Các xương vùng cổ tay. Nguồn ảnh: lecturio.com
Bong gân là một chấn thương ở dây chằng cổ tay mà không có chấn thương xương (nghĩa là không có gãy xương hoặc rạn xương).
- Thông thường bong gân chỉ bị rách một phần dây chằng.
- Trong trường hợp bong gân cổ tay nặng có thể bị rách hoàn toàn dây chằng.
Gãy cổ tay có nghĩa là bị gãy hoặc rạn ở một hoặc nhiều xương của cổ tay.
Nguyên nhân gây ra chấn thương cổ tay?
Nguyên nhân phổ biến nhất của chấn thương cổ tay là do đưa tay ra chống đỡ khi bị ngã.
Đau cổ tay cũng có thể do vận động lặp đi lặp lại quá mức ở cổ tay dẫn đến viêm gân. Đây được gọi là chấn thương do chuyển động lặp đi lặp lại và không phải là bong gân thực sự.
Hội chứng ống cổ tay là một chấn thương cổ tay phổ biến khác, có thể xảy ra do chuyển động lặp đi lặp lại.
Các triệu chứng và dấu hiệu của chấn thương cổ tay là gì?
Mức độ đau hay khả năng cử động cổ tay không giúp xác định chính xác cổ tay bị gãy hay bị bong gân.
Các dấu hiệu và triệu chứng của chấn thương cổ tay bao gồm:
- Sưng tấy
- Nóng / ấm vùng cổ tay
- Đau
- Đổi màu vùng da cổ tay (bầm tím)
- Hạn chế khả năng cử động cổ tay
- Biến dạng, di lệch khớp cổ tay
Khi nào cần đi khám?
Sau chấn thương, nếu bị đau dữ dội, biến dạng cổ tay, tê bì hoặc không thể cử động cổ tay, hãy đi khám ngay lập tức (khám cấp cứu).
- Nếu có biến dạng cổ tay rõ ràng hoặc sưng đau nghiêm trọng, có thể bị gãy xương. Trường hợp này cần được điều trị để kết hợp lại xương gãy.
- Cũng có thể bị trật khớp (xương bị di lệch, không còn ở vị trí chính xác), mặc dù không bị gãy xương.
Nếu không có biến dạng cổ tay và cơn đau có thuyên giảm sau khi sử dụng các thuốc giảm đau thông thường, bạn có thể theo dõi thêm trong 12-24 giờ. Nếu các triệu chứng vẫn tiếp tục sau một ngày, hãy đi khám bác sĩ.
Chẩn đoán chấn thương cổ tay?
- Bác sĩ sẽ hỏi tiền sử, tình huống xảy ra chấn thương. Đôi khi cách bạn ngã (cơ chế chấn thương) sẽ cho biết loại chấn thương cần tìm. Sau đó, bác sĩ sẽ khám toàn bộ cánh tay từ vai đến các ngón tay, để đảm bảo không có vị trí bị thương khác. Bác sĩ cũng sẽ kiểm tra xem lượng máu đến các ngón tay như thế nào, có bị tê tay không.
- Khi kiểm tra vùng cổ tay, bác sĩ sẽ nhẹ nhàng ấn vào cổ tay để xác định vị trí đau. Một khu vực đặc biệt sẽ được kiểm tra được gọi là hõm lào giải phẫu (hay hố động mạch quay), đây là vùng tam giác bị hõm vào ở phía ngón cái khi bạn giơ ngón cái lên như thể đi nhờ xe. Vùng này có tầm quan trọng đặc biệt vì xương dưới chỗ đó (xương thuyền) thường bị gãy nhất và chụp X-quang ban đầu đôi khi không thấy tổn thương.
Vị trí hõm lào giải phẫu. Nguồn ảnh: aafp.org
Chụp X-quang cổ tay hoặc cẳng tay hoặc cả hai.
Gãy đầu dưới xương quay trên phim chụp X-quang. Nguồn ảnh: my.clevelandclinic.org
Điều trị chấn thương cổ tay
- Nếu không thấy đường gãy trên phim X-quang, bác sĩ sẽ chẩn đoán là bong gân. Trong trường hợp đau ở hõm lào giải phẫu, bác sĩ cũng có thể nghi ngờ có gãy xương thuyền mà không thấy rõ trên phim chụp X-quang.
- Đối với bong gân cổ tay, có thể không cần dùng nẹp, dùng nẹp cổ tay Velcro hoặc dùng nẹp thạch cao (như bó bột) tùy thuộc vào mức độ đau, sưng tấy, mức độ hạn chế cử động và nghi ngờ có gãy xương ẩn (gãy xương ẩn là một vết gãy quá nhỏ nên không thấy trên phim chụp X-quang ban đầu.) Nếu bác sĩ lo ngại có gãy xương ẩn thì sẽ cần phải nẹp cổ tay và chụp lại phim X-quang trong 5-10 ngày.
Nẹp cổ tay Velcro. Nguồn ảnh: healthline.com
- Đối với các trường hợp bong gân nhẹ, có thể không cần nẹp và chỉ cần hạn chế vận động cổ tay phù hợp với mức độ đau.
- Đối với những trường hợp bong gân nghiêm trọng hơn, bạn có thể cần sử dụng nẹp cổ tay Velcro (có thể đeo vào và tháo ra được) và dùng thuốc giảm đau.
- Hầu hết các chuyên gia khuyến nghị chỉ sử dụng đá hoặc chườm lạnh cho các trường hợp bong gân. Một số bác sĩ khuyến nghị nên chuyển sang chườm nóng sau 24-48 giờ.
- Điều trị gãy xương tùy thuộc vào từng loại gãy cụ thể.
Các biện pháp điều trị tại nhà cho chấn thương cổ tay?
Khi bị ngã và bị thương ở cổ tay, điều quan trọng là phải để tay nghỉ ngơi.
- Nếu có biểu hiện biến dạng cổ tay hoặc tê tay, hãy kê cổ tay lên một chiếc gối mềm và đến cơ sở y tế ngay lập tức.
- Nếu không bị đau dữ dội và biến dạng cổ tay, có thể uống thuốc giảm đau như acetaminophen (Tylenol) hoặc ibuprofen (Advil) và theo dõi xem cảm giác của cổ tay như thế nào. Hãy dùng một chiếc gối mềm để kê tay.
- Chườm đá vào cổ tay. Không chườm đá trực tiếp lên da, hãy bọc đá vào một tấm khăn sạch để chườm lên cổ tay.
- Nếu cơn đau hoặc các triệu chứng khác không biến mất trong vòng một ngày, bạn nên đi khám.
Tái khám
Tái khám theo hẹn của bác sĩ.
Nếu sau 3-5 ngày theo dõi, các triệu chứng và cơn đau không cải thiện hãy đi khám lại. Nếu các triệu chứng tiến triển nặng lên thì cần khám lại ngay.
Tiên lượng cho chấn thương cổ tay?
- Hầu hết các trường hợp bong gân cổ tay sẽ đỡ sau 3-5 ngày. Nếu các triệu chứng kéo dài hơn 5 ngày, nên đi khám lại.
- Khả năng phục hồi của gãy xương phụ thuộc vào loại gãy xương. Hãy hỏi bác sĩ về những tình huống có thể xảy ra đối với loại gãy xương của bạn.
