Đột quỵ tiểu não: triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Thể đột quỵ này thường chỉ ảnh hưởng đến một bên hoặc một phần của tiểu não. Nó còn được gọi là hội chứng đột quỵ tiểu não. 

Tiểu não là phần não đảm nhận chức năng phối hợp các động tác và giữ thăng bằng. Tiểu não là cấu trúc lớn nhất của não sau, nằm ở phía sau và phía dưới của hộp sọ, bao gồm bán cầu tiểu não trái và bán cầu tiểu não phải, chi phối cho nửa người cùng bên. Chức năng của tiểu não là kiểm soát vận động và giữ thăng bằng cho cơ thể. 

Có ba động mạch chính cấp máu cho tiểu não. Khi cục máu đông làm tắc nghẽn bất kỳ động mạch nào thì đều có thể gây ra đột quỵ. Các động mạch đó là:

• Động mạch tiểu não trước dưới
• Động mạch tiểu não sau dưới
• Động mạch tiểu não trên

Đột quỵ tiểu não là một tình trạng hiếm gặp. Theo một nghiên cứu năm 2015, tỷ lệ mắc bệnh này chiếm khoảng 10% trong số các trường hợp đột quỵ. Nếu không được điều trị, đột quỵ tiểu não có thể đe dọa tính mạng. 

Các triệu chứng của đột quỵ tiểu não 

Chóng mặt là một trong những triệu chứng thường gặp của đột quỵ. Nguồn ảnh: Healthline.com 

Các triệu chứng của đột quỵ tiểu não thường xảy ra đột ngột. Những triệu chứng này không đặc hiệu nên có thể bị nhầm với các bệnh lý khác. Trong nhiều trường hợp, chúng có thể bị bỏ qua. 

Các triệu chứng thường gặp của đột quỵ bao gồm:

• Chóng mặt
• Nhức đầu
• Buồn nôn
• Nôn 
• Nhìn đôi
• Những cơn run rẩy

Các triệu chứng của đột quỵ tiểu não có thể bao gồm:

• Chóng mặt
• Giảm khả năng phối hợp các động tác
• Phản xạ bất thường
• Khó nuốt
• Khó nói hoặc nói lắp
• Mất kiểm soát các chuyển động của mắt 
• Mất ý thức 

Nếu không được điều trị, đột quỵ tiểu não có thể gây sung huyết não hoặc xuất huyết não. Những biến chứng này có thể dẫn đến những tổn thương nghiêm trọng hơn cho tiểu não và các phần não khác. Nếu đột quỵ tiểu não ảnh hưởng đến thân não, thì nhịp thở, nhịp tim và huyết áp cũng có thể bị ảnh hưởng. 

Nguyên nhân nào gây ra đột quỵ tiểu não?

Đột quỵ tiểu não thường do cục máu đông làm tắc nghẽn dòng máu đến tiểu não. Các cục máu đông có thể hình thành trong mạch máu ở tiểu não hoặc di chuyển từ các mạch máu ở những vị trí khác trong cơ thể, chẳng hạn như tim hoặc cổ.

Đột quỵ tiểu não thường do cục máu đông làm tắc nghẽn dòng máu đến tiểu nãoĐột quỵ tiểu não cũng có thể là do chấn thương vùng đầu hoặc xuất huyết khiến máu đọng lại trong nhu mô não. Xuất huyết não có thể làm tăng áp lực nội sọ làm gián đoạn lưu thông máu.

Đột quỵ tiểu não cũng có thể là do xuất huyết khiến máu đọng lại trong nhu mô não. Nguồn ảnh: ScientificAnimation.comCó nhiều yếu tố làm tăng nguy cơ bị đột quỵ tiểu não. Các yếu tố này làm tăng hình thành cục máu đông hoặc tắc mạch, bao gồm: 

• Hút thuốc
• Tăng cholesterol máu
• Béo phì
• Ít hoạt động thể chất
• Đái tháo đường
• Cao huyết áp 
• Xơ vữa động mạch hoặc hẹp động mạch
• Bệnh lý tim mạch 

Chẩn đoán đột quỵ tiểu não

Trước khi điều trị, bác sĩ sẽ tiến hành đánh giá kỹ lưỡng tiền sử bệnh và kiểm tra các triệu chứng mà bạn gặp phải. Chẩn đoán chính xác là rất quan trọng, giúp bác sỹ loại trừ các bệnh lý khác của não và tránh đột quỵ tái phát. 

Chẩn đoán hình ảnh có thể giúp bác sỹ quan sát tình trạng xuất huyết não hoặc chấn thương mô não. Bạn có thể được yêu cầu chụp CT và MRI. 

Chụp MRI thường được chỉ định đầu tiên, vì nó hiển thị tiểu não chính xác hơn so với CT. Điều này là do tiểu não nằm ở phía sau hộp sọ và được bao quanh bởi xương.

Bạn cũng có thể được chỉ định:

• Chụp mạch cộng hưởng từ (magnetic resonance angiography - MRA)
• Chụp mạch CT (CT angiogram - CTA)
• Siêu âm 

Điều trị đột quỵ tiểu não

Phương pháp điều trị phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của đột quỵ và các triệu chứng mà bạn đang gặp phải. Nếu có xuất huyết não, bác sĩ sẽ cầm máu và làm giảm sung huyết não. 

Nếu bác sĩ phát hiện ra cục máu đông, họ sẽ phẫu thuật loại bỏ cục máu đông hoặc kê thuốc làm tan cục máu đông. Bác sỹ cũng có thể chỉ định bạn dùng thuốc để:

• Kiểm soát huyết áp
• Ngăn ngừa co giật
• Chống đông máu
• Giảm phù nề não 

Nếu đột quỵ tiểu não ảnh hưởng đến khả năng vận động và phối hợp động tác, bác sĩ có thể chỉ định các phương pháp phục hồi chức năng. Các liệu pháp sẽ tập trung vào cải thiện khả năng hoàn thành công việc hàng ngày của bạn:

• Vật lý trị liệu có thể cải thiện khả năng vận động, thăng bằng và chức năng cơ.
• Liệu pháp vận động có thể cải thiện khả năng thực hiện các hoạt động hàng ngày.
• Liệu pháp ngôn ngữ có thể cải thiện khả năng nuốt và nói. 

Tổng kết  

Đột quỵ tiểu não là một bệnh lý hiếm gặp, có thể ảnh hưởng đến sự thăng bằng và các kỹ năng vận động. Các triệu chứng của bệnh thường không đặc hiệu nên việc điều trị có thể không kịp thời. Nếu không được điều trị, cơn đột quỵ tiểu não có thể gây nguy hiểm cho tính mạng. 

Nếu được điều trị sớm, bệnh nhân có thể hồi phục rất tốt. Tuy nhiên, quá trình phục hồi hoàn toàn sẽ mất nhiều thời gian hoặc có thể để lại những thương tổn vĩnh viễn. Hãy đến gặp bác sỹ để được chẩn đoán và điều trị. 

Xem thêm:

• Những điều cần biết về đột quỵ xuất huyết não
• Những điều cần biết về đột quỵ do thiếu máu cục bộ
• Đột quỵ cột sống: Nguyên nhân, cách điều trị và hậu quả
• Vệ sinh răng miệng kém làm tăng nguy cơ đột quỵ
• Cải thiện chức năng não trong đột quỵ: hiệu quả của chiết xuất ginkgo biloba?