Có hai loại đột quỵ não. Trong cơn đột quỵ do thiếu máu cục bộ, cục máu đông chặn dòng chảy của máu đến não. Trong đột quỵ do xuất huyết não, mạch máu não vỡ ra và gây xuất huyết não.
Thống kê cho biết, dân số thế giới mắc bệnh đột quỵ hơn 10 triệu người mỗi năm, tỉ lệ tử vong cao hơn cả căn bệnh ung thư. Hiện nay ở Việt Nam có gần 200.000 người mắc đột quỵ mỗi năm, tỷ lệ tử vong chiếm 20% trong số này. Nhiều người sống sót sau cơn đột quỵ và phục hồi bằng cách phục hồi chức năng vận động, ngôn ngữ hoặc vật lý trị liệu.
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và thời gian dòng máu bị gián đoạn, đột quỵ có thể gây di chứng tạm thời hoặc vĩnh viễn. Càng sớm nhận ra các dấu hiệu của đột quỵ và đi cấp cứu, bạn càng có nhiều cơ hội phục hồi và tránh được những tổn thương nghiêm trọng ở não.
Triệu chứng của đột quỵ
Nhận biết các triệu chứng của đột quỵ và cấp cứu càng sớm càng tốt có thể giúp người bệnh có triển vọng tốt hơn. Can thiệp sớm có thể làm giảm thời gian dòng máu đến não bị gián đoạn. Hãy tiếp tục đọc để tìm hiểu thêm về các triệu chứng chính của đột quỵ.
Yếu liệt đột ngột
Yếu liệt đột ngột, tê bì tứ chi hoặc mặt là dấu hiệu điển hình của đột quỵ, đặc biệt nếu nó chỉ xảy ra ở một bên cơ thể. Nếu bạn mỉm cười và nhìn vào gương, bạn có thể nhận thấy một bên mặt của mình bị xệ xuống. Nếu bạn cố gắng nâng cao cả hai cánh tay, bạn có thể gặp khó khăn ở một bên. Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, đột quỵ cũng có thể dẫn đến liệt một bên cơ thể.
Rối loạn ý thức đột ngột
Đột quỵ có thể gây ra rối loạn ý thức đột ngột. Ví dụ: nếu bạn đang gõ máy tính hoặc đang trò chuyện, bạn có thể đột nhiên gặp khó khăn khi nói, suy nghĩ hoặc hiểu giọng nói.
Thay đổi đột ngột về thị lực
Mất thị lực hoặc khó nhìn ở một hoặc cả hai mắt là triệu chứng khác của đột quỵ. Bạn có thể đột nhiên mất thị lực hoàn toàn, bị mờ hoặc nhìn đôi.
Mất thăng bằng đột ngột
Do yếu một bên, bạn có thể gặp khó khăn khi đi lại, mất thăng bằng, khó làm các động tác phối hợp hoặc chóng mặt.
Đau đầu đột ngột
Nếu cơn đau đầu dữ dội xuất hiện đột ngột mà không rõ nguyên nhân, bạn có thể đang bị đột quỵ. Cơn đau đầu này có thể kèm theo chóng mặt hoặc nôn.
Nếu bạn có tiền sử đau nửa đầu, có thể khó xác định tình trạng này hoặc các vấn đề về thị lực là dấu hiệu của đột quỵ. Trao đổi với bác sĩ về cách xác định xem bạn đang bị đột quỵ hay đau nửa đầu.
Vì đột quỵ có thể đe dọa tính mạng, hãy luôn tìm kiếm sự hỗ trợ y tế ngay lập tức nếu bạn nghi ngờ mình đang bị đột quỵ.
Xử trí nhanh chóng
Nếu bạn đang bị đột quỵ, bạn có thể xuất hiện một hoặc nhiều triệu chứng. Mặc dù bạn có khả năng nhận ra các triệu chứng kỳ lạ hoặc cảm thấy có điều gì đó không ổn với cơ thể mình, nhưng bạn có thể không nhận ra mình đang gặp vấn đề nghiêm trọng cho đến khi quá muộn.
Các triệu chứng đột quỵ có thể phát triển chậm trong nhiều giờ hoặc nhiều ngày. Nếu bạn bị đột quỵ, còn được gọi là cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (Transient Ischemic Attack - TIA), các triệu chứng chỉ là tạm thời và thường cải thiện trong vòng vài giờ. Trong trường hợp này, các triệu chứng đột ngột có thể do căng thẳng, đau nửa đầu hoặc các vấn đề về thần kinh khác.
Bất kỳ dấu hiệu hoặc triệu chứng của đột quỵ cần được bác sĩ xác định thêm. Nếu bạn đến bệnh viện trong vòng ba giờ kể từ khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên của đột quỵ do thiếu máu cục bộ, bác sĩ có thể cho bạn dùng thuốc làm tan huyết khối và khôi phục lưu lượng máu lên não. Xử trí cấp cứu nhanh giúp cải thiện khả năng hồi phục hoàn toàn sau đột quỵ. Nó cũng làm giảm mức độ nghiêm trọng của các di chứng do đột quỵ.
Một bài kiểm tra FAST đơn giản có thể giúp bạn xác định xem bản thân mình hay người khác có bị đột quỵ .
không
- Face (Khuôn mặt). Yêu cầu người đó mỉm cười. Tìm dấu hiệu sụp mí ở một bên mắt.
- Arm (Cánh tay). Yêu cầu người đó giơ tay. Tìm kiếm dấu hiệu một bên tay rơi xuống.
- Speech (Nói). Yêu cầu người đó lặp lại một cụm từ mà không nói ngọng. Ví dụ, bạn có thể yêu cầu họ nói “Con chim bắt sâu”.
- Time (Thời gian). Không lãng phí thời gian. Gọi ngay cho các dịch vụ cấp cứu tại địa phương nếu bạn hoặc ai đó bạn biết có dấu hiệu đột quỵ.
Yếu tố nguy cơ
Bất cứ ai cũng có thể bị đột quỵ nhưng một số người có nguy cơ mắc bệnh cao hơn. Biết mình có nguy cơ bị đột quỵ cao hơn có thể giúp bạn, gia đình và bạn bè chuẩn bị trước. Sau đây là các yếu tố nguy cơ:
Bệnh lý |
|
Lối sống |
|
Khác |
|
Một số yếu tố nguy cơ nằm ngoài tầm kiểm soát của bạn như tuổi tác và tiền sử gia đình. Tuy nhiên, bạn có thể giảm các yếu tố nguy cơ khác bằng cách trao đổi với bác sĩ và thay đổi lối sống. Tìm cách điều trị bất kỳ tình trạng nào có thể làm tăng nguy cơ đột quỵ. Áp dụng các thói quen lành mạnh như tập thể dục thường xuyên, giảm uống rượu và thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh cũng có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh.
Triệu chứng
Nhận biết được các triệu chứng của đột quỵ có thể giúp bạn nhanh chóng nhận được sự trợ giúp và cải thiện tiên lượng của mình. Điều trị sớm có thể làm tăng nguy cơ sống sót và giảm nguy cơ mắc các biến chứng nghiêm trọng hơn của đột quỵ, các triệu chứng có thể bao gồm:
- Yếu liệt cơ ở một bên cơ thể
- Khó nuốt hoặc khó nói
- Mất trí nhớ hoặc gặp khó khăn trong suy nghĩ và hiểu ngôn ngữ
- Đau hoặc tê bì
- Thay đổi hành vi hoặc tâm trạng
Gọi cấp cứu ngay lập tức nếu bạn nghĩ rằng bạn hoặc ai đó gần bạn đang bị đột quỵ.
Đừng bỏ qua các dấu hiệu
Các tình trạng khác như co giật và đau nửa đầu có thể giống các triệu chứng của đột quỵ. Đây là lý do tại sao bạn không nên cố gắng tự chẩn đoán. Ngay cả khi bạn bị cơn thiếu máu cục bộ thoáng qua (TIA) và các triệu chứng của bạn đã biến mất, đừng bỏ qua các dấu hiệu. TIA làm tăng nguy cơ đột quỵ thực sự, vì vậy bạn sẽ cần xét nghiệm để xác định nguyên nhân gây ra cơn đột quỵ. Bạn cũng sẽ cần bắt đầu điều trị để giảm nguy cơ mắc bệnh khác.
Nhận thức được các yếu tố nguy cơ và các triệu chứng của đột quỵ có thể giúp cải thiện tình trạng của bạn nếu bạn bị đột quỵ.
Xem thêm:
- Những điều cần biết về đột quỵ xuất huyết não
- Những điều cần biết về đột quỵ do thiếu máu cục bộ
- Đột quỵ cột sống: Nguyên nhân, cách điều trị và hậu quả
- Vệ sinh răng miệng kém làm tăng nguy cơ đột quỵ
- Cải thiện chức năng não trong đột quỵ: hiệu quả của chiết xuất ginkgo biloba?
