Hình ảnh: Minh họa một số hạch trong trung thất và trong các nhánh phế quản phổi (các chấm màu xanh). Nguồn: Verywellhealth
Vậy lý do gì khiến hạch bạch huyết trong trung thất to lên? Biểu hiện như thế nào và điều trị ra sao? Bài viết này sẽ giải đáp cho mọi người các câu hỏi trên.
Hạch trung thất to có triệu chứng gì?
Thông thường, khi một tác nhân lạ xâm nhập vào cơ thể sẽ xảy ra phản ứng viêm tại vị trí đó, các hạch bạch huyết ở xung quanh sẽ hoạt động mạnh, to lên và có thể sờ thấy được, dân gian hay gọi là ‘nổi hạch’. Ngược lại, các hạch trung thất nằm sâu bên trong lồng ngực, cho nên nếu hạch to lên chúng ta sẽ không sờ thấy mà chỉ quan sát được trên chẩn đoán hình ảnh. Khi hạch to gây chèn ép các cấu trúc trong lồng ngực sẽ có biểu hiện ho, khó thở, thở khò khè, khó nuốt. Ngoài ra tùy theo nguyên nhân dẫn đến hạch to mà người bệnh có thể sốt, gầy sút cân, đổ mồ hôi,...
Nguyên nhân hạch trung thất to
Các nguyên nhân thường gặp có thể kể đến như:
- Bệnh lơ-xê-mi dòng bạch cầu cấp tính
- Bệnh bụi phổi than ("phổi của thợ mỏ")
- Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)
- Bệnh sốt thung lũng do nhiễm nấm Coccidioides
- Bệnh xơ nang
- Ung thư thực quản
- Nhiễm nấm Histoplasma
- Ung thư phổi
- U lympho
- Bệnh Sarcoidosis
- Lao
Theo thống kê toàn cầu, bệnh lý hạch trung thất chủ yếu liên quan đến lao – một bệnh có tỷ lệ lây nhiễm cao (10 triệu người mỗi năm). Tại Hoa Kỳ, hạch trung thất to thường liên quan đến ung thư phổi và COPD.
Trong số nguyên nhân ác tính gây hạch trung thất to, ung thư phổi và u lympho là hai nguyên nhân thường gặp nhất. Các hạch bạch huyết trung thất thường là những hạch đầu tiên mà các tế bào ung thư từ phổi phát tán tới. Một số trường hợp, to hạch trung thất do ung thư phổi thứ phát, tức là ung thư từ phần khác của cơ thể di căn đến phổi và sau đó đến các hạch bạch huyết.
U lympho là ung thư của một loại tế bào bạch cầu có tên tế bào lympho. U lympho gồm hai loại: u lympho Hodgkin và u lympho không Hodgkin. Nổi hạch trung thất là một trong những dấu hiệu để phân biệt hai loại này: hạch trung thất to gặp ở trên 85% trường hợp u lympho Hodgkin (HL) so với 45% trường hợp u lympho không Hodgkin (NHL).
Vị trí và số lượng các hạch bạch huyết là thành phần quan trọng khi phân loại giai đoạn ung thư. Hệ thống phân loại này xác định mức độ tiến triển của bệnh, giúp lựa chọn phương pháp điều trị và tiên lượng bệnh.
Chẩn đoán
Các phương pháp chẩn đoán hình ảnh có thể dùng như chụp cắt lớp vi tính lồng ngực, chụp cộng hưởng từ lồng ngực, chụp cắt lớp ghi hình phóng xạ (PET),... Chúng cho thấy các hạch bạch huyết nghi ngờ, các tổn thương ở cơ quan bộ phận khảo sát, với các bệnh ác tính còn góp phần chẩn đoán giai đoạn bệnh.
Nếu chưa tìm được nguyên nhân gây to hạch trung thất, bác sĩ có thể sẽ chỉ định sinh thiết hạch làm giải phẫu bệnh để xác định chính xác nguyên nhân.
Sinh thiết hạch có thể tiến hành thông qua nội soi trung thất. Thủ thuật này thực hiện trong bệnh viện và người bệnh được gây mê toàn thân. Một ống soi đi qua lỗ nhỏ được rạch ở ngay trên xương ức, đi vào trung thất, quan sát các cấu trúc bên trong, đồng thời sinh thiết một hoặc vài hạch bạch huyết.
Hình ảnh: Minh họa các vị trí rạch da và vị trí đưa ống nội soi trong thủ thuật nội soi trung thất.Nguồn: Baylor College of MedicineMột thủ thuật ít xâm lấn hơn đó là chọc hút kim nhỏ (FNA) cũng có thể dùng để sinh thiết. Bác sĩ sử dụng một cây kim dài xuyên qua thành ngực tới hạch bạch huyết cần lấy mẫu để thu thập các tế bào lấy ra làm xét nghiệm.
Kết quả sinh thiết thường có sau 5 đến 7 ngày.
Điều trị hạch trung thất to
Như trên đã trình bày có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến hạch trung thất to, do đó quan trọng nhất là cần chẩn đoán nguyên nhân để có điều trị thích hợp. Điều trị nguyên nhân có thể giải quyết được tình trạng nổi hạch trung thất. Tuy nhiên một số trường hợp không điều trị được dứt điểm nếu hạch trung thất to là kết quả của bệnh lý hoặc nhiễm trùng có từ trước. Với ung thư phổi không tế bào nhỏ, việc bóc tách (loại bỏ) các hạch bạch huyết trung thất có liên quan đến việc cải thiện thời gian sống của người bệnh.
