Nghiên cứu mới được công bố làm thay đổi hoàn toàn cách mà các bác sỹ tiếp cận một ca đột quỵ.
Trong tháng này, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (American Heart Association - AHA) đã đưa ra các hướng dẫn mới, có thể làm thay đổi đáng kể số lượng bệnh nhân đủ điều kiện được điều trị sau đột quỵ.
Hai nghiên cứu gần đây đã đưa ra kết luận rằng điều trị cho một số trường hợp đột quỵ quá 6 giờ kể từ khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên có thể là điểm mấy chốt để cứu sống bệnh nhân.
Tiến sĩ Edward Yu, giám đốc trung tâm thần kinh cơ, khoa thần kinh học tại Bệnh viện Đại học Staten Island ở New York, cho biết các nghiên cứu này đã bổ sung thêm những bằng chứng về thời gian mà các bác sĩ sẽ bắt đầu tiến hành điều trị cho bệnh nhân đột quỵ.
Ông nói: “Đó là một tin rất thú vị, về cơ bản nó cho thấy rằng can thiệp cho những trường hợp đột quỵ cấp tính sau 6 giờ (như cách làm truyền thống) thực sự có thể mang lại lợi ích cho bệnh nhân.
Điều trị đột quỵ trước khi chúng làm tổn thương mô não vĩnh viễn là điểm mấu chốt giúp giảm thiểu những di chứng của bệnh và giảm tỷ lệ tử vong.
Mỗi năm, các cơn đột quỵ có thể giết chết 140.000 người Mỹ. Và nó cũng là nguyên nhân số một gây ra tình trạng khuyết tật trên nhiều người ở Hoa Kỳ.
Hãy đọc tiếp bài viết này để nắm được những thay đổi trong phương pháp điều trị đột quỵ mới.
Nguyên tắc điều trị mới được áp dụng trên những nhóm đối tượng nào?
Đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính. Nguồn ảnh: ResearchGate.com Những nguyên tắc mới này sẽ không được áp dụng trên tất cả những bệnh nhân đột quỵ. Chúng phù hợp với những thể đột quỵ phổ biến nhất, hay còn gọi là đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính.
Thể đột quỵ này xảy ra khi cục máu đông làm gián đoạn lượng máu đến một khu vực nào đó của não, gây ra tổn thương cho nhu mô não.
Từ năm 1996, đột quỵ do thiếu máu cục bộ cấp tính được điều trị bằng một loại thuốc có tên là alteplase. Tuy nhiên, tùy thuộc vào kích thước cục máu đông và thời gian xuất hiện các triệu chứng, việc sử dụng loại thuốc này phải tuân theo những hướng hẫn “rất, rất nghiêm ngặt”, theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ.
Alteplase – một loại thuốc làm tan cục máu đông. Nguồn ảnh: https://nationalzoo.si.edu/ Giờ đây, những hướng dẫn này đã được nới lỏng một phần do sự tiến bộ của các phương tiện chẩn đoán hình ảnh.
Tiến sĩ William J. Powers, chủ nhiệm nhóm hướng dẫn, trưởng khoa thần kinh tại Trường Y khoa Đại học Bắc Carolina ở Chapel Hill, cho biết: “Chúng tôi quan sát alteplase hoạt động thông qua những tín hiệu xanh và đỏ. Màu xanh lá cây đi, màu đỏ dừng lại. Bây giờ chúng tôi đã biến một số tín hiệu màu đỏ trở thành màu vàng.”
AHA khuyến cáo bệnh nhân đột quỵ có thể sử dụng alteplase dạng tiêm tĩnh mạch tối đa là bốn giờ rưỡi sau khi bắt đầu có triệu chứng.
Ngoài ra, hiện nay AHA khuyến cáo rằng: trong những trường hợp bệnh nhân có cục máu đông lớn hoặc những bệnh nhân đã quá thời gian có thể điều trị bằng alteplase nên được can thiệp các thủ thuật loại bỏ cục máu đông (hay còn gọi là phẫu thuật lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học) trong vòng 24 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên của đột quỵ.
Phẫu thuật lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học. Nguồn ảnh: medicine.yale.eduTrong thủ thuật này, các bác sĩ luồn một ống thông (catheter) với một thiết bị đặc biệt vào lòng mạch để loại bỏ cục máu đông.
Sự thay đổi về hướng dẫn điều trị như trên diễn ra sau khi nghiên cứu DEFUSE 3 được xuất bản. Nghiên cứu này được thực hiện bởi các nhà nghiên cứu của Trường đại học Y khoa Stanford và được tài trợ bởi Viện Y học Quốc gia Hoa Kỳ.
Nghiên cứu đó thấy rằng: những người được điều trị ngoài khoảng thời gian sáu giờ (như cách điều trị truyền thống) hồi phục chức năng tốt hơn và có khả năng sống đến 90 ngày.
Tiến sĩ Walter Koroshetz, giám đốc Viện Rối loạn Thần kinh và Đột quỵ Quốc gia, cho biết: “Những kết quả đáng kinh ngạc này có tác động ngay lập tức đến quá trình thực hành lâm sàng và giúp chúng tôi cứu sống được nhiều người. Và tôi không hề phóng đại hiệu quả của nó.”
Điều trị bệnh nhân đột quỵ đến muộn (trong vòng 24 giờ sau khi xuất hiện triệu chứng)
Trong nhiều năm, các bác sĩ đã tin rằng đối với những bệnh nhân đột quỵ do thiếu máu cục bộ đến sau 6 giờ từ khi xuất hiện các triệu chứng, thì có rất ít lý do để loại bỏ cục máu đông, vì lúc này mô não có thể đã bị tổn thương vĩnh viễn.
Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy rằng điều trị đột quỵ sau 24 giờ xuất hiện các triệu chứng có thể đem lại hiệu quả cao.
Tiến sĩ José Biller, tác giả của phương pháp điều trị mới và chủ nhiệm khoa thần kinh tại Đại học Loyola Chicago Trường Y khoa Stritch ở Illinois, cho biết “Loại bỏ cục máu đông khỏi các động mạch lớn có thể giúp những bệnh nhân sống sót sau đột quỵ có một cuộc sống độc lập mà không phụ thuộc vào người khác, điều này tạo ra sự khác biệt rất lớn về chất lượng cuộc sống”.
Một nghiên cứu được thực hiện trên 182 bệnh nhân, khoảng một nửa trong số họ được chụp CT rồi nhanh chóng được loại bỏ cục máu đông. Số còn lại được điều trị đột quỵ theo phương pháp truyền thống.
Kết qủa nghiên cứu cho thấy 45% bệnh nhân được điệu trị bằng phương pháp mới đã đạt phục hồi tốt và có một cuộc sống độc lập sau khi đột quỵ. Đối với nhóm bệnh nhân được điều trị theo truyền thống, tỉ lệ này chỉ là 17%.
Ngoài ra, tỷ lệ tử vong trong vòng 90 ngày của nhóm chứng là 26%, của nhóm được điều trị là 14%.
Một nghiên cứu tương tự được công bố trên Tạp chí Y học New England kết luận rằng ngay cả khi bệnh nhân đột quỵ đến sau 24 giờ từ khi xuất hiện triệu chứng, các bác sỹ vẫn có thể giúp được họ.
Nghiên cứu này được tài trợ bởi một công ty sản xuất thiết bị hỗ trợ loại bỏ cục máu đông. Trong nghiên cứu, các tác giả đã so sánh kết quả điều trị của những bệnh nhân được điều trị trong vòng 6 giờ và 24 giờ sau khi triệu chứng đầu tiên của đột quỵ xuất hiện.
Các nhà nghiên cứu kết luận rằng có 49% trong số 107 bệnh nhân được phẫu thuật lấy bỏ huyết khối phục hồi chức năng và có khả năng hoạt động độc lập, so với 13% trong số 99 người trong nhóm đối chứng.
Yu nói: “Nhìn chung, phương pháp điều trị mới này thật thú vị, nó giúp bệnh nhân đột quỵ có thêm thời gian và cơ hội hồi phục.”
Ứng dụng công nghệ tiên tiến trong điều trị đột quỵ
Bước đột phá trong công nghệ đã mang lại rất nhiều lợi ích cho bệnh nhân đột quỵ. Công nghệ này đã xác định tốt hơn phần mô não đã tổn thương vĩnh viễn và phần mô não còn có thể hồi phục được.
Nghiên cứu DEFUSE 3 do Stanford dẫn đầu đã sử dụng công nghệ này – đặt vừa trong một thiết bị có kích thước bằng một chiếc điện thoại di động – để cứu sống bệnh nhân.
Thuốc nhuộm được sử dụng trước khi bệnh nhân chụp CT giúp các bác sỹ xác định rõ hơn mô não nào đã chết và mô nào mới bị tổn thương. Các nhà nghiên cứu đã xem xét dữ liệu trên các bệnh nhân đến sau 6 giờ từ khi xuất hiện triệu chứng đầu tiên và những bệnh nhân không biết các triệu chứng xảy ra khi nào.
Công nghệ này cũng mang lại lợi ích cho những người bị đột quỵ khi ngủ hoặc khi ở một mình. Trong những trường hợp đó, không thể xác định chính xác thời điểm họ bắt đầu xuất hiện các triệu chứng.
Hỗ trợ y tế từ xa
Hỗ trợ y tế từ xa có thể giúp chúng ta cứu sống nhiều bệnh nhân đột quỵ hơn. Nguồn ảnh: Jonesday.com
Mặc dù điều trị đột quỵ nhanh chóng là rất quan trọng để bệnh nhân sống sót và hồi phục được chức năng. Tuy nhiên, không phải bệnh nhân nào cũng may mắn được cấp cứu kịp thời bới các trung tâm y tế.
Để cứu được nhiều người hơn, Hội đồng Đột quỵ của Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ cho rằng các bệnh viện nên sử dụng dịch vụ y tế từ xa, tư vấn qua cuộc gọi thoại hoặc video để các bác sĩ có thể nhanh chóng chỉ định alteplase. Từ đó bệnh nhân có thể tan cục máu đông trong vòng một giờ.
Lý tưởng nhất, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ mong muốn một nửa số bệnh nhân đủ điều kiện điều trị bằng thuốc này trong vòng 45 phút.
Hội chẩn với các chuyên gia đột quỵ để xác định những trường hợp đáp ứng với điều trị làm tan cục máu đông. Nếu một bệnh viện không thể can thiệp được hãy nhanh chóng chuyển bệnh nhân đến bệnh viện khác để được điều trị ngay lập tức.
Powers phát biểu về nghiên cứu gần đây rằng: “Điều này sẽ tạo ra sự khác biệt rất lớn trong việc chăm sóc bệnh nhân đột quỵ.”
Xem thêm:
- Những điều cần biết về đột quỵ xuất huyết não
- Những điều cần biết về đột quỵ do thiếu máu cục bộ
- Đột quỵ cột sống: Nguyên nhân, cách điều trị và hậu quả
- Vệ sinh răng miệng kém làm tăng nguy cơ đột quỵ
- Cải thiện chức năng não trong đột quỵ: hiệu quả của chiết xuất ginkgo biloba?
