Loại vi rút này lây truyền qua đường máu, có nghĩa là bạn chỉ có thể truyền hoặc nhiễm vi rút này qua máu đã bị nhiễm vi rút.
Viêm gan C có thể là cấp tính hoặc mạn tính:
- Viêm gan C cấp tính thường không có triệu chứng gì. Triệu chứng có thể xuất hiện trong vòng 1 hoặc 2 tuần sau khi tiếp xúc và chúng có thể tự biến mất chỉ sau vài tuần.
- Mặt khác, các triệu chứng viêm gan C mạn tính có thể tiến triển (và trầm trọng hơn) trong khoảng thời gian vài tháng hoặc thậm chí nhiều năm. Bạn có thể không nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào cho đến khi chúng trở nên nghiêm trọng.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính khoảng 58 triệu người trên thế giới bị viêm gan C mạn tính.
Không giống như viêm gan A và B, vắc xin phòng ngừa viêm gan C vẫn chưa có. Nếu không được điều trị, viêm gan C có thể gây ra các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng, bao gồm:
- Xơ gan
- Suy gan
- Ung thư gan
Nhưng hầu hết các trường hợp, bệnh viêm gan C có thể được chữa khỏi. Đi xét nghiệm và điều trị kịp thời có thể giúp giảm nguy cơ mắc các triệu chứng nghiêm trọng và suy gan.
Hãy cùng đọc tiếp bài viết này để biết chi tiết về các triệu chứng, biến chứng và cách điều trị của bệnh viêm gan C, cùng với một số mẹo phòng ngừa.
Các triệu chứng của bệnh viêm gan C là gì?
Không phải tất cả mọi người nhiễm vi rút viêm gan C đều gặp phải các triệu chứng. Trên thực tế, khoảng 80% trường hợp không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bệnh nào khi họ nhiễm vi rút lần đầu tiên.
Nguồn ảnh pasadenahealthcenter.comCác triệu chứng có thể khác nhau, tùy thuộc vào việc bạn mắc bệnh cấp tính hay mạn tính.
Viêm gan C cấp tính
Nhiễm trùng cấp tính xảy ra trong vòng 6 tháng sau khi tiếp xúc với vi rút. Các triệu chứng có thể xuất hiện từ 2 đến 12 tuần sau khi tiếp xúc với vi rút.
Các triệu chứng bạn có thể gặp bao gồm:
- Sốt
- Mệt mỏi kéo dài
- Đau khớp
- Buồn nôn hoặc đau dạ dày
- Ăn mất ngon
- Nước tiểu đậm
- Phân xám hoặc nhạt
- Vàng da, vàng mắt
Những triệu chứng này thường nhẹ, chỉ kéo dài vài tuần. Đôi khi, cơ thể bạn có thể tự chống lại sự lây nhiễm, vì vậy bạn có thể không cần điều trị đối với bệnh viêm gan C cấp tính.
Khi bạn không có bất kỳ triệu chứng nào, bạn thậm chí có thể không nhận ra mình bị nhiễm trùng. Nhưng bạn vẫn có thể truyền vi rút cho người khác, ngay cả khi bạn không có triệu chứng.
Viêm gan C mạn tính
Nếu cơ thể bạn không loại bỏ được vi rút viêm gan C, bệnh viêm gan C cấp tính sẽ trở thành mạn tính. Từ 55-85% những người mắc bệnh viêm gan C cuối cùng sẽ phát triển thành bệnh viêm gan C mạn tính.
Bệnh viêm gan C mạn tính sẽ không tự khỏi và nếu không điều trị, các triệu chứng có thể trở nên tồi tệ hơn. Những triệu chứng này có thể gây ra hậu quả lâu dài cho sức khỏe. Chúng cũng có thể dẫn đến tổn thương gan vĩnh viễn và ung thư gan.
Các dấu hiệu của bệnh viêm gan C mạn tính bao gồm:
- Mệt mỏi dai dẳng
- Đau nhức khớp và cơ
- Giảm cân không giải thích được
- Thay đổi tâm trạng, bao gồm cả cảm giác trầm cảm hoặc lo lắng
- Khó tập trung hoặc ghi nhớ mọi thứ
Những triệu chứng này có thể ảnh hưởng đến bạn gần như cả ngày hoặc chúng có thể cải thiện trong một thời gian và sau đó lại trở nên tồi tệ hơn.
Với bệnh viêm gan C mạn tính, bạn cũng có thể nhận thấy một số triệu chứng của xơ gan và bệnh gan mạn tính bao gồm:
- Khó tiêu, đầy bụng và đau dạ dày
- Phù ở bàn chân và chân
- Ngứa ngoài da
- Vàng da, vàng mắt
- Nước tiểu đậm
- Khó ngủ
- Rối loạn nhận thức
- Suy giảm trí nhớ và sự tập trung
Giống như viêm gan C cấp tính, dạng mạn tính của bệnh không phải lúc nào cũng gây ra các triệu chứng dễ nhận biết.
Vàng mắt vàng da. Nguồn ảnh verywellhealth.com
Nếu bạn nhận thấy bất kỳ triệu chứng nào ở trên và nghĩ rằng bạn đã tiếp xúc với vi rút, bạn nên đi xét nghiệm càng sớm càng tốt.
Viêm gan C lây truyền như thế nào?
Vi rút lây truyền qua đường máu.
Nói cách khác, người bị viêm gan C có thể truyền vi rút cho bạn nếu máu của họ tiếp xúc với máu của bạn. Điều này có thể xảy ra do:
- Cấy ghép nội tạng
- Dùng chung các vật dụng, như dao cạo râu hoặc bàn chải đánh răng
- Dùng chung kim tiêm
- Sinh con (người mẹ có thể truyền vi rút cho em bé)
- Quan hệ tình dục
- Xăm hình hoặc xỏ khuyên bằng thiết bị không vô trùng
Bạn cũng có thể tái nhiễm nếu bạn đã từng mắc bệnh trước đó.
Trước năm 1992, truyền máu được coi là một phương pháp có khả năng lây truyền vi rút viêm gan C rất cao. Do những tiến bộ của y học trong việc sàng lọc máu, ngày nay bạn có nguy cơ nhiễm vi rút do truyền máu thấp hơn rất nhiều.
Bạn có thể có nguy cơ lây truyền cao hơn nếu bạn:
- Đã được truyền máu trước năm 1992
- Được cấy ghép nội tạng trước năm 1992
- Nhận yếu tố đông máu cô đặc hoặc các sản phẩm máu khác trước năm 1987
- Được điều trị chạy thận nhân tạo trong một thời gian dài
- Được sinh ra bởi một người mẹ bị viêm gan C
- Có bạn tình bị viêm gan C
- Đã sử dụng kim không vô trùng
Bạn sẽ không lây truyền bệnh viêm gan C thông qua:
- Ôm, hôn hoặc chạm vào người bị viêm gan C
- Cho con bú
- Chia sẻ thức ăn và đồ uống
- Ho và hắt hơi
Bệnh viêm gan C có chữa được không?
Cả viêm gan C cấp tính và mạn tính thường có thể được chữa khỏi hoàn toàn. (Tuy nhiên, hãy nhớ rằng bạn vẫn có thể nhiễm vi rút một lần nữa).
Điều trị bằng thuốc kháng vi rút có thể chữa khỏi thành công khoảng 95% các trường hợp. Các bác sĩ đánh giá tình trạng khỏi bệnh khi các xét nghiệm không thể phát hiện ra vi rút trong máu ở thời điểm 12 tuần sau khi điều trị kết thúc.
Điều trị viêm gan C như thế nào?
Không phải ai bị viêm gan C cũng cần điều trị. Hệ thống miễn dịch của bạn có thể đủ sức để loại bỏ vi rút ra khỏi cơ thể.
Nếu hệ thống miễn dịch của bạn không loại bỏ được nhiễm trùng, bạn có thể được điều trị khỏi nhờ thuốc.
Các phác đồ điều trị viêm gan C trước đây sử dụng thuốc tiêm hàng tuần với nhiều tác dụng phụ tiêu cực. Các loại thuốc kháng vi rút mới hơn cũng có tác dụng tốt trong việc điều trị vi rút. Thuốc này có dạng viên và ít gây ra tác dụng phụ, mặc dù thông thường bạn sẽ cần tiếp tục điều trị trong khoảng 12 đến 24 tuần.
Thuốc điều trị viêm gan C
Nhiều loại thuốc khác nhau có thể điều trị viêm gan C. Thuốc điều trị thường gồm thuốc kháng vi rút, đôi khi được kết hợp với Riboviria nếu các phương pháp điều trị trước đó không hiệu quả.
Nguồn ảnh emocha.comCác loại thuốc thuốc kháng vi rút tác dụng trực tiếp có tác dụng loại bỏ hoàn toàn vi rút viêm gan C ra khỏi cơ thể bạn đồng thời giúp ngăn ngừa tổn thương gan.
Các nhà nghiên cứu đã xác định 6 kiểu gen của các chủng viêm gan C.
Sau khi bác sĩ kiểu gen của vi rút, họ sẽ có chỉ định các loại thuốc phù hợp với bạn. Một số chủng đã phát triển khả năng kháng một số loại thuốc, vì vậy kiểu gen của vi rút có thể ảnh hưởng đến các lựa chọn điều trị.
Làm thế nào để chẩn đoán viêm gan C?
Các triệu chứng đơn thuần thường không cung cấp đủ thông tin để bác sĩ chẩn đoán viêm gan C. Hơn nữa, bạn có thể không có triệu chứng hoặc nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào của tình trạng này.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ (CDC) khuyến nghị xét nghiệm viêm gan C cho những người có xét nghiệm chức năng gan bất thường và những người sau:
- Phụ nữ mang thai
- Nhiễm HIV
- Đang chạy thận nhân tạo
Bác sĩ có thể yêu cầu một số xét nghiệm khác nhau để giúp chẩn đoán viêm gan C. Những xét nghiệm này bao gồm:
- Xét nghiệm máu. Họ có thể yêu cầu một loạt các xét nghiệm máu để kiểm tra vi rút, bắt đầu bằng xét nghiệm kháng thể viêm gan C. Xét nghiệm PCR có thể cho bác sĩ biết liệu vi rút hiện đang hoạt động hay không và xét nghiệm tải lượng vi rút có thể đo lượng vi rút trong máu của bạn.
- Kiểm tra kiểu gen. Xét nghiệm này có thể cho biết bạn có kiểu gen viêm gan C nào. Thông tin này sẽ giúp bác sĩ tìm ra phương pháp điều trị hiệu quả.
- Kiểm tra chức năng gan. Nếu kết quả xét nghiệm máu cho thấy bạn bị viêm gan C mạn tính hoặc bác sĩ cho rằng bạn có thể bị tổn thương gan, họ sẽ yêu cầu xét nghiệm chức năng gan. Xét nghiệm này kiểm tra máu của bạn để tìm các dấu hiệu của men gan tăng cao.
- Sinh thiết gan. Quy trình này cũng có thể giúp kiểm tra tổn thương gan. Sinh thiết sẽ lấy một mẩu mô nhỏ từ gan của bạn và xét nghiệm nó để tìm các bất thường của tế bào.
Xét nghiệm kháng thể viêm gan C
Một số chất lạ xâm nhập vào cơ thể sẽ kích hoạt hệ thống miễn dịch của bạn tạo ra kháng thể. Các kháng thể được lập trình đặc biệt để chỉ nhắm mục tiêu vào chất lạ kích thích tạo ra chúng.
Nếu bạn đã từng bị nhiễm viêm gan C, cơ thể bạn sẽ tạo ra kháng thể viêm gan C như một phần của phản ứng miễn dịch.
Cơ thể của bạn chỉ tạo ra những kháng thể này nếu bạn bị viêm gan C hoặc đã từng mắc bệnh này trong quá khứ. Vì vậy xét nghiệm kháng thể viêm gan C có thể xác nhận bạn có nhiễm vi rút hay không bằng cách xét nghiệm các kháng thể đặc hiệu này.
Có thể mất 2 đến 3 tháng sau khi tiếp xúc vi rút để xét nghiệm phát hiện kháng thể. Nếu cần, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm HCV RNA, phương pháp này có thể phát hiện ra vi rút chỉ sau 1 hoặc 2 tuần.
Nếu xét nghiệm kháng thể dương tính, xét nghiệm HCV RNA có thể cho biết có nhiễm vi rút không.
Các triệu chứng viêm gan C ở nam giới
Mặc dù mọi người thuộc bất kỳ giới tính nào đều có các triệu chứng viêm gan C giống nhau, nhưng nghiên cứu năm 2014 cho thấy một số tác động của vi rút có thể khác nhau tùy thuộc vào giới tính của người bệnh.
Các nhà nghiên cứu lưu ý rằng:
- Phụ nữ có cơ hội cao hơn để loại bỏ vi rút mà không cần điều trị
- Bệnh gan có thể tiến triển nhanh hơn ở nam giới
- Nam giới có nguy cơ phát triển bệnh xơ gan cao hơn
Có một biến chứng chính của bệnh viêm gan C cấp tính là nó có thể trở thành mạn tính.
Nếu bệnh phát triển thành viêm gan C mạn tính, cuối cùng người bệnh có thể gặp một số biến chứng về sức khỏe, bao gồm:
- Xơ gan. Khi bị xơ gan, các mô sẹo dần dần thay thế các mô khỏe mạnh trong gan, ngăn chặn dòng chảy của máu và phá vỡ chức năng gan. Xơ gan cuối cùng có thể dẫn đến suy gan.
- Ung thư gan. Bị viêm gan C mạn tính làm tăng nguy cơ phát triển ung thư gan. Nếu bạn đã bị xơ gan hoặc gan của bạn bị tổn thương nghiêm trọng trước khi điều trị, bạn sẽ vẫn có nguy cơ mắc ung thư cao hơn sau khi được điều trị.
- Suy gan. Bệnh diễn biến lâu dài sẽ dẫn tới suy gan. Suy gan, hoặc bệnh gan giai đoạn cuối, xảy ra chậm trong nhiều tháng, thường là nhiều năm. Khi gan của bạn không thể hoạt động bình thường, bạn sẽ cần ghép gan.
Nếu bạn nghĩ rằng bạn đã nhiễm vi rút viêm gan C, điều cần làm là đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt. Điều trị kịp thời có thể làm giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng nghiêm trọng.
Bạn càng được chẩn đoán sớm thì càng sớm bắt đầu kế hoạch điều trị.
Phòng ngừa viêm gan C
Các chuyên gia vẫn chưa phát triển được một loại vắc xin ngừa viêm gan C hiệu quả.
Hiện tại, cách tốt nhất để bảo vệ bản thân khỏi vi rút viêm gan C là tránh sử dụng bất kỳ vật dụng nào có thể đã tiếp xúc với máu của người khác.
Bạn có thể làm điều này bằng cách:
- Không dùng chung dao cạo râu, đồ cắt móng tay hoặc bàn chải đánh răng
- Không dùng chung bơm kim tiêm
- Xăm hoặc xỏ khuyên tại các cơ sở được cấp phép
- Đeo găng tay khi làm sạch hoặc điều trị vết thương cho người khác
- Sử dụng bao cao su hoặc các phương pháp rào cản khác trong khi quan hệ tình dục
Hãy nhớ rằng viêm gan C không thường lây truyền khi quan hệ tình dục, vì nó là một bệnh nhiễm trùng qua đường máu. Điều đó nói rằng, các phương pháp rào cản, như bao cao su, vẫn có thể giúp giảm khả năng nhiễm bất kỳ loại bệnh lây truyền qua đường tình dục nào.
Sử dụng bao cao su giúp phòng ngừa các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Nguồn ảnh news18.comNếu bạn nghĩ rằng bạn có thể bị viêm gan C, việc đi xét nghiệm ngay lập tức không chỉ giúp bạn được điều trị. Nó cũng có thể giúp bạn thực hiện các bước để tránh lây truyền vi rút.
Tổng kết
Bạn có thể mắc bệnh viêm gan C khi tiếp xúc máu với người có vi rút. Mặc dù cơ thể bạn có thể khỏi bệnh viêm gan C cấp tính mà không cần điều trị, nhưng bệnh viêm gan C thường tiến triển thành mạn tính.
Nếu bạn có nhiều khả năng mắc bệnh viêm gan C hơn so với dân số chung, việc tầm soát viêm gan C thường xuyên có thể giúp bạn được chẩn đoán và điều trị sớm.
Nếu viêm gan C trở thành mạn tính, bạn cần phải điều trị càng sớm càng tốt. Viêm gan C mạn tính cuối cùng có thể dẫn đến các biến chứng nếu không được điều trị, chẳng hạn như tổn thương gan nặng và suy gan. Tuy nhiên, cả hai biến chứng này đều có thể cải thiện khi điều trị.
