Cả VA và amidan đều là một phần của hệ thống miễn dịch, giúp ngăn ngừa và chống lại nhiễm trùng trong cơ thể.
VA có thể gây ra vấn đề nếu chúng trở nên to ra, gọi là sưng VA hay VA phì đại. May mắn thay, chúng không phải là một phần thiết yếu của hệ thống miễn dịch và thường có thể được điều trị bằng cách nạo bỏ.
Nguyên nhân gây sưng VA?
VA có mặt ngay từ khi mới sinh. Chúng phát triển cho đến khi trẻ từ 3 đến 5 tuổi. Thông thường, VA bắt đầu nhỏ lại sau khoảng 7 tuổi. Chúng co lại đáng kể khi trưởng thành.
VA nằm ở đoạn nối phía sau của khoang mũi với cổ họng. Chúng tạo ra các kháng thể để giúp cơ thể bạn chống lại nhiễm trùng. Trong những năm đầu đời, VA giúp bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi bị nhiễm trùng bằng cách ngăn chặn vi khuẩn và vi rút xâm nhập vào cơ thể qua mũi.
VA bị nhiễm trùng thường trở nên to ra, nhưng sẽ trở lại kích thước bình thường khi tình trạng nhiễm trùng thuyên giảm. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, VA vẫn sưng to ngay cả khi đã hết nhiễm trùng.
Sưng VA cũng có thể do dị ứng. Một số trẻ em bị phì đại VA ngay từ khi sinh ra.
Các triệu chứng của sưng và viêm VA là gì?
VA sưng to có thể gây ra một số triệu chứng, bao gồm:
- Nghẹt mũi
- Vấn đề về tai
- Khó ngủ
- Ngủ ngáy
- Viêm họng
- Khó nuốt
- Sưng hạch ở cổ
- Thở bằng mũi
- Viêm tai giữa có dịch (có thể gây ra các vấn đề về thính giác)
- Nứt môi và khô miệng (do các vấn đề về hô hấp)
- Ngưng thở khi ngủ
Trường hợp VA sưng to do viêm cấp tính có thể có các triệu chứng:
- Sốt 38-39 độ C, đôi khi sốt cao đến 40 độ C hoặc không sốt
- Ngạt mũi: đây là triệu chứng quan trọng nhất của viêm VA. Thường trẻ sẽ bị ngạt một bên rồi hai bên, mức độ ngạt tăng dần. Do ngạt mũi nên trẻ thở khó khăn, dẫn đến một số biểu hiện như khụt khịt, há miệng thở, nói giọng mũi, bỏ bú hoặc bú ngắt quãng.
- Chảy nước mũi xuống họng, ban đầu trong, sau đó là nước mũi đục. Nếu trẻ bị viêm VA lâu ngày thì nước mũi chảy thường xuyên hơn, có màu vàng hoặc xanh
- Do dịch từ vòm mũi xuống họng nên trẻ có thể bị viêm họng, dẫn đến ho vào ngày thứ hai hoặc thứ ba.
- Trẻ mệt mỏi, quấy khóc, biếng ăn
- Rối loạn tiêu hóa
Làm thế nào để chẩn đoán sưng VA?
Trước tiên, bác sĩ sẽ hỏi về các triệu chứng mà trẻ đang gặp phải. Sau đó, trẻ sẽ được khám sức khỏe. Bác sĩ sẽ sử dụng ống nội soi qua mũi để xem các VA.
Tùy thuộc vào những gì bác sĩ phát hiện, trẻ có thể cần xét nghiệm máu để kiểm tra nhiễm trùng. Trong một số trường hợp, chụp X-quang cổ họng có thể cần thiết.
Chụp X quang chẩn đoán sưng VA (Vị trí màu xanh trên hình). Nguồn ảnh oastalearnoseandthroat.comTrong những trường hợp nghiêm trọng, trẻ có thể theo dõi về giấc ngủ. Điều này sẽ xác định xem chúng có bị ngưng thở khi ngủ hay không.
Sưng Va được chia thành 4 mức độ như sau:
- Độ 1: che lấp dưới 25% cửa mũi sau
- Độ 2: che lấp dưới 50% cửa mũi sau
- Độ 3: che lấp dưới 75% cửa mũi sau
- Độ 4: che lấp trên 75% cửa mũi sau
Phương pháp điều trị sưng VA là gì?
Việc điều trị tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng bệnh. Nếu VA không bị nhiễm trùng, bác sĩ có thể không đề nghị phẫu thuật. Thay vào đó, bác sĩ có thể đề nghị theo dõi và xem liệu VA có tự co lại khi trẻ lớn hơn hay không.
Trong các trường hợp khác, bác sĩ có thể đề nghị dùng thuốc, chẳng hạn như steroid dùng trong mũi, để thu nhỏ các khối VA bị sưng to. Tuy nhiên, VA thường bị loại bỏ nếu chúng tiếp tục gây ra vấn đề mặc dù đã điều trị bằng thuốc. Phẫu thuật khá đơn giản và không có nhiều rủi ro. Nó còn được gọi là nạo VA.
Nếu trẻ thường xuyên bị nhiễm trùng amidan, bác sĩ cũng có thể cắt bỏ amidan. Amidan và VA thường được cắt bỏ cùng một lúc. Điều quan trọng là phải loại bỏ VA, đặc biệt nếu con bạn bị nhiễm trùng lặp đi lặp lại dẫn đến nhiễm trùng xoang và tai. VA bị sưng to rất nhiều cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng hoặc dịch tai giữa, có thể tạm thời gây mất thính lực.
Trẻ sẽ được dùng thuốc an thần nhẹ trước khi phẫu thuật để giúp trẻ bình tĩnh hơn. Sau đó, chúng sẽ được gây mê toàn thân. Ca phẫu thuật kéo dài không quá 2 giờ.
Sau khi loại bỏ VA, trẻ có thể gặp phải:
- Đau họng
- Chảy máu nhẹ
- Đau tai
- Mũi bị nghẹt
Bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh để bảo vệ khỏi bất kỳ nhiễm trùng nào. Trẻ cũng có thể được dùng thuốc giảm đau nhẹ trong vài ngày đầu. Trẻ em được khuyến khích uống đồ uống lạnh, có đá, như sữa lắc và kem, và tránh bất kỳ thức ăn nóng nào trong 7 ngày đầu tiên.
Các triệu chứng sẽ rõ ràng sau một vài tuần.
Tiên lượng lâu dài của sưng VA
Trẻ em bị sưng VA là chuyện bình thường. Hãy đưa trẻ đi khám càng sớm càng tốt nếu bạn nhận thấy rằng chúng đang gặp phải bất kỳ triệu chứng nào của sưng VA. Đây là một tình trạng có thể điều trị được và một số trường hợp có thể được điều trị bằng thuốc kháng sinh đơn giản.
Xem Thêm:
- Nạo VA: Lợi ích, nguy cơ, quy trình thực hiện và phục hồi
- VA và phẫu thuật nạo VA: Những điều bạn cần biết
