Khô khớp gối là tình trạng khớp không tiết dịch bôi trơn hoặc lượng dịch khớp tiết ra quá ít để bôi trơn khớp khiến khi vận động co, duỗi khớp để đi, đứng, ngồi, leo cầu thang, ... gây đau, khó khăn. Mỗi khi hoạt động, khớp phát ra tiếng lục cục, kèm theo đó là đau nhức chân, nặng hơn thì đôi khi thấy mất cảm giác. Đây là một triệu chứng của bệnh lý khớp gối, nếu không điều trị sớm có thể khiến khớp gối bị biến dạng.
Triệu chứng
Ngoài dấu hiệu phát ra tiếng lục cục khi người bệnh đi lại, bệnh khô khớp gối còn có những biểu hiện như:
- Xuất hiện những cơn đau nhẹ khi khi vận động gối như co, duỗi, gập, xoắn… Cơn đau có thể dữ dội hơn khi ngồi xổm.
- Cơn đau có thể tự hết nhưng có khả năng tái phát liên tục. Mức độ đau tăng dần khiến vùng khớp bị nóng và sưng lên.
- Dấu hiệu khô khớp gối ở giai đoạn muộn khi có dấu hiệu lộp cộp, có cảm giác lạo xạo bên trong khớp khi di chuyển. Tình trạng này xuất hiện do độ nhờn trong khớp giảm dần dần khiến sụn khớp trở nên mòn dần, dẫn đến tình trạng thoái hóa khớp gối.
Nguyên nhân
Các bác sĩ cho rằng có 3 nguyên nhân chính gây ra hiện tượng khô khớp gối: tổn thương sụn khớp, tổn thương xương dưới sụn và giảm tiết dịch khớp. Trong đó tổn thương sụn khớp là nguyên nhân phổ biến.
Khi tuổi càng cao, cơ thể lão hoá khiến các sụn khớp cũng bị bào mòn, trở nên mỏng dần và nứt nẻ. Khi đó, trên bề mặt lớp xương bên dưới sẽ xuất hiện các gai xương. Những gai xương ma sát với nhau gây đau và tạo ra tiếng mỗi khi vận động. Đó chính là vì sao người cao tuổi có nguy cơ khô dịch khớp gối rất cao.
Những người có nguy cơ cao bị khô khớp gối:
- Người già (từ 60 tuổi trở lên) dễ bị thoái hóa khớp
- Nhân viên văn phòng ít vận động, ngồi cả ngày
- Người lao động nặng, thường xuyên mang vác vật nặng, tạo áp lực lên khớp gối dẫn tới mòn sụn khớp, khô khớp gối
- Người thừa cân, béo phì làm tăng sức chịu lực cho khớp gối, dễ gây tổn thương khớp gối
- Người từng bị chấn thương khiến tổn thương sụn khớp làm bề mặt bị mất độ trơn nhẵn, mỏng, dễ bị nứt vỡ, mất độ đàn hồi. Dần dần, theo thời gian, phần sụn sẽ dần bị khô, các đầu xương ma sát trực tiếp với nhau gây đau nhức.
- Người thường xuyên sử dụng các chất kích thích như uống rượu bia, hút thuốc lá hoặc ăn uống thiếu chất cần thiết bổ sung cho xương như canxi, sắt, magie, kali... khiến xương yếu, dễ bị tổn thương.
Tuy nhiên bệnh khô khớp gối ở người trẻ ngày càng tăng xuất phát từ những thói quen không khoa học như:
- Sai tư thế: Thường xuyên ngồi xổm, chéo chân, bê vác vật nặng, đi lại quá nhiều… khiến khớp gối tổn thương và nhanh thoái hóa.
- Thừa cân, béo phì: Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng, cơ thể tăng 1kg đồng nghĩa với việc khớp gối phải chịu tải thêm gấp 3 lần số kg tăng, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sụn khớp.
- Ít vận động: Gia tăng sức mạnh cơ có thể giảm 30% nguy cơ phát triển thoái hóa khớp gối. Ngược lại, khi không vận động, cơ trở nên yếu dần và lỏng lẻo, hệ thống khớp gối (gồm có gân, dây chằng, sụn) dễ bị sai lệch và tổn thương.
- Mang giày cao gót: Thói quen đi giày cao gót của nhiều chị em phụ nữ ảnh hưởng xấu đến khớp gối, làm tăng nguy cơ khô khớp và thoái hóa. Bởi khi đi giày cao gót, phần sụn khớp sẽ chịu nhiều áp lực căng thẳng hơn.
Điều trị
Người bệnh cần tới các cơ sở y tế để được bác sĩ kiểm tra, tư vấn và có phương pháp điều trị để tránh tình trạng khô khớp gối trở nên nghiêm trọng hơn.
Một số phương pháp chẩn đoán khô khớp gối hiện nay là khám tổng thể, đánh giá hình ảnh khớp bằng chụp cộng hưởng từ, siêu âm hoặc lấy mẫu bệnh phẩm để xét nghiệm tại phòng xét nghiệm.
Trong một số trường hợp, bệnh nhân sẽ được chỉ định điều trị bằng thuốc kết hợp tập các bài tập vật lý trị liệu để cải thiện chức năng đầu gối và khả năng vận động tổng thể của cả cơ thể. Nếu có chỉ định cần phẫu thuật, người bệnh sẽ được chuyển đến bác sĩ phẫu thuật chỉnh hình.
Một số phương pháp điều trị khô khớp gối như:
- Dùng thuốc giảm đau: Một số loại thuốc giảm đau có thể được chỉ định sử dụng để giảm đau tạm thời do thiếu chất nhờn khớp gối. Khi dùng thuốc cần lưu ý tuyệt đối tuân thủ chỉ định của bác sĩ. Bởi tùy ý dùng thuốc trong thời gian dài sẽ ảnh hưởng đến niêm mạc dạ dày, chức năng của gan, thận và hệ tim mạch, tăng nguy cơ gây loãng xương.
- Tiêm chất nhờn vào khớp gối: Nhằm cung cấp axit hyaluronic – một thành phần của dịch khớp, giúp bôi trơn khớp, giảm ma sát, giảm xóc nhằm hỗ trợ khớp vận động bình thường. Tuy nhiên chỉ hiệu quả trong thời gian rất ngắn và chỉ lưu lại trong dịch khớp khoảng 1 tuần. Phương pháp này bắt buộc phải có chỉ định và được thực hiện bởi bác sĩ chuyên khoa cơ – xương – khớp. Việc lạm dụng hoặc tiêm chất nhờn không tuân thủ điều kiện vô khuẩn có thể dẫn đến nhiễm trùng, teo cơ, dính khớp, thậm chí liệt toàn thân.
- Vật lý trị liệu: Vật lý trị liệu giúp giảm đau và phù nề, đồng thời tăng tầm vận động khớp gối, phục hồi các chức năng sinh hoạt hàng ngày.
Nếu do chấn thương nhẹ và mới xảy ra, các phương pháp điều trị tại nhà sau đây có thể giúp bạn giảm đau và cứng khớp cho đến khi vết thương lành, hạn chế tình trạng khô khớp về sau:
- Nghỉ ngơi
- Chườm lạnh nhằm giảm sưng, nếu ít hoặc không sưng thì nên chườm nóng
- Bổ sung đầy đủ dưỡng chất cho khớp gối như dùng glucosamine sulfate tinh thể. Dùng NSAIDs (không kê đơn) nếu triệu chứng còn đau
- Đeo nẹp để ổn định đầu gối, giúp ngăn ngừa chấn thương thêm
Bên cạnh đó, chế độ ăn uống cũng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện tình trạng bệnh. Do đó, bạn nên bổ sung những thực phẩm dưới đây vào khẩu phần ăn mỗi ngày để duy trì khớp khỏe:
- Cá béo. Cá béo có nhiều axit béo omega-3 và vitamin D, cả hai dưỡng chất này đều hỗ trợ kháng viêm mạnh.
- Thực phẩm giàu canxi: có thể bổ sung thêm thủy hải sản (tôm, cua, cá biển, sò, ốc…) hay các món ăn từ xương và sụn động vật vào chế độ ăn một cách hợp lý để giúp hệ xương khớp được khỏe mạnh và dẻo dai.
- Rau xanh và hoa quả. Các loại quả mọng như dâu, nho… hay hạt óc chó, bông cải xanh, rau chân vịt, gừng, tỏi… giúp giảm triệu chứng viêm sưng khớp, giàu chất chống oxy hóa.
- Các sản phẩm từ sữa. Hàm lượng canxi cao trong sữa rất có lợi trong việc bổ sung canxi cho người bị khô khớp gối.
Các loại hình hoạt động thể chất bài bản và hợp lý có thể giúp giảm cân, duy trì cân nặng một cách khỏe mạnh. Bên cạnh đó, thể thao cũng góp phần hạn chế những vấn đề về khớp.
Hãy tập thói quen di chuyển, vận động nhiều hơn. Tại nơi làm việc, bạn có thể thỉnh thoảng đứng dậy đi lại, nghe điện thoại trong khi đứng thay vì ngồi.
