc dịch truyền tĩnh mạch để giảm khả năng bị suy thận và sốc.
