Kiểm soát liệt cứng sau đột quỵ: 7 mẹo giúp cải thiện

• Chứng co cứng sau đột quỵ có thể gây khó khăn cho việc co duỗi, di chuyển và hoàn thành các công việc hàng ngày.
• Bố trí lại nhà cửa, làm việc với chuyên gia trị liệu, tập luyện hàng ngày và sử dụng thiết bị hỗ trợ vận động có thể giúp bạn kiểm soát chứng co cứng.
• Các phương pháp điều trị khác như dùng thuốc, có thể giúp giảm tổn thương lâu dài do co cứng.

Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ (American Stroke Association), từ 25% đến 43% số người gặp phải tình trạng co cứng trong năm đầu tiên sau đột quỵ.

Tình trạng co cứng khiến các cơ trở nên cứng và căng, gây khó khăn cho việc co duỗi, vận động và thực hiện các công việc hàng ngày.

May mắn thay, các phương pháp điều trị và điều chỉnh lối sống có thể giúp giảm mức độ nghiêm trọng của bệnh và sự ảnh hưởng của nó đến cuộc sống của bạn.

Cùng đọc tiếp để tìm hiểu thêm về chứng co cứng và cách kiểm soát nó.

Co cứng sau tai biến là gì?

 Sau đột quỵ, cơ thể bạn có thể bị co cứng. Nguồn ảnh: https://www.flintrehab.com/Đột quỵ có thể làm tổn thương phần não điều khiển các tín hiệu đến các cơ. Nếu điều đó xảy ra, bạn có thể bị co cứng hoặc tăng trương lực cơ bất thường.

Nó có thể khiến cơ bắp của bạn bị cứng, căng và đau, do đó bạn không thể di chuyển một cách linh hoạt.

Điều đó có thể ảnh hưởng đến cách bạn nói, cử động và bước đi. Theo Hiệp hội bác sĩ phẫu thuật thần kinh Hoa Kỳ, các cơ của bạn có thể bị co lại ở một số vị trí nhất định, làm bạn gấp cổ tay, nắm chặt tay hoặc để ngón tay cái vào lòng bàn tay .

Co cứng sau đột quỵ có thể gây nên các tình trạng khác bao gồm:

• Gấp chặt đầu gối 
• Căng cơ các ngón tay
• Gấp bàn chân 
• Yếu bàn chân, khiến bàn chân bị kéo lê khi đi bộ
• Gấp cánh tay chặt trước ngực
• Gấp các ngón chân

Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, chứng co cứng có xu hướng phổ biến hơn ở những người trẻ tuổi bị đột quỵ. Bên cạnh đó, đột quỵ do chảy máu cũng có thể làm tăng nguy cơ co cứng.

Điều trị

Các cách điều trị cho chứng co cứng sau đột quỵ tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Bác sĩ có thể đề nghị thử nhiều phương pháp điều trị cùng lúc.

Dưới đây là một số cách điều trị phổ biến theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ :

• Tập thể dục kéo giãn cơ
• Nẹp cơ
• Tiêm một số loại thuốc, chẳng hạn như botulinum (botox)
• Uống các thuốc như baclofen, diazepam, tizanidin và dantrolene natri
• Liệu pháp baclofen trong màng tủy (itb - intrathecal baclofen therapy)

Ngoài ra, thực hiện thay đổi một số lối sống có thể giảm các triệu chứng co cứng sau đột quỵ. 

Cách kiểm soát tình trạng co cứng sau đột quỵ

Mặc dù tình trạng co cứng có thể gây đau đớn, nhưng có nhiều cách để giảm các triệu chứng của tình trạng này và cải thiện chất lượng cuộc sống của bạn.

Dưới đây là 7 mẹo để sống chung với chứng co cứng:

Tập luyện hoặc kéo căng các chi bị ảnh hưởng

Điều tốt nhất để hạn chế tình trạng co cứng cơ là vận động vùng cơ bị ảnh hưởng.
 Thường xuyên tập luyện những vùng này có thể giúp giảm căng cơ, ngăn ngừa teo cơ và duy trì biên độ hoạt động.

Tập kéo giãn cơ giúp hỗ trợ quá trình hồi phục. Nguồn ảnh: https://hqpt.com/

Chuyên gia trị liệu có thể chỉ cho bạn các bài tập có thể giúp ích cho chứng co cứng sau đột quỵ.

Cố gắng tránh ở một tư thế quá lâu vì như thế có thể khiến cơ, khớp bị cứng và đau.

Những người chăm sóc nên giúp bệnh nhân chuyển vị trí sau mỗi 1-2 giờ để giữ cho cơ thể thả lỏng.

Hỗ trợ các chi bị ảnh hưởng

Hỗ trợ cho các chi bị ảnh hưởng có thể giúp bạn thoải mái hơn và giảm tác động của chứng co cứng. Ví dụ, cố gắng không để cánh tay hoặc chân của bạn rơi khỏi thành giường hoặc xe lăn.

Điều này cần đặc biệt lưu ý khi nằm. Không nên đặt tay hoặc chân bị ảnh hưởng bên dưới cơ thể.

Bạn có thể nằm ngửa hoặc nằm nghiêng sang bên lành sẽ tốt hơn.

Các loại nẹp đặc biệt có thể giúp hỗ trợ các chi và ngăn tình trạng co cứng trở nên tồi tệ hơn.

Sắp xếp lại không gian trong nhà để bệnh nhân di chuyển và luyện tập dễ dàng hơn.

Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, dưới đây là một số cách bạn có thể bố trí lại ngôi nhà của mình:

• Thêm các đoạn dốc ở các cửa 
• Thêm thanh nắm trong phòng tắm
• Lắp đặt bồn cầu cao hơn
• Đặt một chiếc ghế dài trong bồn tắm hoặc dưới vòi hoa sen
• Sử dụng dải nhựa dính ở dưới đáy bồn tắm

Tìm kiếm sự trợ giúp

Những người bị liệt cứng cùng với những người chăm sóc cần sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và những người thân khác. Họ có thể khuyến khích bệnh nhân tích cực vận động và giúp đỡ các công việc trong nhà.

Đó cũng là một cách tuyệt vời để gắn kết và tận hưởng thời gian bên nhau. Ví dụ, nếu người thân của bạn đang tập phục hồi, hãy tập cùng họ để khuyến khích.

Làm việc với chuyên gia trị liệu 

Các chuyên gia trị liệu giúp người khuyết tật và mắc bệnh học được những cách mới để thực hiện các công việc hàng ngày dễ dàng hơn.

Đó có thể là học cách mặc quần áo bằng tay đối diện hoặc điều chỉnh thói quen ăn uống. Mặc dù học một điều gì đó mới luôn mất thời gian, nhưng việc giữ tinh thần lạc quan sẽ giúp quá trình này trở nên dễ dàng hơn.

Sử dụng thiết bị hỗ trợ di chuyển

Nếu tình trạng co cứng khiến bạn khó đi lại sau một cơn đột quỵ, thì việc sử dụng thiết bị hỗ trợ di chuyển có thể giúp bạn di chuyển dễ dàng hơn. Các phương tiện hỗ trợ di chuyển phổ biến bao gồm:

• Nẹp
• Xe lăn
• Gậy
• Khung tập đi

Khung tập đi hỗ trợ di chuyển cho người sau đột quỵ. Nguồn ảnh: https://www.greatseniorliving.com/

Hỏi ý kiến chuyên gia trị liệu để xem liệu thiết bị hỗ trợ di chuyển có thể hữu ích cho bạn hay không.

Thời gian điều trị

Theo nghiên cứu năm 2018, co cứng thường xảy ra từ 3 đến 6 tuần sau khi đột quỵ. Các triệu chứng co cứng cơ được chứng minh là tiếp tục gia tăng sau 6 tháng kể từ khi bị đột quỵ.

Nếu không được điều trị, tình trạng co cứng có thể gây ra sự co rút và co cứng vĩnh viễn của các cơ, cùng với tình trạng cứng khớp.

Mặc dù không có cách chữa trị chứng co cứng sau đột quỵ, nhưng các phương pháp điều trị và thay đổi lối sống có thể giúp giảm các triệu chứng và duy trì biên độ vận động của bạn.

Kết luận

Ít nhất một 1/4 số người đột quỵ sẽ mắc phải tình trạng co cứng cơ. Nó khiến cơ bắp bị căng, cứng và làm giảm khả năng vận động.

Bạn có thể kiểm soát các triệu chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống của mình bằng cách bố trí lại nhà cửa, luyện tập các bài tập hàng ngày, làm việc với chuyên gia trị liệu và sử dụng các thiết bị hỗ trợ vận động.

Các biện pháp điều trị giúp ngăn ngừa tổn thương lâu dài do co cứng. Hãy trao đổi với bác sĩ để có biện pháp điều trị hiệu quả nhất.

Xem thêm:

• Những điều cần biết về đột quỵ xuất huyết não
• Những điều cần biết về đột quỵ do thiếu máu cục bộ
• Đột quỵ cột sống: Nguyên nhân, cách điều trị và hậu quả
• Vệ sinh răng miệng kém làm tăng nguy cơ đột quỵ
• Cải thiện chức năng não trong đột quỵ: hiệu quả của chiết xuất ginkgo biloba?