Theo Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH), nhồi máu não ổ khuyết chiếm khoảng 1/5 tổng số đột quỵ. Bất kỳ loại đột quỵ nào cũng nguy hiểm vì các tế bào não sẽ bị thiếu oxy và bắt đầu chết trong vòng vài phút.
Các triệu chứng của nhồi máu não ổ khuyết
Liệt một cánh tay có thể là triệu chứng của nhồi máu não ổ khuyết. Nguồn: https://content.nd2a.com Các triệu chứng của đột quỵ thường đến đột ngột và không có dấu hiệu báo trước. Các dấu hiệu của nhồi máu não ổ khuyết thường bao gồm:
- Không nâng được một bên cánh tay lên, gặp khó khăn khi cử động cánh tay hoặc đi bộ
- Một bên mặt bị kéo xệ xuống
- Tê, mất cảm giác, thường chỉ ở một bên của cơ thể
- Lú lẫn
- Có vấn đề về trí nhớ
- Nói lắp, nói khó hoặc khó hiểu được lời nói của người khác
- Đau đầu
- Mất ý thức hoặc hôn mê
Khi các tế bào não ở một vùng chết đi, các chức năng do vùng não đó kiểm soát sẽ bị ảnh hưởng. Các triệu chứng trên có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí của đột quỵ.
Nguyên nhân nào gây ra nhồi máu não ổ khuyết?
Nhồi máu não ổ khuyết xảy ra do sự tắc nghẽn trong các động mạch nhỏ cung cấp máu cho các cấu trúc sâu của não. Yếu tố nguy cơ quan trọng nhất đối với sự phát triển của nhồi máu não ổ khuyết là huyết áp cao mạn tính. Tình trạng này có thể khiến các động mạch bị thu hẹp, làm cho các mảng xơ vữa hoặc cục máu đông dễ dàng gây tắc nghẽn dòng máu đến các mô sâu trong não.
Ai có nguy cơ bị nhồi máu não ổ khuyết?
Nguy cơ tăng lên theo tuổi tác. Nhóm người có nhiều nguy cơ mắc bệnh bao gồm những người bị tăng huyết áp mạnd tính, bệnh tim hoặc tiểu đường. Người Mỹ gốc Phi, gốc Tây Ban Nha và những người có tiền sử gia đình bị đột quỵ cũng có nguy cơ cao hơn các nhóm khác.
Các yếu tố bổ sung làm tăng nguy cơ nhồi máu não ổ khuyết bao gồm:
- Hút thuốc hoặc tiếp xúc với khói thuốc
- Uống nhiều rượu
- Lạm dụng ma túy
- Thai kỳ
- Sử dụng thuốc tránh thai
- Lối sống ít vận động
- Ăn kiêng
- Cholesterol cao
- Ngưng thở khi ngủ
Điều quan trọng là người dân phải được thăm khám sức khỏe hàng năm để tầm soát các vấn đề sức khỏe có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ, bao gồm cholesterol máu cao và chứng ngưng thở khi ngủ do tắc nghẽn.
Nhồi máu não ổ khuyết được chẩn đoán như thế nào?
Hình ảnh CT của một bệnh nhân nhồi máu não ổ khuyết. Nguồn:https://radiopaedia.orgĐiều trị khẩn cấp là cần thiết đối với bất kỳ loại đột quỵ nào, vì vậy khi có các triệu chứng nghi ngờ, bạn cần được đưa đi cấp cứu ngay lập tức. Bác sĩ sẽ đo huyết áp và hỏi về các triệu chứng. Một cuộc kiểm tra thần kinh chi tiết sẽ được tiến hành để đánh giá xem liệu có bất kỳ tổn thương nào ở các bộ phận của não bộ kiểm soát các chức năng cơ thể của bạn hay không.
Nếu các triệu chứng của bạn phù hợp với đột quỵ, các biện pháp chẩn đoán ngay lập tức thường bao gồm chụp CT hoặc MRI để có được các hình ảnh chi tiết của não bộ. Siêu âm Doppler cũng có thể được sử dụng để đánh giá lượng máu chảy qua các động mạch và tĩnh mạch.
Các thăm dò chức năng tim, chẳng hạn như điện tâm đồ và siêu âm tim có thể được chỉ định. Kiểm tra chức năng thận và gan cũng như các xét nghiệm máu khác nhau cũng có thể được thực hiện.
Điều trị
Nếu bạn bị nhồi máu não ổ khuyết, việc điều trị sớm sẽ tăng cơ hội sống sót cho bạn và ngăn ngừa những tổn thương tiếp diễn. Tại phòng cấp cứu, bạn có thể được chỉ định uống aspirin cùng một số loại thuốc khác, nhằm giảm nguy cơ xảy ra một cơn đột quỵ tiếp theo.
Có thể cần đến các biện pháp hỗ trợ hô hấp và chức năng tim. Nếu đủ điều kiện, một loại thuốc tiêu cục máu đông sẽ được tiêm vào qua đường tĩnh mạch. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bác sĩ có thể đưa thuốc trực tiếp vào não.
Nhồi máu não ổ khuyết có thể dẫn đến một số tổn thương não. Tùy thuộc vào mức độ hư hại của các cấu trúc bên trong, bạn có thể bị mất khả năng tự chăm sóc bản thân sau khi đột quỵ. Quá trình phục hồi là khác nhau đối với mỗi người và phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của đột quỵ.
Một số người trải qua cơn nhồi máu não ổ khuyết được chuyển từ bệnh viện sang trung tâm phục hồi chức năng hoặc viện dưỡng lão, ít nhất là trong một khoảng thời gian ngắn. Do bị tổn thương não nên bệnh nhân đột quỵ thường phải học lại các kỹ năng cần thiết và lấy lại sức khỏe. Quá trình này có thể mất vài tuần, vài tháng hoặc vài năm.
Phục hồi chức năng là công việc vô cùng cần thiết đối với bệnh nhân đột quỵ. Nguồn: https://www.cityofmarianna.com Hầu hết bệnh nhân bị đột quỵ cần được điều trị lâu dài, bao gồm dùng thuốc điều trị tăng huyết áp, tiểu đường hoặc cholesterol cao. Sau đột quỵ, một số bệnh nhân cũng cần phải tham gia các chương trình:
- Vật lý trị liệu để phục hồi chức năng
- Trị liệu nghề nghiệp để cải thiện các kỹ năng cần thiết cho cuộc sống hàng ngày
- Trị liệu ngôn ngữ để cải thiện kỹ năng ngôn ngữ
Tiên lượng
Chất lượng cuộc sống sau khi bị nhồi máu não ổ khuyết phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm tuổi tác và việc điều trị bắt đầu sớm hay muộn. Đối với một số bệnh nhân, khuyết tật để lại là vĩnh viễn. Ví dụ như:
- Liệt vận động
- Tê bì, mất cảm giác
- Mất kiểm soát hoạt động cơ ở một bên cơ thể
- Cảm giác ngứa ran ở chi bị ảnh hưởng
Ngay cả sau khi đã phục hồi chức năng và thể lực, một số người sống sót sau đột quỵ vẫn gặp vấn đề với trí nhớ ngắn hạn hoặc khó khăn trong việc suy nghĩ và lập luận. Giảm khả năng kiểm soát cảm xúc cũng có thể là một thách thức to lớn. Một số người thậm chí còn phải đối mặt với căn bệnh trầm cảm.
Bị nhồi máu não ổ khuyết làm tăng nguy cơ xảy ra một cơn đột quỵ khác trong tương lai, vì vậy việc chăm sóc y tế thường xuyên đối với những người gặp phải tình trạng này là rất quan trọng.
Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, mặc dù tỷ lệ đột quỵ ở nam giới cao hơn, nhưng phụ nữ chiếm hơn một nửa số ca tử vong do đột quỵ ở tất cả các nhóm tuổi.
Phòng bệnh
Nhồi máu não ổ khuyết là một tình trạng cấp cứu đe dọa tính mạng. Một số yếu tố nguy cơ như tuổi tác và tiền sử gia đình nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn, nhưng nhiều yếu tố khác liên quan tới lối sống hoàn toàn có thể thay đổi được. Duy trì một chế độ ăn uống lành mạnh. Tập thể dục thường xuyên ít nhất 30 phút hầu hết các ngày trong tuần. Khi kết hợp với nhau, những thói quen này có thể giúp giảm nguy cơ nhồi máu não ổ khuyết.
Nếu bạn bị tăng huyết áp, bệnh tim hoặc tiểu đường, hãy cố gắng kiểm soát nó và đi khám bệnh thường xuyên. Đừng hút thuốc. Và quan trọng nhất, hãy nhanh chóng tìm kiếm sự chăm sóc y tế ngay khi có dấu hiệu đầu tiên của đột quỵ vì sức khỏe và tính mạng của bạn có thể được quyết định chỉ trong vài phút đồng hồ.
Xem thêm:
- Những điều cần biết về đột quỵ xuất huyết não
- Những điều cần biết về đột quỵ do thiếu máu cục bộ
- Đột quỵ cột sống: Nguyên nhân, cách điều trị và hậu quả
- Vệ sinh răng miệng kém làm tăng nguy cơ đột quỵ
- Cải thiện chức năng não trong đột quỵ: hiệu quả của chiết xuất ginkgo biloba?
