Điều quan trọng là nên đi khám bác sĩ nếu ngứa không rõ nguyên nhân. Đi khám có thể tìm ra nguyên nhân và đưa ra các phương pháp điều trị để cải thiện tình trạng này.
Một số biện pháp điều trị tại nhà như dùng kem không kê đơn và kem dưỡng ẩm.
Nguyên nhân gây ngứa
Ngứa có thể toàn thân (khắp cơ thể) hoặc khu trú ở một vùng hoặc vị trí cụ thể.
Có nhiều nguyên nhân gây ngứa. Ngứa có thể là triệu chứng của bệnh lý nặng, như:
- Suy thận
- Bệnh gan
- Bệnh tuyến giáp
- U lympho
- Đái tháo đường (không phổ biến)
Ngứa cũng có thể do những nguyên nhân nhẹ như:
- Khô da
- Dị ứng
- Côn trùng cắn (nhiều khả năng)
Bệnh lý da
Nhiều tình trạng da thông thường có thể gây ngứa da. Những tình trạng sau có thể ảnh hưởng đến bất kỳ vùng da nào trên cơ thể:
- Viêm da: Tình trạng viêm da.
- Bệnh chàm: Đây là một chứng rối loạn da mãn tính gây phát ban ngứa, vảy da.
- Bệnh vẩy nến: Bệnh lý tự miễn dịch gây thay đổi màu sắc và kích ứng da, thường ở dạng mảng.
- Da vẽ nổi: Khi tác động lên da làm cho nồng độ histamine tăng cao, gây phát ban đỏ, ngứa.
- Mề đay: Đây là tình trạng vết ngứa, nổi lên, đổi màu trên da thường là do phản ứng dị ứng.
- Nấm da: Là một bệnh nhiễm trùng do nấm trên da.
- Bệnh zona: Nhiễm trùng này do loại vi rút cùng chủng gây bệnh thủy đậu gây ra.
- Dị ứng: Da có thể bị ngứa do phản ứng dị ứng với thức ăn hoặc chạm vào.
Một số nguyên nhân gây ngứa da ít phổ biến hơn bao gồm:
- Bọng nước dạng pemphigus: Đây là một vấn đề về da giống như mụn nước do ma sát, vi rút, v.v.
- Viêm da Herpetiformis: Phát ban ngứa này thường do không dung nạp gluten hoặc bệnh celiac.
- Lichen phẳng: Nguyên nhân do kích hoạt hệ thống miễn dịch, lichen phẳng có thể do nhiễm trùng, di truyền, căng thẳng, chất gây dị ứng, v.v.
- U lympho ở da: Đây là một bệnh ung thư xảy ra trong hệ thống bạch huyết.
- Xơ cứng bì: Rối loạn tự miễn dịch ảnh hưởng đến da.
Bệnh lý nhiễm trùng gây ngứa bao gồm:
- Thủy đậu
- Bệnh sởi
- Phát ban do nấm
- Ve, kể cả rệp
- Chấy rận
- Giun kim
- Ghẻ
- Ký sinh trùng như giun chỉ và giun xoắn
- HIV
- Parvovirus (tay chân miệng)
Chất kích ứng và chất gây dị ứng
Có nhiều chất gây kích ứng da, ngứa ngáy khó chịu.
Một số loài thực vật và côn trùng sản xuất ra các chất gây ngứa, như:
- Cây thường xuân độc
- Cây sồi độc
- Muỗi
Một số người bị ngứa khi tiếp xúc với:
- Len
- Nước hoa
- Một số loại xà phòng hoặc thuốc nhuộm
- Hóa chất
Dị ứng cũng có thể gây kích ứng da, bao gồm dị ứng với:
- Thức ăn chính
- Mủ cao su
- Thuốc chống nấm
- Tiếp xúc với nhiệt và lạnh
- Aspirin và các loại thuốc khác
Bệnh lý tiềm ẩn
Một số bệnh nội khoa nghiêm trọng gây ngứa. Các bệnh sau đây có thể gây ngứa toàn thân, nhưng biểu hiện ở da thường điển hình:
- Tắc nghẽn ống mật
- Suy gan
- Ứ mật
- Chứng ký sinh trùng ảo tưởng
- Bệnh lý thần kinh ngoại biên
- HIV
- Xơ gan
- Thiếu máu
- Bệnh bạch cầu
- Bệnh tuyến giáp
- Ung thư hạch
- Suy thận
Bệnh lý hệ thần kinh
Các bệnh khác cũng có thể gây ngứa, đặc biệt là những bệnh ảnh hưởng đến thần kinh. Bao gồm:
- Bệnh đái tháo đường
- Bệnh đa xơ cứng
- Bệnh Zona
- Bệnh thần kinh
- Ngứa vùng kín
- Chứng đau dị cảm
- Đau dây thần kinh tọa
- Viêm đa dây thần kinh
- Hội chứng teo cơ nửa mặt
Thuốc
Các loại thuốc sau đây thường gây phát ban và ngứa:
- Thuốc chống nấm
- Kháng sinh, đặc biệt là kháng sinh gốc sulfa
- Thuốc giảm đau nhóm ma tuý
- Thuốc chống co giật
- Aspirin
- Vitamin nhóm B
- Quinidine
- Nitrat
- Rifampin
- Vancomycin
- Thai kỳ
Một số bà bầu bị ngứa vùng kín khi mang thai. Dịch vụ y tế quốc gia Hoa Kỳ (NHS) cho rằng ngứa thường xảy ra ở vùng bụng. Đôi khi do bệnh lý tiềm ẩn, như bệnh chàm và trầm trọng trong quá trình mang thai.
Một số nguyên nhân gây ngứa trong thai kỳ bao gồm:
- Sẩn mề đay mẩn ngứa
- Ngứa khi mang thai (thường gặp ở nửa sau của thai kỳ)
- Pemphigoid ở phụ nữ mang thai (không phổ biến)
- Ứ mật trong gan của thai kỳ (không phổ biến)
Nguyên nhân gây ngứa da
Có nhiều lý do khiến da bị ngứa. Dưới đây là danh sách các nguyên nhân có thể xảy ra.
- Một số triệu chứng như đóng vảy, ngứa và nứt nẻ.
- Theo Học viện Da liễu Hoa Kỳ (AAD), bệnh có thể do nhiệt độ ngoài trời, một số loại thuốc, hút thuốc, thiếu vitamin, v.v. gây ra.
- Điều trị thường bằng cách thay đổi lối sống.
Dị ứng thức ăn
- Đây là tình trạng cấp cứu cần chăm sóc y tế ngay.
- Nguyên nhân là do hệ thống miễn dịch phản ứng không thích hợp với các chất thông thường có trong thực phẩm hoặc đồ uống.
- Theo NHS, các triệu chứng từ nhẹ đến nặng bao gồm hắt hơi, ngứa mắt, sưng tấy, phát ban, nổi mề đay, co thắt dạ dày, buồn nôn, nôn mửa và khó thở.
- Tùy thuộc vào phản ứng của hệ thống miễn dịch, các triệu chứng có thể xảy ra vài phút đến vài giờ sau khi tiêu thụ thực phẩm gây phản ứng dị ứng.
- Thực phẩm gây dị ứng phổ biến bao gồm sữa bò, trứng, đậu phộng, cá, động vật có vỏ, hạt cây, lúa mì và đậu nành.
Phát ban do nấm candida có thể xảy ra ở nách. Nguồn ảnh: https://post.healthline.com.
- Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) cho rằng bệnh thường xảy ra ở các nếp gấp trên da, như nách, mông, dưới vú và giữa các ngón tay và ngón chân.
- Bệnh thường khởi phát với phát ban ngứa, châm chích và bỏng rát với biểu hiện ẩm ướt và đóng vảy khô ở mép.
- Bệnh gây nứt nẻ da và lở loét với mụn nước và mụn mủ có thể bị nhiễm vi khuẩn.
Tắc nghẽn đường mật (ống mật)
- Đây là tình trạng cấp cứu cần điều trị ngay.
- Nguyên nhân phổ biến nhất là do sỏi mật, nhưng cũng có thể do tổn thương gan hoặc túi mật, viêm, khối u, nhiễm trùng, u nang.
- Các triệu chứng có thể bao gồm vàng da hoặc mắt, da ngứa nhiều và không phát ban, phân màu nhạt và nước tiểu rất sẫm màu.
- Bệnh có thể gây đau bụng hạ sườn phải, buồn nôn, nôn và sốt.
- Tình trạng tắc nghẽn có thể gây nhiễm trùng nghiêm trọng cần được điều trị cấp cứu.
Hình ảnh chướng bụng do xơ gan. Nguồn ảnh: https://www.emergency-live.com.
- Viện Quốc gia về Bệnh đái tháo đường, các bệnh về tiêu hóa và thận cho rằng những triệu chứng có thể gặp trong xơ gan như tiêu chảy, giảm cảm giác thèm ăn, giảm cân và bụng chướng
- Người bệnh xơ gan có thể dễ bị bầm tím và chảy máu.
- Có thể nhìn thấy các mạch máu nhỏ, hình mạng nhện bên dưới da.
- Các triệu chứng khác có thể bao gồm vàng da hoặc mắt và ngứa da.
Dị ứng cỏ phấn hương
- Ngứa, chảy nước mắt là triệu chứng chính.
- Các triệu chứng khác có thể bao gồm ngứa hoặc đau họng.
- Chảy nước mũi, tăng áp lực xoang, nghẹt mũi và hắt hơi cũng rất phổ biến.
Hình ảnh hăm tã. Nguồn ảnh: https://waterwipescdn.brandworkz.com.
- AAD cho biết vết phát ban này nằm trên những khu vực tiếp xúc với tã.
- Da thường đỏ, ẩm ướt và bị kích ứng.
- Da thường ấm khi chạm vào.
Phản ứng dị ứng
- Đây là tình trạng cấp cứu cần chăm sóc y tế ngay.
- Đây là tình trạng hệ thống miễn dịch phản ứng với các chất gây dị ứng trên da. Các vết nổi, ngứa có thể xuất hiện vài phút đến vài giờ sau khi da tiếp xúc với chất gây dị ứng.
- Các triệu chứng có thể bao gồm phát ban đỏ, ngứa, có vảy, có thể xuất hiện vài giờ đến vài ngày sau khi da tiếp xúc với chất gây dị ứng.
- Các phản ứng dị ứng nghiêm trọng và đột ngột có thể gây sưng tấy và khó thở cần được cấp cứu.
Nấm chân
Hình ảnh nấm chân. Nguồn ảnh: https://www.verywellhealth.com.
- Dịch vụ Y tế Quốc gia Hoa Kỳ chỉ ra các triệu chứng như ngứa, châm chích và bỏng rát giữa các ngón chân hoặc lòng bàn chân.
- Có thể có mụn nước trên bàn chân gây ngứa.
- Ngoài ra còn gặp triệu chứng đổi màu móng chân, móng dày và dễ gãy.
- Có thể da ở bàn chân thô ráp.
Viêm da tiếp xúc
- Theo NHS, bệnh xuất hiện vài giờ đến vài ngày sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng.
- Phát ban có ranh giới rõ ràng và xuất hiện ở nơi da chạm vào chất gây kích ứng.
- Da thường ngứa, đổi màu, đóng vảy hoặc thô.
- Người bệnh có thể bị mụn nước, chảy nước mắt hoặc đóng vảy.
Vết bọ chét đốt
- Chúng thường thành đám ở cẳng chân và bàn chân.
- Các vết cắn có thể ngứa và trông giống như một vết sưng đỏ được bao quanh bởi một quầng đỏ / đổi màu.
- Các triệu chứng bắt đầu ngay sau khi bị cắn.
- Theo Trường Cao đẳng dị ứng, bệnh hen suyễn và miễn dịch học Hoa Kỳ, nổi mề đay là hiện tượng ngứa, nổi các vết hằn xảy ra sau khi tiếp xúc với chất gây dị ứng.
- Da có thể đỏ, ấm và hơi đau khi chạm vào.
- Vết mề đay có thể nhỏ, tròn và hình nhẫn hoặc lớn và có hình dạng ngẫu nhiên.
- Viêm da cơ địa
- Hiệp hội bệnh chàm Quốc gia nói rằng vấn đề về da này có thể giống như bị bỏng.
- Thường được xảy ra trên bàn tay và cẳng tay.
- Da thường ngứa, đổi màu, đóng vảy hoặc thô.
- Ngoài ra có thể bị mụn nước, chảy nước mắt hoặc đóng vảy.
- Tình trạng này có thể được coi là một cấp cứu y tế cần điều trị ngay.
- Phát ban được định nghĩa là một sự thay đổi đáng chú ý về màu sắc hoặc kết cấu của da.
- Theo một nghiên cứu vào năm 2015, phát ban có thể có nhiều nguyên nhân, như vết côn trùng cắn, phản ứng dị ứng, tác dụng phụ của thuốc, nhiễm nấm da, nhiễm trùng da, bệnh lý nhiễm trùng hoặc bệnh lý miễn dịch.
- Bạn có thể kiểm soát nhiều triệu chứng phát ban tại nhà. Nhưng phát ban nghiêm trọng, đặc biệt là phát ban kết hợp với các triệu chứng khác như sốt, đau, chóng mặt, nôn mửa hoặc khó thở, có thể cần được phải điều trị cấp cứu.
Rận
- Khác với rận đầu hoặc rận mu, rận cơ thể và trứng nhỏ của rận đôi khi có thể được nhìn thấy trên cơ thể hoặc quần áo.
- Phát ban này là do phản ứng dị ứng với vết cắn của chấy trên cơ thể.
- Các triệu chứng có thể bao gồm mụn đỏ, ngứa trên da.
- Các vùng da dày lên hoặc sạm đen thường gặp ở những vùng da bị kích ứng.
Bệnh chốc
- CDC Hoa Kỳ cho biết vấn đề này phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ em.
- Ban thường nằm ở vùng quanh miệng, cằm và mũi.
- Một người có thể bị phát ban khó chịu và các mụn nước chứa đầy chất lỏng, dễ vỡ ra và tạo thành lớp vỏ màu mật ong.
Chấy tóc
- Theo CDC Hoa Kỳ, chấy có kích thước bằng hạt vừng. Cả chấy và trứng của chúng (trứng chấy) đều có thể nhìn thấy trên tóc.
- Một người có thể bị ngứa da đầu do phản ứng dị ứng với vết cắn của chấy.
- Có thể bị lở loét trên da đầu do gãi.
- Bạn có thể cảm thấy như có thứ gì đó đang bò trên da đầu.
Vết cắn và vết đốt
Vết đốt ở chân. Nguồn ảnh: https://images-prod.healthline.com.
Tình trạng này được coi là một cấp cứu y tế cần điều trị cấp cứu.
- NHS cho biết người bệnh có thể bị đỏ hoặc sưng ở vị trí của một vết cắn.
- Có thể có ngứa và đau nhức tại vị trí của vết cắn.
- Có thể có đau ở khu vực bị ảnh hưởng hoặc trong cơ bắp.
- Người bệnh có thể cảm thấy nóng xung quanh vết cắn hoặc chích.
- Thường có mẩn đỏ, ngứa dai dẳng và bỏng rát ở vùng bẹn.
- Các triệu chứng khác bao gồm bong tróc da, bong tróc hoặc nứt da ở vùng bẹn.
- Phát ban ở vùng bẹn có thể nặng hơn khi hoạt động.
Hắc lào
- Theo một đánh giá năm 2020, hắc lào giống như các nốt ban có vảy hình tròn với các viền ranh giới.
- Da ở giữa vòng sáng và khỏe mạnh, các mép của vòng có thể lan ra ngoài.
- Bệnh hắc lào thường ngứa.
- Chàm thường có màu vàng hoặc trắng với các mảng vảy bong ra.
- Các vùng da bị ảnh hưởng có thể bị đổi màu, ngứa, nhờn.
- Vùng bị chàm có thể rụng tóc.
Dị ứng latex
Tình trạng này có thể được coi là một cấp cứu y tế trong trường hợp phản ứng nghiêm trọng cần điều trị ngay.
- Phát ban có thể xảy ra trong vài phút đến vài giờ sau khi tiếp xúc với chất trong mủ tự nhiên.
- Các triệu chứng có thể bao gồm các nốt mụn đỏ, ngứa, ấm tại vị trí tiếp xúc, có thể có biểu hiện khô, đóng vảy khi tiếp xúc nhiều lần với mủ.
- Các hạt mủ trong không khí có thể gây ho, sổ mũi, hắt hơi và ngứa, chảy nước mắt.
- Dị ứng nặng với nhựa mủ có thể gây sưng tấy và khó thở.
Bệnh ghẻ ngứa
- Các triệu chứng có thể có phát ban ngứa nặng, có thể nổi mụn nước hoặc có vảy.
- Thường có các đường viền, màu trắng hoặc giống màu da xung quanh phát ban.
- Kem bôi thường có thể loại bỏ ghẻ.
- Các triệu chứng bao gồm: Sốt, đau họng, chảy nước mắt đỏ, chán ăn, ho và chảy nước mũi.
- Phát ban đổi màu lan từ mặt xuống cơ thể từ 3 đến 5 ngày sau khi các triệu chứng đầu tiên xuất hiện.
- Bên trong miệng xuất hiện những đốm đỏ li ti với tâm trắng xanh.
- Phát ban do bệnh vẩy nến thường là là một mảng da có vảy, màu bạc và dễ nhận biết.
- Thường nằm trên da đầu, khuỷu tay, đầu gối và lưng dưới.
- Bệnh vẩy nến có thể ngứa hoặc không có triệu chứng.
Da vẽ nổi
- Da vẽ nổi là phát ban xuất hiện ngay sau khi cọ xát hoặc gãi nhẹ trên da.
- Các vùng da bị xây xát hoặc trầy xước chuyển sang màu đỏ, nổi lên, phát triển thành váng và có thể hơi ngứa.
- Phát ban thường biến mất trong vòng 30 phút.
- Bệnh thủy đậu trông giống như các cụm mụn nước ngứa, đổi màu và chứa đầy dịch khi đoạn hồi phục trên khắp cơ thể.
- Phát ban thường kèm theo sốt, đau người, đau họng, chán ăn.
- Bệnh vẫn dễ lây lan cho đến khi tất cả các mụn nước đóng vảy.
- Theo một nghiên cứu năm 2019 bệnh rất dễ lây lan.
- Các triệu chứng bao gồm ngứa và kích ứng dữ dội ở vùng hậu môn, ngủ không yên và khó chịu do ngứa hậu môn.
- Bệnh có thể được chẩn đoán bằng cách sử dụng băng dán hậu môn để lấy trứng kiểm tra dưới kính hiển vi.
Cây thường xuân độc, sồi độc và sumac độc.
- Nguyên nhân là do da tiếp xúc với urushiol, một loại dầu được tìm thấy trên lá, rễ và thân của những loại cây này.
- Phát ban xuất hiện trong vòng vài giờ sau khi tiếp xúc với cây và có thể kéo dài đến 1 tháng sau khi tiếp xúc.
- Có thể bị ngứa dữ dội, mẩn đỏ và sưng tấy cũng như các mụn nước chứa đầy dịch.
Khi nào cần trợ đến khám
Liên hệ với bác sĩ nếu:
- Không biết nguyên nhân gây ra ngứa.
- Bệnh nghiêm trọng.
- Các triệu chứng khác đi cùng với ngứa.
Điều quan trọng là liên hệ với bác sĩ để được chẩn đoán khi nguyên nhân không rõ ràng vì một số nguyên nhân gây ngứa là tình trạng nghiêm trọng nhưng có thể điều trị được.
Chẩn đoán nguyên nhân gây ngứa
Bác sĩ sẽ khám sức khỏe và hỏi bạn một số câu hỏi về các triệu chứng như:
- Bạn bị kích ứng bao lâu rồi?
- Ngứa xảy ra ở đâu trên cơ thể?
- Ngứa có tự đến và biến mất không?
- Bạn đã từng tiếp xúc với bất kỳ chất kích ứng nào hoặc các sản phẩm có mùi thơm mới chưa?
- Bạn có bị dị ứng không?
- Ngứa nặng nhất ở đâu?
- Những loại thuốc đang sử dụng hoặc đã sử dụng gần đây?
- Bạn có bất kỳ triệu chứng nào khác như mệt mỏi, đổ mồ hôi bất thường, ho mãn tính không?
- Bạn đã đi du lịch gần đây chưa?
Bạn có thể cần xét nghiệm thêm nếu bác sĩ không thể xác định nguyên nhân gây ngứa sau khi hỏi bệnh sử và khám sức khỏe.
Xét nghiệm kiểm tra bao gồm:
- Xét nghiệm máu
- Kiểm tra chức năng tuyến giáp: Loại trừ các vấn đề về tuyến giáp.
- Kiểm tra da: Thử nghiệm này có thể xác định dị ứng với tác nhân nào không.
- Cạo hoặc sinh thiết da: Bác sĩ có thể sử dụng các xét nghiệm này để xác định nhiễm trùng.
Khi bác sĩ đã xác định chính xác nguyên nhân gây ngứa thì có thể điều trị được. Bác sĩ cũng có thể kê một loại thuốc bôi để giảm ngứa. Nếu nguyên nhân là do bệnh hoặc nhiễm trùng, bác sĩ sẽ đề xuất phác đồ điều trị tốt nhất cho vấn đề cơ bản.
Khi nguyên nhân nhẹ, bạn có thể được kê đơn loại kem giúp giảm ngứa.
Điều trị
Các lựa chọn điều trị cho chứng ngứa da có thể khác nhau tùy thuộc vào nguyên nhân. Thuốc uống, thuốc bôi, thay đổi lối sống và các biện pháp tự nhiên khác có thể có lợi.
Thuốc uống
Thuốc uống có thể giúp giảm ngứa da do một số bệnh lý, bao gồm:
- Dị ứng
- Nhiễm nấm
- Rối loạn tự miễn
- Xơ gan
- Côn trùng cắn hoặc đốt
- Bệnh chốc
- Bệnh chàm
- Da vẽ nổi
- Phát ban
Theo một đánh giá năm 2016, các thuốc có thể có tác dụng như:
- Thuốc kháng histamine: Thuốc kháng histamine đường uống được sử dụng để điều trị các phản ứng dị ứng và ngứa da hoặc phát ban do côn trùng đốt, phát ban, chàm, da liễu và viêm da tiếp xúc.
- Steroid đường uống: Còn được gọi là corticosteroid, những loại thuốc này giúp giảm tình trạng viêm và có thể được sử dụng để điều trị các tình trạng như lupus ban đỏ hệ thống (SLE), phát ban mãn tính, chàm, bệnh vẩy nến và các phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
- Thuốc ức chế miễn dịch: Loại thuốc này làm giảm hoạt động miễn dịch. Thuốc ức chế miễn dịch có thể hữu ích để điều trị các đợt bùng phát do các tình trạng viêm như SLE, phát ban mãn tính và bệnh chàm.
- Thuốc chống nấm: Những loại thuốc này điều trị nhiễm nấm và có thể làm giảm ngứa do nấm da chân, ngứa ngáy, hắc lào hoặc hăm tã. Một số thuốc chống nấm như: griseofulvin (Gris-PEG), fluconazole (Diflucan) và itraconazole (Sporanox).
- Thuốc kháng sinh: Những loại thuốc điều trị nhiễm trùng do vi khuẩn gây ra. Theo một nghiên cứu năm 2019, một số loại kháng sinh cụ thể, như rifampicin (Rifadin), cũng được sử dụng để kiểm soát ngứa do bệnh gan. Thuốc kháng sinh uống như amoxicillin/clavulanate (Augmentin) hoặc clindamycin (Cleocin) cũng có thể điều trị các trường hợp chốc lở nghiêm trọng.
- Thuốc chẹn beta: Những loại thuốc này được sử dụng để điều trị xơ gan và tăng áp lực tĩnh mạch cửa.
- Chất cô lập axit mật: Các loại thuốc như cholestyramine (Prevalite) giúp loại bỏ muối mật ra khỏi cơ thể, có thể điều trị xơ gan.
- Thuốc chống trầm cảm: Các chất ức chế tái hấp thu serotonin có chọn lọc (SSRI) như sertraline (Zoloft) và fluoxetine (Prozac) thường được sử dụng để giảm ngứa da do bệnh gan.
- Thuốc chống ký sinh trùng: Các loại thuốc như mebendazole (Vermox) và albendazole (Albenza) đôi khi được kê đơn cho trường hợp nhiễm giun kim.
- Thuốc lợi tiểu: Loại thuốc này có thể giúp giảm ứ dịch để giảm bớt các triệu chứng của bệnh xơ gan.
Thuốc bôi ngoài da
Một số loại kem bôi cũng có thể giúp giảm ngứa do các tình trạng như:
- Dị ứng
- Nhiễm nấm
- Phát ban
- Rối loạn tự miễn
- Bệnh chàm
- Vết cắn của chấy
- Côn trùng cắn hoặc đốt
- Ghẻ
Một số loại thuốc bôi ngoài da phổ biến nhất được sử dụng để điều trị ngứa da bao gồm:
- Steroid tại chỗ: Kem steroid được thoa lên da để giảm sưng và viêm. Thuốc có thể được mua không cần kê đơn hoặc được kê đơn cho các tình trạng như chàm, ghẻ, vẩy nến, ngứa thần kinh, SLE, viêm da tiếp xúc, côn trùng cắn, phản ứng dị ứng và phát ban.
- Kem chống nấm: Những loại kem này thường được khuyên dùng để giảm ngứa da do nhiễm nấm như nấm ngoài da, nấm da chân, hăm tã và hắc lào.
- Thuốc chống trầm cảm tại chỗ: Doxepin (Zonalon) là một loại thuốc chống trầm cảm ba vòng được dùng tại chỗ. Theo một đánh giá năm 2014, thuốc có thể được dùng điều trị bệnh chàm.
- Thuốc tê tại chỗ: như kem dưỡng da pramoxine, kem hydrocortisone-pramoxine và các loại thuốc gây tê tại chỗ khác. Thuốc được sử dụng để giảm đau và ngứa tạm thời do các tình trạng như ghẻ, côn trùng cắn hoặc đốt, phát ban và phát ban.
- Thuốc trị ghẻ: Permethrin cream là một loại thuốc diệt ghẻ tại chỗ được kê đơn để điều trị ghẻ.
- Kẽm oxit: Có sẵn dưới dạng kem hoặc bột, kẽm oxit có thể làm giảm kích ứng da do hăm tã hoặc các loại phát ban khác. Thành phần này cũng được tìm thấy trong các sản phẩm như kem dưỡng da calamine.
- Thuốc trị chấy trẻ em: Loại thuốc bôi này đôi khi được sử dụng để điều trị chấy rận.
Thay đổi lối sống
Ngoài việc sử dụng thuốc uống hoặc thuốc bôi, một số thay đổi trong lối sống cũng có thể giúp làm dịu da ngứa do:
- Dị ứng
- Da khô
- Bệnh chàm
- Nhiễm nấm
- Rối loạn tự miễn
- Xơ gan
- Da vẽ nổi
- Nhiễm giun kim
- Vết cắn của chấy
- Bệnh chốc lở
Dưới đây là một số thay đổi lối sống có thể giúp ngăn ngừa ngứa da:
- Giữ ẩm cho da: Bôi kem dưỡng ẩm hàng ngày, hạn chế thời gian ngâm mình trong bồn tắm, giữ nước và sử dụng máy tạo độ ẩm có thể làm dịu ngứa do khô da hoặc chàm.
- Mặc quần áo rộng rãi, thoải mái. Điều này có thể làm giảm kích ứng da và cho phép da của bạn thở, có thể ngăn ngừa nhiễm trùng nấm.
- Ăn một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng. Một đánh giá năm 2020 cho rằng thay đổi chế độ ăn có thể giúp kiểm soát triệu chứng của vảy nến, lupus, xơ gan và bệnh chàm.
- Giảm căng thẳng. Theo một đánh giá năm 2018, các kỹ thuật giảm căng thẳng như yoga, thiền và các bài tập thở sâu có thể ngăn ngừa bùng phát các bệnh như chàm, vẩy nến, da liễu và SLE.
- Tránh nước nóng. Nước nóng có thể gây kích ứng da và có thể làm trầm trọng thêm tình trạng phát ban hoặc khô da.
- Thực hành vệ sinh đúng cách. Thường xuyên tắm vòi hoa sen, giặt quần áo và bộ đồ giường, thay quần áo hàng ngày có thể bảo vệ khỏi nhiễm giun kim và chấy rận. Ngoài ra cũng có thể giúp ngăn chặn sự lây lan của các bệnh khác như chốc lở và hắc lào.
- Sử dụng xà phòng và khăn lau mềm,không gây dị ứng và không có mùi thơm. Điều này có thể ngăn ngừa kích ứng do khô da, chàm và hăm tã.
- Tránh các chất gây dị ứng. Nhận biết và tránh các loại thực phẩm, sản phẩm và các chất gây dị ứng trong môi trường có thể gây ra các triệu chứng cho bạn có thể ngăn ngừa ngứa.
Chăm sóc ngứa tại nhà
Tại nhà, bạn có thể thực hiện một số cách để giúp ngăn ngừa và giảm ngứa da:
- Sử dụng một loại kem dưỡng ẩm tốt, không mùi, để giữ cho làn da đủ độ ẩm
- Tránh gãi, có thể làm trầm trọng thêm cơn ngứa
- Tránh xà phòng, chất tẩy rửa và các chất khác có chứa nước hoa và thuốc nhuộm màu
- Tắm nước mát với bột yến mạch hoặc baking soda
- Sử dụng kem chống ngứa không kê đơn
- Uống thuốc kháng histamine
Tóm lại
Hầu hết các cơn ngứa đều có thể điều trị được và không phải là dấu hiệu của vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, tốt nhất bạn nên đến gặp bác sĩ để xác định chẩn đoán và điều trị.
