Video Phương pháp điều trị tối ưu gãy cổ xương đùi | ThS.BS.CKI Đặng Khoa Học | CTCH Tâm Anh
Cổ xương đùi là vị trí thường gãy nhất khi gãy khớp háng. Khớp háng là một khớp chỏm cầu, nối giữa đầu trên xương đùi với xương chậu. Ở đầu xương đùi có chỏm xương đùi nằm trong ổ khớp, ngay dưới chỏm xương đùi là cổ xương đùi.
Gãy cổ xương đùi là gãy xương trong bao khớp. Bao khớp là mô sợi bao quanh khớp, chứa dịch khớp có vai trò bôi trơn và nuôi dưỡng khớp háng. Gãy xương ở vùng này được phân loại dựa trên vị trí dọc cổ xương đùi:
- Gãy dưới chỏm: Nơi nối giữa chỏm xương đùi và cổ xương đùi
- Gãy cổ chính danh: Gãy ở phần giữa cổ xương đùi
- Gãy nền cổ: Gãy phần nền của cổ xương đùi.
Mặc dù bất kỳ ai cũng có thể bị gãy cổ xương đùi nhưng tình trạng này phổ biến hơn ở người cao tuổi, những người có mật độ xương thấp. Hơn 90% trường hợp gãy cổ xương đùi xảy ra ở những người trên 50 tuổi, trong đó nữ nhiều hơn nam.
Gãy cổ xương đùi có thể làm rách mạch máu và cắt đứt nguồn cung cấp máu cho chỏm xương đùi. Nếu không có máu nuôi dưỡng, mô xương sẽ chết (gọi là hoại tử vô mạch) dẫn đến phá hủy xương. Gãy xương xảy ra ở nơi có cung cấp máu đầy đủ sẽ có khả năng liền xương tốt hơn.
Vì những nguyên nhân này, điều trị một bệnh nhân lớn tuổi bị gãy cổ xương đùi sẽ phụ thuộc vào vị trí ổ gãy và chất lượng máu cung cấp cho xương.
Phương pháp điều trị cho bệnh nhân gãy xương đùi khi nguồn cung cấp máu bị gián đoạn là thay chỏm xương đùi (phẫu thuật tạo hình khớp háng bán phần hoặc phẫu thuật tạo hình khớp háng toàn bộ). Nếu không có di lệch, thì phẫu thuật cố định ổ gãy bằng nẹp vít có thể được thực hiện. Tuy nhiên, vẫn có nguy cơ bị gián đoạn nguồn máu nuôi dưỡng xương.
Nguyên nhân gãy cổ xương đùi
Gãy cổ xương đùi gặp chủ yếu ở phụ nữ cao tuổi có tình trạng loãng xương. Nguồn ảnh: doctorjette.com
Chấn thương là nguyên nhân phổ biến nhất của gãy cổ xương đùi. Trên 50 tuổi hoặc mắc bệnh lý làm suy yếu xương chẳng hạn như loãng xương sẽ làm tăng nguy cơ gãy cổ xương đùi. Ung thư xương cũng là một yếu tố nguy cơ.
Té ngã là nguyên nhân phổ biến nhất gây gãy cổ xương đùi ở người lớn tuổi. Ở những người trẻ hơn, gãy xương thường là do chấn thương mạnh có lực tác động lớn, chẳng hạn như va chạm xe hoặc ngã từ độ cao lớn.
Gãy cổ xương đùi thường hiếm gặp ở trẻ em. Cùng với chấn thương mạnh, gãy xương cũng có thể xảy ra do mật độ khoáng xương thấp như loãng xương hoặc một số tình trạng bệnh lý khác như bại não, loạn dưỡng cơ.
Các triệu chứng gãy cổ xương đùi
Triệu chứng phổ biến nhất của gãy cổ xương đùi là đau tại vùng háng. Cơn đau trầm trọng hơn khi chống chân xuống đất dồn trọng lượng vào hông hoặc cố gắng xoay khớp háng. Mức độ đau thay đổi theo từng cá nhân.
Nếu xương bị suy yếu do loãng xương, ung thư hoặc tình trạng bệnh lý khác, có thể cơn đau là dấu hiệu cảnh báo gãy xương.
Với gãy cổ xương đùi, chân bị gãy có thể ngắn hơn chân lành hoặc chân bị xoay ra ngoài với bàn chân và gối hướng ra bên ngoài.
Chẩn đoán gãy cổ xương đùi
Bác sĩ thường xác định gãy xương cổ xương đùi dựa trên bệnh sử, triệu chứng và những dấu hiệu về vị trí khớp háng và chân. Sau khi khám tổng thể, bác sĩ sẽ chụp phim X-quang để xác định vị trí và mức độ gãy xương.
Các vết gãy nhỏ hoặc gãy không hoàn toàn có thể không hiển thị trên X-quang. Nếu phim chụp X-quang không hiển thị tình trạng gãy xương, thông qua các triệu chứng bác sĩ có thể chỉ định chụp CT hoặc cộng hưởng từ (MRI) để xác định tổn thương chi tiết hơn.
Điều trị gãy cổ xương đùi
Thay khớp háng toàn bộ do gãy chỏm xương đùi di lệch nhiều. Nguồn ảnh: doctorjette.com
Điều trị gãy cổ xương đùi thường bao gồm phẫu thuật, dùng thuốc và phục hồi chức năng.
Thuốc giảm đau giúp làm dịu các cơn đau trong thời gian ngắn, có thể bao gồm thuốc giảm đau không kê đơn (OTC) như những thuốc chống viêm không steroid (NSAID) hoặc thuốc giảm đau opioid cần bác sĩ kê đơn.
Bác sĩ có thể kê đơn bisphosphonates và các loại thuốc điều trị loãng xương khác để giúp giảm nguy cơ gãy khớp háng khác, tùy thuộc vào độ tuổi của người bệnh. Những loại thuốc này giúp xương chắc khỏe bằng cách tăng mật độ khoáng của xương.
Phẫu thuật cấp cứu thường được khuyến cáo cho những gãy xương háng để giảm đau và phục hồi khả năng vận động càng sớm càng tốt. Có nhiều loại phẫu thuật khác nhau được sử dụng để điều trị gãy cổ xương đùi. Lựa chọn loại phẫu thuật nào sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của gãy xương, độ tuổi và các tình trạng bệnh lý đang mắc.
Việc gãy xương có gây tổn thương đến nguồn cung cấp máu cho chỏm xương đùi hay không cũng sẽ giúp xác định loại phẫu thuật nào cần được thực hiện.
Cố định trong
Cố định trong sử dụng ghim hoặc vít kim loại để giữ xương dính lại với nhau giúp vết gãy có thể lành lại. Các ghim hoặc vít được lắp vào xương hoặc có thể được gắn vào một tấm kim loại chạy dọc theo xương đùi.
Thay khớp háng một phần
Thủ thuật này được chỉ định nếu phần chỏm xương đùi bị tổn thương hoặc di lệch. Thay khớp háng một phần là phương pháp loại bỏ chỏm và cổ của xương đùi và thay thế bằng một bộ phận kim loại giả.
Thay một phần khớp háng cũng có thể được khuyến nghị cho người lớn mắc các bệnh lý nghiêm trọng, thay vì thay toàn bộ khớp háng.
Thay khớp háng toàn bộ
Thay khớp háng toàn bộ bao gồm việc thay thế cả đầu trên xương đùi và ổ cối khớp háng bằng một bộ phận giả. Dựa trên nghiên cứu, loại phẫu thuật này có kết quả lâu dài tốt nhất ở những người khỏe mạnh sống độc lập. Thay khớp háng toàn bộ cũng giúp tiết kiệm chi phí nhất vì giúp loại bỏ nhu cầu phẫu thuật nhiều hơn sau này.
Thời gian phục hồi gãy cổ xương đùi
Phục hồi chức năng sau gãy cổ xương đùi.
Nguồn ảnh: medicaserrato.com
Mất bao lâu để hồi phục sau gãy cổ xương đùi sẽ phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng gãy xương, thể trạng người bệnh và loại phẫu thuật được thực hiện. Sự phục hồi là khác nhau ở mỗi người.Phục hồi chức năng sẽ được chỉ định sau khi xuất viện. Tùy thuộc vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe, bạn có thể được đưa về nhà hoặc đến cơ sở phục hồi chức năng.
Vật lý trị liệu là cần thiết để lấy lại sức mạnh và khả năng di chuyển. Quá trình này có thể mất đến ba tháng. Hầu hết những người phẫu thuật khớp háng sau gãy xương đều phục hồi hầu hết tất cả khả năng vận động sau khi điều trị.
Những điều cần lưu ý
Gãy cổ xương đùi thường gặp ở người lớn tuổi, đặc biệt là những người có xương bị suy yếu do các tình trạng bệnh lý gây ra.
Bạn có thể giảm nguy cơ mắc các bệnh lý và gãy xương bằng cách thực hiện các bài tập kháng trọng lượng để tăng cường sức mạnh cơ khớp và uống bổ sung canxi để tăng mật độ xương.
Hãy liên hệ cho bác sĩ nếu bạn lo lắng về gãy xương hoặc đang bị đau khớp háng hay đau hông mạn tính. Những triệu chứng này cho thấy bạn có thể có nguy cơ gãy xương hông.
