Tuy nhiên, cảm giác chủ quan này chỉ xuất hiện khi nuốt nước bọt, ngược lại khi ăn uống lại hoàn toàn bình thường, không bị vướng hay nghẹn ở họng.
Loạn cảm họng dễ chẩn đoán nhầm lẫn với việc mắc xương hoặc các bệnh lý như viêm amidan, viêm họng... Do khó được chẩn đoán chính xác nên việc điều trị cũng gặp nhiều khó khăn, bệnh kéo dài làm người bệnh càng thêm lo lắng hơn.
Nguyên nhân
Họng là ngã tư giao thoa của đường ăn và đường thở với nhiều cấu trúc giải phẫu đồng thời là khu vực rất phong phú về hệ thống thần kinh, nên loạn cảm họng có thể do rất nhiều nguyên nhân gây ra khi bị các yếu tố kích thích như các bệnh hoặc tổn thương ở ngay vùng họng, răng, miệng hoặc xa hơn như ở thực quản, thậm chí ở dạ dày - ruột, ở cột sống cổ và bao gồm cả các rối loạn chuyển hóa hay nội tiết.
Tuy nhiên, nguyên nhân chính yếu nhất gây loạn cảm họng vẫn là các bệnh lý dạ dày. Khi bệnh nhân bị đau ở họng, bác sĩ sẽ thăm khám thật kỹ càng để có chẩn đoán chính xác về nguyên nhân gây bệnh.
Triệu chứng
Triệu chứng của hội chứng loạn cảm họng rất phong phú, tùy thuộc vào từng chủ quan người bệnh. Ví dụ như:
- Phàn nàn có cảm giác khó thở như không hít được không khí vào phổi
- Nuốt nước bọt cảm giác có dị vật, xương... nằm ngang cổ họng, cứ phải khịt khạc liên tục nhưng khi ho khạc thì không có gì
- Đau góc hàm, đau trước cổ, đau hai bên cổ.
Tuy nhiên, những cảm giác trên chỉ là cảm giác chủ quan khi nuốt nước bọt, còn khi nuốt thức ăn (cơm, bánh, trái cây...) hoặc uống nước lại bình thường, không đau.
Bên cạnh đó, người bệnh loạn cảm họng còn có các dấu hiệu khác như ngứa họng, đau mỏi cổ, tê vai gáy, ợ hơi, đầy bụng, ăn kém ngon, trầm cảm hoặc cảm thấy tức ngực...
Chẩn đoán
Do có rất nhiều nguyên nhân gây ra loạn cảm họng nên việc chẩn đoán chính xác hội chứng loạn cảm họng cũng là một khó khăn. Trước hết, bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh và thăm khám thật kỹ lưỡng để loại trừ các bệnh lý thực thể tại vùng họng.
- Khám miệng và họng: Bác sĩ quan sát vùng miệng họng, kết hợp sử dụng các dụng cụ thông thường hoặc nội soi để thấy miệng và họng bình thường. Việc này chỉ hỗ trợ chẩn đoán loại trừ các bệnh lý khác như viêm amidan sinh mủ, hóc xương dăm nhỏ ở họng hoặc amidan, viêm họng với sự tân sinh các hạt ở thành sau của họng.
- Khám mũi xoang: Nếu bệnh nhân vướng họng kèm theo nhức đầu, khịt mũi hoặc ho nhiều để tống chất nhầy dính vùng mũi - họng xuống miệng rồi khạc ra ngoài thì bác sĩ sẽ nghĩ nhiều đến bệnh lý mũi xoang. Khi đó, bác sĩ chỉ định soi mũi bằng banh thông thường và ống nội soi mũi tìm dịch nhầy, mủ, polyp ở các khe mũi, ở lỗ thông các xoang.
- Soi dạ dày - thực quản: Nội soi thực quản để thấy thực quản bình thường, trong đa số bệnh nhân một số ít có sung huyết vùng niêm mạc tâm vị của dạ dày. Nội soi dạ dày cho thấy viêm trợt niêm mạc hoặc loét dạ dày. Test HP đôi khi dương tính.
Hỏi tiền sử giúp bác sĩ nghĩ đến những nguyên nhân gây bệnh ngoài phạm vi tai mũi họng, như:
- Rối loạn chức năng dạ dày: Nhiều bệnh nhân đã được chẩn đoán viêm loét dạ dày qua nội soi trước đây. Nguyên nhân gây hội chứng loạn cảm họng là do lượng acid dịch vị tiết ra nhiều hơn bình thường hoặc trào ngược của dịch vị qua lỗ tâm vị lên thực quản làm cho bệnh nhân có cảm giác vướng, đau ở họng, ăn khó tiêu. Bên cạnh đó, loạn cảm họng cũng được xem là một thể bệnh nhẹ của hội chứng trào ngược dạ dày – thực quản.
- Rối loạn nội tiết tố ở phụ nữ mãn kinh: Phụ nữ ở độ tuổi mãn kinh hoặc tiền mãn kinh thường thay đổi tính khí như dễ bực bội, cáu gắt kèm theo cảm giác lạ như nóng phừng mặt, ớn lạnh xương sống và vướng họng. Nếu đối tượng này kèm theo tiền sử bệnh lý dạ dày thì hội chứng loạn cảm họng rất dễ xảy ra, khiến họ hay than phiền là bị nghẹt họng, khó hít thở.
- Căng thẳng tâm lý (stress): Những thay đổi trong tâm lý quá mạnh như tang tóc, thất tình, phá sản... cũng có thể làm co thắt cơ vùng hầu họng trong một thời gian ngắn gây cứng họng và không nuốt được. Nếu sự phiền muộn kéo dài, bệnh nhân có thể sẽ rơi vào trạng thái trầm cảm, không muốn ăn uống, bệnh nhân có cảm giác nuốt vướng tuy rằng vùng họng và thực quản bình thường.
Điều trị
Điều trị nguyên nhân là yếu tố quyết định trong việc điều trị hội chứng loạn cảm họng. Việc thăm khám toàn diện kết hợp hỏi tiền sử bệnh giúp xác định nguyên nhân rõ ràng. Nếu nguyên nhân gây ra loạn cảm họng là viêm amidan mạn tính, dài mỏm trâm... thì việc điều trị bằng phẫu thuật giúp loại bỏ các nguyên nhân, giúp bệnh nhân khỏi bệnh.
Nếu chưa tìm được nguyên nhân, các phương pháp điều trị nội khoa bao gồm các thuốc giảm viêm, phù nề kết hợp với các thuốc giảm đau, an thần, đồng thời bổ sung nội tiết tố nữ ở phụ nữ mãn kinh... sẽ được xem xét.
Ngoài ra, nguyên nhân tâm lý cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành bệnh. Do đó, tâm lý liệu pháp được cân nhắc áp dụng ở các đối tượng có hội chứng loạn cảm họng mà nguyên do là sự chấn động tâm lý quá mức. Có thể dùng thuốc chống trầm cảm 3 vòng (amitriptylin, clomiramin) hoặc nhóm thuốc SSRI (sertralin, paroxetin, fluoxetin). Khi điều trị bằng thuốc chống trầm cảm, các triệu chứng của loạn cảm họng sẽ hết nhanh chóng sau một vài tuần.
