Gai khớp gối là các gai xương phát triển từ hiện tượng canxi lắng đọng dưới dạng calci pyrophosphat. Tình trạng này chủ yếu nguyên nhân do thoái hóa (viêm xương khớp), liên quan đến sự bào mòn theo thời gian của lớp sụn khớp gối. Lúc này, cơ thể sẽ tự chữa lành thương tổn bằng cách tích tụ canxi ở khớp gối, vô tình hình thành nên gai xương.
Gai khớp gối có thể gây đau dữ dội và ảnh hưởng đến khả năng di chuyển của người bệnh. Nếu không được điều trị, các gai xương có thể gây tổn thương thần kinh và cấu trúc xung quanh.
Triệu chứng của gai khớp gối
Nhiều trường hợp, gai xương khớp gối có thể không gây đau hoặc không gây dấu hiệu, triệu chứng cụ thể nào. Tuy nhiên mức độ phát triển của gai xương nghiêm trọng, người bệnh có thể có một số triệu chứng gây khó chịu.
Những biểu hiện của gai khớp gối thường là:
- Đau nhức gối khi đứng lên: Đau khi đứng lên, đặc biệt là lúc chuyển tư thế từ ngồi xổm sang đứng lên. Người bị gai khớp gối không nên ngồi xổm để không tạo áp lực và làm tổn thương đầu gối.
- Đau khi co duỗi chân: Phần sụn bị mài mòn dẫn đến phát triển gai xương, do vậy mỗi khi co duỗi chân sẽ phát ra tiếng kêu lạo xạo và kèm theo cảm giác đau nhức.
- Đau khi đi cầu thang: Lên xuống cầu thang khiến khớp gối phải chịu lực lớn hơn so với bình thường, 2 chân sẽ thay nhau chịu lực, do vậy mỗi khi đi cầu thang thì trọng lượng sẽ đổ dồn về một bên chân. Điều này khiến khớp gối trở nên đau nhức hơn.
- Cứng khớp đầu gối: xảy ra khi lượng canxi tập trung về một chỗ nhiều hơn so với bình thường. Triệu chứng thường xảy ra vào buổi sáng khi mới ngủ dậy. Một vài trường hợp bị nặng hơn thì sẽ khó vận động hoặc mất đi sự linh hoạt.
- Khớp gối sưng tấy: Khi các gai xương hình thành có thể dẫn đến tràn dịch khớp gối, sưng tấy, phù nề tại khớp gối và làm cho người bệnh khó khăn khi di chuyển.
- Tê bì, mất cảm giác: Gai khớp gối khiến các dây thần kinh bị chèn ép, gây ra cảm giác tê bì, thậm chí là mất cảm giác ở chân và không đi lại được.
Nguyên nhân
Không có nguyên nhân cụ thể nào dẫn đến hình thành gai xương đầu gối. Mặc dù gai xương khớp gối thường xảy ra ở người cao tuổi nhưng thực tế ngày nay không ít người trẻ tuổi cũng có nguy cơ cao gặp phải tình trạng này.
Tổn thương do thoái hóa khớp gối là nguyên nhân phổ biến nhất có thể gây gai xương gối. Thoái hóa khớp gối do một số nguyên nhân như:
- Chấn thương đầu gối: Tai nạn giao thông, tai nạn lao động ở khớp gối khiến cơ thể tập trung canxi nhiều ở vùng đầu gối để phục hồi tổn thương và tái tạo xương khớp. Tuy nhiên, khi quá trình này diễn ra bất thường sẽ tạo nên gai xương.
- Tuổi tác: Khi tuổi càng cao thì cơ thể cũng sẽ bắt đầu lão hóa, nguy cơ mắc bệnh lý cơ xương khớp tăng cao. Đồng thời, quá trình nuôi dưỡng, sửa chữa tế bào trong cơ thể bị suy giảm, hơn nữa khi bị chấn thương thì thời gian phục hồi sẽ lâu hơn.
- Di truyền: Nếu gia đình bạn có người bị mắc bệnh gai khớp gối thì khả năng bạn bị mắc bệnh sẽ cao hơn so với những người không có yếu tố này.
- Thay đổi nội tiết tố: Sự thay đổi một số hormone khi người phụ nữ trong giai đoạn mang thai hay khi mãn kinh cũng gây nên các vấn đề về xương khớp, cụ thể là gai khớp gối.
- Lạm dụng khớp gối: Tư thế ngồi không đúng như ngồi xổm, chéo chân hay vận động quá sức khiến áp lực cơ thể đè lên khớp gối. Theo thời gian, các sụn khớp, mô sụn bị tổn thương, dịch khớp gối tiết ra ít đi và dần tạo thành gai xương.
- Béo phì: Những người bị thừa cân thì trọng lượng cơ thể sẽ gây áp lực lên đầu gối, lâu dần dẫn đến tình trạng khớp gối bị tổn thương, gây nên gai khớp gối.
Hiện tượng gai xương hình thành ở khớp gối sẽ làm giảm khả năng vận động chi dưới và gây đau ở mỗi cử động. Dần dần, người bệnh trở nên ngại hoạt động, thích ngồi lì một chỗ. Thói quen xấu này không chỉ tác động đến sức khỏe về mặt thể chất mà còn cả mặt tinh thần, gây ảnh hưởng đến công việc cũng như sinh hoạt hàng ngày.
Mặt khác, tình trạng gai khớp gối phát triển nghiêm trọng còn có thể:
- Tổn thương mô cơ và dây chằng xung quanh.
- Chèn ép dây thần kinh kéo theo dấu hiệu tê bì, mất cảm giác ở đầu gối.
- Đôi khi tổn thương dây thần kinh có nguy cơ vĩnh viễn.
- Các mạch máu xung quanh cũng có nhiều khả năng bị ảnh hưởng.
Các phương pháp điều trị gai xương khớp gối
Hiện nay có một số phương pháp để điều trị gai khớp gối như:
Phương pháp điều trị không phẫu thuật
- Nghỉ ngơi: Tránh hoạt động quá sức làm nghiêm trọng thêm tình trạng gai xương khớp gối.
- Giảm cân: Giảm cân và duy trì trọng lượng cơ thể hợp lý giúp giảm áp lực lên đầu gối
- Thuốc:
Những loại thuốc thường dùng cho bệnh nhân gai khớp gối như:
- Thuốc giảm đau: Paracetamol, Tramadol.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID): Piroxicam, Diclofenac, Meloxicam.
- Thuốc tiêm: Hydrocortison acetat.
- Thuốc bôi ngoài da: Voltaren Emulgel.
- Thuốc điều trị triệu chứng tác dụng chậm: Glucosamine sulfate, Acid hyaluronic kết hợp Chondroitin.
- Tập thể dục và vật lý trị liệu: giúp hỗ trợ giảm đau liên quan đến các gai xương, ngoài ra giúp tăng cường sức mạnh, phạm vi hoạt động cho đầu gối.
Phẫu thuật
Phẫu thuật cũng là một lựa chọn điều trị cho người bệnh bị gai xương khớp gối. Tuy nhiên, phẫu thuật có một số nguy cơ và biến chứng như:
- Nhiễm trùng.
- Vùng da đầu gối trở nên mẫn cảm, dễ kích ứng.
- Dây thần kinh, mạch máu ở đầu gối có thể bị tổn thương trong lúc làm phẫu thuật.
- Để lại sẹo đầu gối
Bác sĩ sẽ cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định có cần phẫu thuật hay không
Bên cạnh đó, đôi khi gai xương ở đầu gối vẫn có nguy cơ phát triển trở lại, kể cả khi ca phẫu thuật trước đó đã thành công.
Trị liệu Thần kinh Cột sống (Chiropractic)
Phương pháp trị liệu thần kinh cột sống được nhiều chuyên gia đánh giá cao trong việc điều trị các vấn đề về xương khớp. Với bệnh gai khớp gối, bác sĩ sẽ nắn chỉnh cấu trúc sai lệch của khớp gối về đúng vị trí ban đầu, giảm áp lực ở khớp gối, khôi phục chức năng vận động linh hoạt cho vùng khớp. Nhờ vậy, các cơn đau khó chịu đi kèm sẽ được loại bỏ mà không cần phẫu thuật can thiệp.
Cách phòng ngừa bệnh gai đầu gối hiệu quả
Gai khớp gối ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống sinh hoạt hàng ngày. Do đó cần phòng ngừa bệnh ngay từ sơm.
Một số cách phòng ngừa:
- Duy trì trọng lượng cơ thể ở mức vừa phải, không để bản thân bị béo phì.
- Rèn luyện cơ thể thường xuyên với những bài tập thể dục.
- Chú ý tư thế khi mang vác đồ nặng.
- Giữ tư thế ngồi đúng để tránh đè ép lên khớp gối.
- Không nên ngồi quá lâu một chỗ mà cần thay đổi tư thế thường xuyên.
- Hạn chế vận động quá sức.
Nếu có những dấu hiệu của gai khớp gối, đừng ngần ngại thăm khám để được tư vấn, điều trị sớm để hồi phục nhanh, tránh biến chứng nguy hiểm.
