Có tới 12% người Mỹ bị sỏi thận. Và khi bạn đã có một viên sỏi thận thì có 50% khả năng một viên sỏi khác sẽ hình thành trong đường tiết niệu của bạn trong 10 năm tới.
Không có biện pháp nào chắc chắn để ngăn ngừa sỏi thận, đặc biệt nếu bạn có tiền sử gia đình mắc bệnh này. Sự kết hợp giữa chế độ ăn uống và thay đổi lối sống, cũng như một số loại thuốc, có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Làm thế nào để ngăn ngừa sỏi thận
Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng hiện tại của bạn có thể giúp bạn ngăn ngừa sỏi thận một cách lâu dài.
1. Cung cấp đủ nước cho cơ thể
Uống nhiều nước là cách tốt nhất để ngăn ngừa sỏi thận, nguồn: https://health.clevelandclinic.orgUống nhiều nước là cách tốt nhất để ngăn ngừa sỏi thận. Nếu bạn không uống đủ nước, lượng nước tiểu của bạn sẽ giảm thấp. Lượng nước tiểu ít có nghĩa là nước tiểu cô đặc hơn và ít có khả năng hòa tan muối trong nước tiểu, các loại muối này tích tụ gây ra sỏi.
Nước chanh và nước cam cũng là những lựa chọn tốt. Cả hai loại này đều chứa citrate, có thể ngăn hình thành sỏi.
Cố gắng uống khoảng 8 cốc nước mỗi ngày, hoặc uống đủ để thải 2 lít nước tiểu. Nếu bạn tập thể dục hoặc đổ mồ hôi nhiều, hoặc nếu bạn có tiền sử có sỏi cystine, bạn sẽ cần bổ sung nhiều nước hơn.
Bạn có thể nhận biết cơ thể có đủ nước hay không dựa vào màu sắc của nước tiểu - nước tiểu trong hoặc vàng nhạt nghĩa là đủ nước. Nếu nước tiểu đậm màu thì bạn cần uống thêm nước.
2. Ăn nhiều thực phẩm giàu canxi
Loại sỏi thận phổ biến nhất là sỏi canxi oxalat, khiến nhiều người tin rằng họ nên tránh ăn canxi. Đó là quan điểm sai lầm. Chế độ ăn ít canxi có thể làm tăng nguy cơ sỏi thận và nguy cơ loãng xương.
Tuy nhiên, chế phẩm bổ sung canxi có thể làm tăng nguy cơ mắc sỏi. Hãy sử dụng chế phẩm bổ sung canxi cùng bữa ăn để làm giảm nguy cơ đó.
Sữa ít béo, pho mát ít béo và sữa chua ít béo đều là những thực phẩm giàu canxi tốt.
3. Ăn ít natri
Chế độ ăn nhiều muối làm tăng nguy cơ bị sỏi thận canxi. Theo Tổ chức Chăm sóc Tiết niệu Hoa Kỳ (Urology Care Foundation), quá nhiều muối trong nước tiểu khiến canxi không được tái hấp thu từ nước tiểu vào máu. Điều này làm cho canxi trong nước tiểu cao, có thể dẫn đến lắng đọng muối canxi tạo nên sỏi thận.
Chế độ ăn nhiều muối làm tăng nguy cơ bị sỏi thận canxi, nguồn: https://www.medicalnewstoday.comĂn ít muối giúp giảm lượng canxi trong nước tiểu. Canxi trong nước tiểu càng thấp thì nguy cơ hình thành sỏi thận càng giảm.
Để giảm lượng natri trong chế độ ăn, hãy đọc kỹ thông tin trên nhãn thực phẩm.
Thực phẩm chứa nhiều natri bao gồm:
- Thực phẩm chế biến sẵn, chẳng hạn như khoai tây chiên và bánh quy giòn
- Súp đóng hộp
- Rau đóng hộp
- Thịt nguội (chế biến sẵn)
- Gia vị
- Thực phẩm có chứa bột ngọt
- Thực phẩm có chứa natri nitrat
- Thực phẩm có chứa natri bicacbonat (bột nở)
Để tạo hương vị cho thực phẩm mà không cần sử dụng muối, hãy thử các loại thảo mộc tươi hoặc hỗn hợp gia vị thảo mộc không có muối.
4. Ăn ít thức ăn giàu oxalat
Một số loại sỏi thận được tạo thành từ oxalat - một hợp chất tự nhiên có trong thực phẩm liên kết với canxi trong nước tiểu tạo thành sỏi thận. Hạn chế thực phẩm giàu oxalat có thể giúp ngăn ngừa hình thành sỏi.
Thực phẩm giàu oxalat là:
- Rau bina
- Sô cô la
- Khoai lang
- Cà phê
- Củ cải
- Đậu phộng
- Cây đại hoàng
- Sản phẩm từ đậu nành
- Cám lúa mì
Oxalat và canxi liên kết với nhau trong đường tiêu hóa trước khi đến thận, vì vậy sẽ khó hình thành sỏi hơn nếu bạn ăn thực phẩm giàu oxalat và thực phẩm giàu canxi cùng một lúc.
5. Ăn ít đạm động vật
Thực phẩm giàu protein động vật có tính axit, có thể dẫn đến làm tăng axit trong nước tiểu. Axit trong nước tiểu cao có thể gây ra sỏi thận bao gồm cả axit uric và canxi oxalat.
Bạn nên hạn chế các loại thực phẩm như:
- Thịt bò
- Gia cầm
- Cá
- Thịt heo
6. Tránh sử dụng chế phẩm bổ sung vitamin C
Chế phẩm bổ sung vitamin C (axit ascorbic) có thể gây sỏi thận, đặc biệt là ở nam giới.
Theo một nghiên cứu năm 2013, các nhà nghiên cứu cho rằng vitamin C từ thực phẩm không gây nguy cơ tương tự.
7. Biện pháp chữa bệnh bằng thảo dược
Chanca Piedra, còn được gọi là "thuốc phá sỏi", là một phương thuốc dân gian bằng thảo dược dùng phổ biến cho bệnh sỏi thận. Loại thảo mộc này được cho là có thể giúp ngăn ngừa hình thành sỏi canxi-oxalat, đồng thời làm giảm kích thước của những viên sỏi đã có.
Sử dụng các thảo dược một cách thận trọng. Chúng chưa được nghiên cứu rõ ràng trong việc phòng ngừa hoặc điều trị sỏi thận.
Ngăn ngừa sỏi thận bằng thuốc
Trong một số trường hợp, điều chỉnh chế độ ăn uống có thể không đủ để ngăn ngừa hình thành sỏi thận. Nếu bạn bị sỏi tái phát, hãy trao đổi với bác sĩ về bổ sung thuốc để tăng cường hiệu quả.
8. Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc bạn đang dùng
Dùng một số loại thuốc có thể dẫn đến sỏi thận.
Một số loại thuốc này là:
- Thuốc thông mũi
- Thuốc lợi tiểu
- Thuốc ức chế protease
- Thuốc chống co giật
- Steroid
- Thuốc hóa trị liệu
- Thuốc tăng thải axit uric qua đường niệu
Bạn dùng các loại thuốc này càng lâu thì nguy cơ bị sỏi thận càng cao. Nếu bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào trong số này, hãy trao đổi với bác sĩ về các thuốc thay thế khác. Bạn không nên tự ý ngừng sử dụng thuốc kê đơn khi không có sự chấp thuận của bác sĩ.
9. Trao đổi với bác sĩ về các loại thuốc phòng ngừa
Nếu bạn có nguy cơ cao mắc sỏi thận, có thể bạn sẽ cần dùng một số thuốc nhằm kiểm soát nồng độ muối trong nước tiểu. Nhóm thuốc bạn cần sẽ phụ thuộc vào loại sỏi mà bạn thường mắc.
Ví dụ:
- Nếu bạn bị sỏi canxi, thuốc lợi tiểu thiazide hoặc phosphate có thể có lợi.
- Nếu bạn bị sỏi axit uric, allopurinol (Zyloprim) có thể giúp giảm axit uric trong máu hoặc nước tiểu của bạn.
- Nếu bạn bị sỏi struvite, có thể dùng thuốc kháng sinh dài hạn để giúp giảm lượng vi khuẩn có trong nước tiểu.
- Nếu bạn bị sỏi cystine, capoten (Captopril) có thể giúp giảm nồng độ cystine trong nước tiểu của bạn.
Điểm mấu chốt
Bệnh sỏi thận là bệnh thường gặp. Không thể đảm bảo rằng các phương pháp phòng ngừa sẽ đem lại hiệu quả, nhưng chúng sẽ làm giảm nguy cơ cho bạn. Phương pháp tốt nhất để ngăn ngừa sỏi thận là cung cấp đủ nước và thực hiện chế độ ăn uống một cách hợp lý.
Nếu bạn có nguy cơ cao măc sỏi thận, chẳng hạn như có bệnh viêm ruột, nhiễm trùng đường tiết niệu dai dẳng hoặc béo phì, hãy trao đổi với bác sĩ về các phương pháp giảm nguy cơ sỏi thận.
Nếu bạn đang bị sỏi thận, hãy đề nghị bác sĩ xác định đó là loại sỏi nào, đồng thời bạn có thể thực hiện các biện pháp để ngăn ngừa hình thành những viên sỏi mới.
Xem thêm:
- Những điều cần biết về sỏi thận: Nguyên nhân, triệu chứng, biến chứng, điều trị và phòng ngừa
- 8 dấu hiệu sớm cảnh báo bệnh sỏi thận
- Những điều cần biết về đào thải sỏi thận
- Phẫu thuật điều trị sỏi thận là gì? Chỉ định khi nào và các phương pháp?
- Những điều phụ nữ cần biết về bệnh sỏi thận
