Cân nặng trung bình theo tháng của trẻ

Khi trẻ lớn lên, tốc độ tăng cân là một chỉ số quan trọng để đánh giá sức khỏe và sự phát triển tổng thể. Mỗi lần thăm khám, bác sĩ sẽ kiểm tra cân nặng, chiều dài và chu vi vòng đầu để đánh giá sự phát triển.

Cùng đọc tiếp bài viết để hiểu về sự tăng trưởng cân nặng qua các thời kỳ phát triển của trẻ. 

Biểu đồ cân nặng trung bình

Đối với trẻ dưới 2 tuổi, trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh CDC và Học viện nhi khoa Hoa Kỳ khuyến nghị sử dụng biểu đồ của WHO. Dưới đây là bảng cân nặng trung bình của trẻ nam và nữ theo tháng.

Bảng chiều cao cân nặng trung bình theo tháng của trẻ dưới 1 tuổi:

Bách phân vị cân nặng có ý nghĩa gì?

Khi theo dõi sự phát triển của trẻ, bác sĩ có thể sử dụng biểu đồ của CDC Hoa Kỳ hoặc của WHO. Một số quốc gia có thể sử dụng biểu đồ cân nặng, chiều cao và chu vi vòng đầu dưới dạng bách phân vị.

Cụ thể, em bé của bạn có cân nặng ở phân vị thứ 25 có nghĩa là 75% trẻ cùng độ tuổi cân nặng cao hơn, 25% còn lại có cân nặng nhẹ hơn con bạn.

Tỷ lệ phần trăm thấp hoặc cao không có nghĩa là con bạn bị thiếu hoặc thừa cân trong suốt cuộc đời. Nó cũng không phải vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng tới sức khỏe tổng quát của bé tại thời điểm hiện tại.

Điều quan trọng là theo dõi tốc độ tăng trưởng theo thời gian. Nếu theo thời gian, đường biểu diễn có xu hướng nằm ngang hoặc đi xuống, đây là dấu hiệu của tình trạng không phát triển. Nếu đường biểu diễn đột ngột tăng vọt vào một bách phân vị mới, có thể biểu hiện một đợt tăng trưởng đột biến. 

Trẻ sơ sinh tăng cân như thế nào?

Nghiên cứu cho thấy trẻ sơ sinh khỏe mạnh thường có hiện tượng giảm cân sinh lý trong những ngày đầu sau sinh. Nguyên nhân là do lượng chất dịch mất đi sau sinh trong điều kiện trẻ thích nghi với môi trường mới.

Cân nặng của trẻ sẽ nhanh chóng hồi phục và tăng trưởng trong vòng hai tuần.

Trong tháng đầu tiên, trẻ tăng từ 150 đến 200 g mỗi tuần.

Nghiên cứu cho thấy đây là giai đoạn tăng cân vượt trội. Trước hoặc trong quá trình tăng trưởng, bé thường có biểu hiện quấy khóc hơn bình thường, ăn nhiều hơn, có thể bú liên tục (bé bú mẹ thường xuyên hơn trong một khoảng thời gian nhất định so với trước). Thay đổi thói quen ngủ cũng có thể gặp, bé có thể ngủ ít hoặc nhiều hơn so với bình thường.

Sau quá trình phát triển nhanh chóng, bạn có thể thấy trẻ tăng kích cỡ quần áo, những chiếc áo xinh xắn không còn vừa nữa, cần chuyển sang kích cỡ lớn hơn.

Trong giai đoạn phát triển, có những lúc tốc độ tăng trưởng đi chậm lại. Điều này là hoàn toàn bình thường.

Trong những tháng đầu tiên, trẻ trai có xu hướng tăng cân nhiều hơn trẻ gái. Nhưng hầu hết cân nặng lúc năm tháng tuổi đạt ở mốc gấp đôi cân nặng lúc mới sinh. 

Cân nặng của trẻ sinh non

Trẻ sinh non cần chăm sóc đặc biệt trong NICU, nguồn:Getty Images

 Trẻ sinh non không phải lúc nào cũng nhẹ cân hơn trẻ đủ tháng. Thai đủ tháng là khi được sinh ra ở tuần thai thứ 39.

Sự khác biệt của trẻ sơ sinh thay đổi theo từng tuần thai. Một trẻ sinh non ở tuần thai 24-25 sẽ nhỏ và nhẹ hơn nhiều so với tuần thai 28-29.

Sinh non, cân nặng của trẻ thường nhẹ hoặc rất nhẹ:

• Nhẹ cân là khi cân nặng đạt từ 1,5 kg đến 2,5 kg.
• Rất nhẹ là tình trạng trẻ sinh non có cân nặng dưới 1,5 kg.

Trẻ sinh non cần được chăm sóc và hỗ trợ y tế nhiều hơn khi chào đời. Các bé cần được chăm sóc trong khu vực riêng biệt dành cho trẻ sơ sinh (the neonatal intensive care uni - NICU) cho đến khi đủ sức khỏe để về nhà, thường khi trẻ đạt mốc tương đương ngày dự kiến sinh.

Trẻ cần phát triển tốt, tăng cân đều đặn, thông thường trẻ sẽ được chăm sóc trong NICU đến khi nặng khoảng 2,3 kg sẽ có xuất viện.

Giống như bao trẻ sơ sinh khác, trẻ sơ sinh thiếu tháng có hiện tượng giảm cân sinh lý sau đó tăng cân trở lại bình thường. Khi bé được chăm sóc tại NICU, bạn có thể cung cấp sữa để trẻ ăn quan sonde cho đến khi có khả năng tự bú. Phản xạ bú phát triển hoàn toàn ở tuần thai thứ 32, do vậy nếu trẻ sinh sớm hơn mốc thời gian này, trẻ cần được hỗ trợ việc ăn sữa bằng cách đặt ống dẫn sữa trực tiếp vào dạ dày. Có thể dùng sữa mẹ, sữa công thức, hoặc kết hợp cả hai.

Tăng cân là một thước đo sức khỏe quan trọng của trẻ sinh non. Nếu không có bất kỳ vấn đề sức khỏe tiềm ẩn nào, bé sẽ tăng cân đều đặn.

Dựa trên mức sinh non, trong vài tuần đầu tiên, cân nặng sẽ tăng tương tự số cân mà chúng sẽ tăng khi bé còn ở trong bụng mẹ.

Trẻ sinh non phát triển và tăng cân với tốc độ nhanh hơn trẻ sơ sinh đủ tháng. Trong năm đầu tiên, cân nặng của trẻ sinh non được tính toán dựa trên độ tuổi tuần thai chứ không phải là ngày sinh thực. 

Ví dụ, trẻ sinh ở tuần thứ 35, sau sinh 5 tuần, các bác sĩ nhi sẽ so sánh cân nặng của trẻ với các bạn mới sinh chứ không so sánh với các bạn sinh đủ tháng đạt mốc 5 tuần tuổi.

Nhiều trẻ sinh non bắt kịp trẻ sinh đủ tháng về cân nặng vào ngày sinh nhật đầu tiên. Một số trẻ không bắt kịp cho đến khi được 18 đến 24 tháng tuổi. 

Yếu tố ảnh hưởng đến cân nặng

Cân nặng của trẻ sơ sinh liên quan nhiều yếu tố, bao gồm:

Gen di truyền: liên quan đến cân nặng của cha mẹ.

Tuổi thai lúc sinh: trẻ sinh non thường có cân nặng nhẹ hơn, ngược lại thai già tháng có thể cân nặng cao hơn giá trị trung bình.

Chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ: một chế độ dinh dưỡng đầy đủ, lành mạnh trong thai kỳ giúp thai nhi phát triển tốt ngay từ trong bụng mẹ và sau này.

Thói quen sinh hoạt khi mang thai: Hút thuốc, uống rượu hoặc dùng chất kích thích có thể ảnh hưởng đến cân nặng của em bé.

Giới tính: có một sự khác biệt nhỏ giữa trẻ trai và trẻ gái, trong đó trẻ trai thường có xu hướng phát triển nhanh hơn.

Tình trạng sức khỏe của mẹ khi mang thai: các bệnh lý như đái tháo đường thai kỳ, tim mạch, tăng huyết áp, béo phì có thể ảnh hưởng đến cân nặng của bé.

Số lượng thai trong bụng mẹ: sinh đôi, sinh ba, hoặc đa thai có thể ảnh hưởng đến cân nặng của bé tùy thuộc lượng không gian mà các bé phải chia sẻ với nhau. Thông thường đa thai kích thước trẻ sơ sinh thường nhỏ hơn thai đơn.

Thứ tự sinh: Con đầu lòng có thể nhỏ hơn các em sinh sau.

Tình trạng sức khỏe của bé: liên quan đến dị tật bẩm sinh, nguy cơ nhiễm trùng thai nghén hoặc sau sinh. 

Tại sao phải theo dõi cân nặng?

Cân nặng là một trong những biểu hiện dễ quan sát giúp đánh giá tốc độ tăng trưởng cũng như phản ánh một số vấn đề đáng lo ngại tiềm ẩn. 

Những lo lắng khi trẻ nhẹ cân

Nguyên nhân chậm tăng cân ở trẻ sơ sinh có thể là do:

• Bú khó
• Không được cung cấp đủ nhu cầu hàng ngày
• Nôn hoặc trớ khi bú
• Nhiễm trùng sơ sinh
• Dị tật bẩm sinh
• Trào ngược dạ dày thực quản hoặc tim bẩm sinh.

Không tăng cân, có thể là dấu hiệu cảnh báo vấn đề sức khỏe như tình trạng suy dinh dưỡng hoặc những bệnh lý tiềm ẩn cần phát hiện.

Không tăng cân đáng lo ngại khi trẻ không đạt được các mốc phát triển bình thường. Nó có thể ảnh hưởng xấu đến hệ miễn dịch. 

Những vấn đề sức khỏe của trẻ sơ sinh thừa cân

Trong quá trình mang thai, người mẹ bị đái tháo đường có nguy cơ sinh con thừa cân. Trẻ có cân nặng lớn hơn giá trị trung bình cần cẩn thận với tình trạng hạ đường huyết.

Bé cũng có nguy cơ thừa cân nếu mẹ tăng cân quá nhiều trong quá trình mang thai. Đây là một trong những lý do quan trọng để nhắc nhở thai phụ có chế độ dinh dưỡng hợp lý, duy trì mức tăng cân vừa phải.

Phụ nữ mang thai được khuyến cáo tăng từ 10 đến 12 kg. Số cân có thể điều chỉnh lên hoặc xuống tùy thuộc tình trạng sức khỏe của mẹ trước khi mang thai.

Hãy nhớ tuân thủ theo khuyến cáo của các bác sĩ.

Việc trẻ tăng cân trong giai đoạn 6 đến 12 tháng đầu đời không phải là vấn đề đáng lo ngại.

Đặc biệt, trẻ bú sữa mẹ thường tăng cân nhanh trong 6 tháng đầu tiên, sau đó tốc độ tăng chậm lại. Những em bé tăng cân tốt thường bò hoặc đi muộn hơn so với những em bé khác.

Điều quan trọng là giúp con bạn có cân nặng hợp lý khi chúng lớn lên và bắt đầu ăn dặm. Điều này giúp bé duy trì sự phát triển cân nặng bình thường ở các giai đoạn sau. Hãy trao đổi với bác sĩ nếu bạn lo lắng về cân nặng của con mình. 

Bạn nên làm gì nếu thấy lo lắng về vấn đề sức khỏe của con mình?

Nếu bạn lo lắng vấn đề cân nặng của con, hãy trao đổi với bác sĩ. Họ sẽ giúp bạn theo dõi, đánh giá tốc độ phát triển, cần thiết sẽ lên kế hoạch chăm sóc, điều trị, giúp bạn xác định số lần ăn của trẻ trong ngày, lượng thức ăn cho mỗi bữa, thậm chí tính toán cụ thể lượng calo cần cung cấp đảm bảo trẻ phát triển khỏe mạnh.

Nếu con bạn khó tăng cân, nguồn sữa của bạn hạn chế, bạn có thể bổ sung lượng sữa thiếu bằng sữa công thức. Thông thường nên cho trẻ ăn dặm khi bé được 6 tháng tuổi. Chế độ ăn dặm sử dụng ngũ cốc và rau củ, bắt đầu bằng thức ăn loãng, nghiền nhỏ sau đó chuyển sang đặc dần theo thời gian. 

Nếu con bạn gặp khó khăn khi bú, hãy trao đổi với các chuyên gia. Họ sẽ giúp bạn tìm ra tư thế bú thoải mái nhất cho trẻ, cũng như gợi ý cách đánh giá hiệu quả của cữ bú.

Ngoài ra, bạn có thể thử các bài tập cho con bú để trẻ bú mẹ hoặc bú bình hiệu quả hơn. Có thể kích thích trẻ bú mẹ bằng động tác xoa cằm hoặc chạm nhé vào môi trước khi bắt đầu.

Một cách khác để theo dõi liệu con bạn bú có đủ hay không là đếm số lần đi ngoài và tình trạng ướt tã. 

• Trẻ mới sinh thay tã ít nhất một đến hai lần mỗi ngày và đi ngoài phân su
• Trẻ 4 đến 5 ngày tuổi, số lần thay tã có thể lên tới 6 đến 8 lần mỗi ngày, đi ngoài 1 đến hai lần, phân mềm.
• Trẻ sơ sinh 1 đến 2 tháng tuổi có thể cần thay tã 4 đến 6 lần mỗi ngày, số lần đi ngoài cũng tăng lên có thể hơn 3 lần.

Số lần đi vệ sinh sẽ giảm dần khi trẻ lớn hơn. Nếu lượng nước tiểu hoặc phân ít, đó có thể là dấu hiệu cảnh báo việc cung cấp không đủ dinh dưỡng so với nhu cầu, cần được bổ sung.

Một vấn đề cần theo dõi nữa là tình trạng trào ngược. Mặc dù ít gặp nhưng việc tăng tiết dịch khiến trẻ luôn có cảm giác đầy bụng, chán ăn, chậm tiêu hóa.

Hãy cố gắng chia nhỏ bữa, cho trẻ ăn thường xuyên hơn, vỗ ợ hơi sau ăn. Điều này có thể giúp việc hấp thu tốt hơn, trẻ có thể tiếp tục bú sau các khoảng nghỉ nhỏ. 

Kết luận

Cân nặng là một chỉ số quan trọng giúp theo dõi, đánh giá sự phát triển của trẻ. Thiếu hoặc thừa cân có thể gây ra hậu quả lâu dài cho sức khỏe nếu không được giải quyết.

Tuy nhiên cân nặng của trẻ sơ sinh không quyết định cân nặng khi trẻ trưởng thành. Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân có thể nhanh chóng bắt kịp các bạn cùng lứa tuổi. Trẻ lớn thừa cân có thể được hỗ trợ để đạt được và duy trì cân nặng trong phạm vi cho phép. Mọi thay đổi đều có thể nếu mẹ và bé cùng cố gắng.

Xem thêm:

• Cân nặng của trẻ sinh non: sự kỳ vọng và mối lo ngại
• So sánh khả năng tăng cân của trẻ bú sữa mẹ và trẻ bú sữa công thức
• Cách giúp em bé tăng cân hiệu quả
• Những nguyên nhân khiến trẻ không tăng cân
• Những điều cần biết khi trẻ một tháng tuổi: ăn, ngủ, bỉm tã và các bệnh thường gặp