Các tinh thể urat lắng đọng trong mô khi nồng độ axit uric trong máu tăng quá cao do quá trình chuyển hóa hợp chất hóa học có tên là purin. Hiện tượng này được gọi là tăng axit uric máu .
Bệnh gút có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân như giảm bài tiết axit uric, tăng sản xuất axit uric hoặc chế độ ăn nhiều purin.
Giảm đào thải axit uric
Giảm đào thải axit uric là nguyên nhân phổ biến nhất của bệnh gút. Axit uric thường được thận bài tiết khỏi cơ thể qua nước tiểu. Khi quá trình này diễn ra không hiệu quả, nồng độ axit uric sẽ tăng lên.
Bất thường về mặt di truyền hoặc những vấn đề liên quan tới thận ảnh hưởng tới chức năng bài tiết.
Nhiễm độc chì và một số loại thuốc như thuốc lợi tiểu và thuốc ức chế miễn dịch có thể gây tổn thương thận gây ứ đọng axit uric. Bệnh tiểu đường và huyết áp cao không kiểm soát tốt cũng có thể làm giảm chức năng thận.
Tăng sản xuất axit uric
Những bệnh lý tự miễn như bệnh vảy nến và bênh huyết học như ung thư bạch cầu, xuyết huyết vô căn làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút – Nguồn ảnh: healthline.comTăng sản xuất axit uric cũng là một trong những nguyên nhân gây ra bệnh gút, phần lớn các trường hợp đều chưa xác định rõ nguyên nhân. Tình trạng này có thể gây ra bởi sự bất thường trong hệ thống enzym hoặc liên quan tới những bệnh lý sau:
- Ung thư hạch
- Bệnh bạch cầu
- Chứng tan máu, thiếu máu
- Bệnh vẩy nến
Tăng sản xuất axit uric có thể là tác dụng phụ của hóa trị hoặc xạ trị, bất thường di truyền hoặc do béo phì .
Chế độ ăn nhiều purin
Chế độ dinh dưỡng nhiều thịt đỏ, hải sản và nội tạng làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút – Nguồn ảnh: medicalnewstoday.comPurin là thành phần hóa học tự nhiên của vật chất di truyền DNA (deoxyribonucleic acid) và RNA ( ribonucleic acid). Dù purin có sẵn trong cơ thể nhưng chế độ dinh dưỡng nhiều purin có thể gây bệnh gút do chúng phân giải trong cơ thể tạo ra axit uric.
Một số thực phẩm rất giàu purin có thể làm tăng nồng độ axit uric trong máu, bao gồm:
- Nội tạng như thận, gan và lách
- Thịt đỏ
- Cá nhiều dầu như cá mòi, cá cơm và cá trích
- Một số loại rau như măng tây và súp lơ
- Đậu
- Nấm
Yếu tố nguy cơ
Một số trường hợp không xác định chính xác nguyên nhân gây ra bệnh gút hoặc tăng nồng độ axit uric. Các chuyên gia y tế tin rằng bệnh gút có thể là sự kết hợp của yếu tố di truyền, nội tiết tố và chế độ dinh dưỡng. Ngoài ra, tác dụng phụ của một số loại thuốc hoặc tình trạng sức khỏe nhất định có thể gây ra triệu chứng bệnh gút.
Tuổi và giới tính
Nam giới có tỉ lệ mắc gút cao hơn nữ giới do thói quen uống rượu bia và ăn nhiều thực phẩm giàu purin trong các bữa tiệc – Nguồn ảnh: health.insuresavvy.com.myNam giới có nhiều nguy cơ mắc bệnh gút hơn nữ giới. Hầu hết bệnh nhân nam giới được chẩn đoán từ 30 đến 50 tuổi, trong khi bệnh xuất hiện nhiều nhất ở phụ nữ mãn kinh.
Bệnh gút thường ít gặp ở trẻ em và vị thành niên.
Tiền sử gia đình
Những người có quan hệ huyết thống với bệnh nhân gút có nhiều nguy cơ mắc bệnh hơn người khác.
Thuốc
Một số loại thuốc tăng nguy cơ mắc gút gồm:
- Aspirin liều thấp hàng ngày. Aspirin liều thấp thường được sử dụng hàng ngày để ngăn ngừa cơn đau tim và đột quỵ .
- Thuốc lợi tiểu thiazide. Được sử dụng để điều trị cao huyết áp, suy tim sung huyết - CHF (Congestive heart failure) và các bệnh lý khác.
- Thuốc ức chế miễn dịch. Như Cyclosporin (Neoral, Sandimmune), được dùng sau khi cấy ghép nội tạng và chỉ định cho một số bệnh lý thấp khớp .
- Levodopa (Sinemet). Là liệu pháp điều trị hàng đầu cho bệnh nhân Parkinson .
- Niacin. Dẫn xuất của vitamin B-3, được sử dụng để tăng lipoprotein mật độ cao - HDL (High Density Lipoprotein) trong máu.
Uống rượu
Uống khoảng nhiều hơn hai ly mỗi ngày đối với nam giới hoặc một ly mỗi ngày đối với nữ giới hoặc nam giới trên 65 tuổi làm tăng nguy cơ mắc gút. Đặc biệt là những đồ uống có hàm lượng purin cao như bia.
Một nghiên cứu được tiến hành trong năm 2014 chỉ ra rằng rượu, bia và đồ uống có cồn đều có thể gây tái diễn những đợt gút.
Nhiễm độc chì
Chì gây tổn thương thận nặng nề từ đó làm suy giảm chức năng bài tiết axit uric – Nguồn ảnh: theconversation.comTiếp xúc với hàm lượng chì cao trong thời gian dài có thể ảnh hưởng tới bệnh gút.
Tình trạng sức khỏe khác
Những bệnh lý sau đây làm tăng nguy cơ mắc bệnh gút:
- Béo phì
- Bệnh tiểu đường
- Huyết áp cao
- Cholesterol máu cao
- Suy giáp
- Bệnh lý thận
- Chứng tan máu, thiếu máu
- Bệnh vẩy nến
Béo phì làm tăng tổng hợp và giảm đào thải axit uric trong cơ thể - Nguồn ảnh: salernomedical.com
Tác nhân gây bệnh gút
Những tác nhân gây ra bệnh gút gồm:
Tổng kết
Hạn chế uống rượu và áp dụng chế độ dinh dưỡng ít purin giúp giảm nguy cơ mắc bệnh gút. Tổn thương thận hoặc tiền sử gia đình là các yếu tố nguy cơ không thay đổi được.
Hãy đi khám nếu triệu chứng bệnh gút có dấu hiệu tiến triển trầm trọng.
Bác sĩ có thể đưa ra một số kế hoạch giúp hạn chế tỉ lệ mắc bệnh gút. Ví dụ, nếu một bệnh lý cụ thể là nguyên nhân gây ra gút, họ có thể cân nhắc điều trị bệnh lý này trước khi chỉ định thuốc điều trị gút.
Triệu chứng bệnh gút có thể kiểm soát thông qua kết hợp thuốc, thay đổi chế độ ăn và các phương pháp điều trị thay thế.
Chủ đề liên quan: Bệnh gút, thống phong, axit uric, tiền sử gia đình, nhiễm độc chì,ung thư hạch, bệnh bạch cầu, vảy nến, béo phì, suy giáp, cao huyết áp, tiểu đường, cơ xương khớp.
Xem thêm:
- 10 biện pháp hỗ trợ điều trị bệnh gút tại nhà
- Bệnh gút ở khớp gối: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa
- Những điều cần biết về bệnh gút: Triệu chứng, nguyên nhân, biến chứng, điều trị và dự phòng
- Một số thông tin về bệnh gút ở gót chân: Chẩn đoán và điều trị
- 10 thực phẩm chức năng có thể hỗ trợ điều trị và phòng ngừa bệnh gút
