Theo Viện Quốc gia về Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ (National Institute of Neurological Disorders and Stroke - NINDS), đau đầu là một trong những dạng đau phổ biến nhất.
Đôi khi, đau đầu có thể là một triệu chứng của tình trạng sức khỏe tiềm ẩn. Một trong những điều bác sĩ cần làm để chẩn đoán nguyên nhân gây đau đầu là xác định kiểu và vị trí của cơn đau.
Bài viết này tìm hiểu về các nguyên nhân gây đau nhói ở phía sau đầu, còn được gọi là đau đầu chẩm, cách điều trị và khi nào cần gặp bác sĩ.
Đau dây thần kinh chẩm
Hoạt động tình dục, chứng đau nửa đầu và các tình trạng bệnh lý khác có thể gây ra cơn đau tập trung ở phía sau đầu.
Tổn thương hoặc chèn ép lên các dây thần kinh của phần trên của cột sống, cổ, da đầu và sau đầu có thể dẫn đến đau dây thần kinh chẩm hoặc chứng đau đầu cervicogenic.
Theo NINDS, bạn sẽ có cảm giác như bị xuyên thấu hoặc đau nhói ở cổ trên, sau tai và sau đầu.
Cơn đau thường bắt đầu ở sau gáy sau đó lan rộng. Một số người cũng sẽ bị đau trên da đầu, trán hoặc sau mắt.
Bệnh nhân cũng có thể nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh.
Điều trị
Tình trạng này thường sẽ tự cải thiện. Để kiểm soát các triệu chứng, một người có thể thử:
- Nghỉ ngơi nhiều
- Sử dụng một miếng đệm nóng trên đầu
- Dùng thuốc chống viêm không kê đơn ( over-the-counter OTC) chẳng hạn như ibuprofen
Đôi khi, bác sĩ có thể kê đơn thuốc giãn cơ. Nếu cơn đau nghiêm trọng, có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm hoặc tiêm thuốc chống viêm steroid.
Đau nửa đầu
Hầu hết chứng đau nửa đầu gây ra những cơn đau dữ dội, đau nhói ở một bên mặt và đầu.
Tuy nhiên, theo một bài báo năm 2020, những người bị đau nửa đầu do tiền đình sẽ dễ bị đau nửa đầu phía sau.
Đau nửa đầu là một tình trạng thần kinh và có tính di truyền ở một số người. Ở những người khác, chứng đau nửa đầu khởi phát do một số tác nhân hoặc tình huống nhất định.
Các yếu tố khởi phát bao gồm căng thẳng, thay đổi nội tiết tố, đèn nhấp nháy, ngủ quá nhiều hoặc quá ít và thay đổi thời tiết đột ngột.
Trước khi bắt đầu đau nửa đầu, có thể gặp những dấu hiệu cảnh báo, chẳng hạn như thèm ăn, thay đổi tâm trạng, ngáp không thể kiểm soát, khát nước, hoặc đi tiểu nhiều lần.
Một số người sau đó sẽ nhìn thấy đèn nhấp nháy hoặc ánh sáng, mà các bác sĩ gọi là “ hào quang” (aura) trước khi cơn đau nửa đầu bắt đầu.
Các triệu chứng của chứng đau nửa đầu bao gồm:
- Cơn đau đầu trở nên tồi tệ hơn khi di chuyển
- Buồn nôn hoặc nôn mửa
- Mệt mỏi
- Nhạy cảm với ánh sáng
- Nhạy cảm với âm thanh
Điều trị
Có rất nhiều loại thuốc phòng ngừa và điều trị chứng đau nửa đầu hiệu quả.
Các bác sĩ cũng khuyên mọi người nên cố gắng tránh những tác nhân gây ra bệnh.
Các cách để giảm bớt các triệu chứng bao gồm:
- Nhắm mắt nghỉ ngơi trong một căn phòng tối, yên tĩnh
- Đặt một túi nước đá hoặc vải mát lên trán
- Uống nhiều nước
Chấn thương đầu
Theo một bài báo, đau đầu do có thể do chấn động, vỡ hộp sọ hoặc tổn thương não.
Đau có thể ảnh hưởng đến bất kỳ vị trí nào trên đầu, bao gồm cả phía sau đầu.
Một người nên gặp bác sĩ nếu có các triệu chứng sau:
- Đau đầu dai dẳng
- Nôn và buồn nôn lặp đi lặp lại
- Co giật
- Đồng tử giãn
- Nói lắp
- Yếu ở tay hoặc chân
- Rối loạn thăng bằng
- Lú lẫn
- Bồn chồn và kích động
Bác sĩ sẽ chỉ định cho bệnh nhân thực hiện các chẩn đoán hình ảnh não để loại trừ vấn đề lớn có thể phải phẫu thuật.
Điều trị
Điều trị có thể bao gồm thuốc giảm đau, nghỉ ngơi và phục hồi chức năng.
Xuất huyết nội sọ (IH)
Vỡ túi phình động mạch não gây xuất huyết nội sọNguồn ảnh: clipground.com
IH là chảy máu bên trong não hoặc hộp sọ.
Những cơn đau đầu này rất nghiêm trọng và có thể do đột quỵ hoặc vỡ túi phình động mạch trong não.
Theo một bài báo năm 2020, IH gây ra cơn đau dữ dội, thường ở khắp đầu hoặc ở phía sau đầu.
Chảy máu cũng có thể tạo ra các triệu chứng thần kinh, chẳng hạn như suy nhược hoặc co giật.
Điều trị
IH là tình trạng cấp cứu cần được chăm sóc y tế đặc biệt và có thể cần điều trị phẫu thuật.
Hạ huyết áp nội sọ
Hạ huyết áp nội sọ là khá hiếm, xảy ra khi dịch não tủy rò rỉ ra khỏi ống sống, làm thay đổi áp suất bên trong não.
Theo Tổ chức Quốc gia về Rối loạn Hiếm muộn (National Organization for Rare Diseases - NORD), cứ 100.000 người thì có 5 người bị hạ huyết áp nội sọ tiên phát. Thông thường, vấn đề này xảy ra do khối u não, chấn thương hoặc tác dụng không mong muốn của thủ thuật y tế.
Các triệu chứng có thể xuất hiện dần dần hoặc đột ngột.
Các triệu chứng phổ biến nhất là đau đầu và trở nên tồi tệ hơn khi ở tư thế thẳng đứng. Nó có thể là một cơn đau nhói ở phía sau đầu.
Các triệu chứng khác bao gồm:
- Buồn nôn và ói mửa
- Đau hoặc cứng gáy
- Đau giữa bả vai hoặc ở cánh tay
- Chóng mặt và rối loạn thăng bằng
- Nhạy cảm với ánh sáng hoặc âm thanh
- Ù tai hoặc nghe thấy tiếng chuông
- Suy giảm nhận thức hoặc thay đổi khả năng tư duy
Điều trị
NORD chỉ ra rằng trong một số trường hợp, các triệu chứng có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, họ khuyên rằng một người nên nghỉ ngơi và uống đủ nước.
Các bác sĩ sử dụng phương pháp phẫu thuật để hàn gắn tủy sống và ngăn dịch não tủy rò rỉ.
U não
Đau nhói ở phía sau đầu có thể là dấu hiệu của khối u não.
Cơn đau xảy ra khi khối u chèn ép các mạch máu và dây thần kinh hoặc gây sưng và tích tụ chất lỏng.
Theo Hiệp hội u não Hoa Kỳ cho biết, những người bị u não đôi khi:
- Đau đầu nặng hơn vào buổi sáng
- Kèm theo nôn mửa
- Đau đầu tăng lên khi ho, tập thể dục hoặc di chuyển
- Không thuyên giảm khi dùng thuốc giảm đau không kê đơn, chẳng hạn như aspirin hoặc ibuprofen
Các triệu chứng khác của khối u não bao gồm:
- Co giật, bao gồm co thắt hoặc co giật cơ, mất ý thức, mất kiểm soát các chức năng cơ thể hoặc thay đổi thị lực, cảm giác hoặc khứu giác
- Thay đổi tính cách
- Cảm thấy vô cùng mệt mỏi
- Rối loạn giấc ngủ
- Suy giảm trí nhớ
- Vấn đề thực hiện các hoạt động hàng ngày
Điều trị
Đối với mỗi người là khác nhau. Nó thường sẽ bao gồm sự kết hợp của phẫu thuật, hóa trị và xạ trị .
Nhức đầu liên quan đến hoạt động tình dục
Theo Tổ chức Đau nửa đầu Hoa Kỳ, cơn đau đầu nguyên phát có thể xảy ra khi sinh hoạt tình dục (trước khi đạt cực khoái) hoặc trong khi đạt cực khoái.
Đau đầu do quan hệ tình dục có các mức độ khác nhau. Cơn đau có thể âm ỉ, kéo dài trong lúc quan hệ tình dục, đau buốt đột ngột trong khi cực khoái hoặc đau đầu có thể kéo dài đến 24 giờ sau khi quan hệ tình dục.
Cơn đau có thể xảy ra ở cả hai bên đầu hoặc ở phía sau đầu.
Nếu cảm thấy đau đầu khi hoạt động tình dục, nên đến gặp bác sĩ để có thể loại trừ bất kỳ nguyên nhân tiềm ẩn nào khác, chẳng hạn như bệnh tim mạch, chứng phình động mạch não hoặc khối u não.
Điều trị
Những cơn đau đầu này thường kéo dài từ 1 phút đến 24 giờ .
Tuy nhiên, nếu chúng tái phát thường xuyên hoặc kéo dài hơn, có thể dùng triptans và propranolol để giúp giảm đau.
Đau đầu do căng thẳng
Chứng đau đầu thường xuất hiện sau căng thẳng quá mức. Nguồn ảnh: Medical News TodayĐau đầu do căng thẳng có thể xảy ra ở bất kỳ vị trí nào trên đầu, bao gồm cả phía sau đầu.
Theo Johns Hopkins Medicine, đau đầu do căng thẳng rất phổ biến. Chúng thường gây ra một cơn đau âm ỉ, thay vì đau nhói, nhưng chúng có thể gây ra một cơn đau cảm giác giống như có một dải gì đó buộc chặt quanh đầu.
Đau đầu do căng thẳng có thể xảy ra do mệt mỏi, căng thẳng, đói hoặc không rõ nguyên nhân.
Điều trị
Một người có thể dùng thuốc không kê đơn để giảm đau do đau đầu do căng thẳng.
Khi nào cần gặp bác sĩ
Mọi người nên tìm kiếm trợ giúp y tế nếu:
- Có một cơn đau đầu mới
- Thường xuyên đau đầu
- Đau đầu cùng với các triệu chứng khác, chẳng hạn như sốt, lú lẫn, cứng cổ, giảm thị lực, tê bì và nôn mửa
- Đau đầu liên tục không giảm
Theo Tổ chức Đau đầu Quốc gia, mọi người cũng nên đến gặp bác sĩ nếu thuốc giảm đau OTC không có hiệu quả hoặc dùng thuốc giảm đau hơn 2 ngày một tuần.
Một người cần cấp cứu y tế ngay nếu:
- Đang trải qua cơn đau đầu tồi tệ nhất mà bạn từng gặp
- Đang gặp phải cơn đau nửa đầu tồi tệ nhất từ trước đến nay
- Đau đầu cùng với mất thị lực, nôn mửa nhiều, mất ý thức
- Bị đau đầu trong 72 giờ với thời gian không đau kéo dài dưới 4 giờ
Tổng kết
Rất nhiều nguyên nhân khác nhau có thể gây ra đau đầu. Chúng có thể ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống, nhưng hầu hết chúng không có gì đáng lo ngại.
Đôi khi, đau nhói ở phía sau đầu có thể là dấu hiệu của tình trạng sức khỏe tiềm ẩn, chẳng hạn như đau nửa đầu, xuất huyết nội sọ hoặc đau dây thần kinh chẩm.
Nếu bạn nghĩ rằng chứng đau nửa đầu là do một bệnh lý tiềm ẩn gây ra, hãy trao đổi ngay với bác sĩ.
Xem thêm :
- Dị ứng có phải là một nguyên nhân gây đau đầu không?
- Đau nhói đầu: Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa
- Những nguyên nhân nào có thể gây ra đau đầu và chảy máu cam?
- 5 loại tinh dầu có hiệu quả với chứng đau đầu
- Đau đầu từng cơn dữ dội và những điều cần biết
