U nang tuyến Bartholin: Triệu chứng, nguyên nhân, chẩn đoán và điều trị

Tổng quan

U nang tuyến Bartholin là khối u nang phát triển trên tuyến Bartholin, trên môi âm hộ.

U nang tuyến Bartholin là gì?

U nang tuyến Bartholin là một loại u nang thường gặp của cơ quan sinh dục nữ, hình thành ở hai bên môi âm hộ, gần cửa âm đạo. Nó được đặt tên theo tuyến Bartholin, là hai tuyến nhỏ sản xuất chất nhờn bôi trơn âm đạo. Môi lớn, môi bé và tuyến Bartholin là một phần của âm hộ trong hệ sinh sản nữ.

U nang tuyến Bartholin xảy ra khi lỗ mở của tuyến bị tắc nghẽn, khiến chất nhờn tích tụ và tạo thành cục. Nó thường chỉ xảy ra trên một trong hai tuyến Bartholin. Một số u nang tuyến Bartholin nhỏ và không gây đau. Nếu u nang bị nhiễm vi khuẩn, áp xe có thể hình thành. Khi bị nhiễm trùng, u nang tuyến Bartholin có thể gây đau và có thể cần điều trị

U nang tuyến Bartholin trông như thế nào? 

Hình: U nang tuyến Bartholin. Nguồn: SpringerLink

U nang tuyến bartholin có kích thước to hơn tuyến bình thường, cộm và trông giống như những cục u tròn dưới da trên môi âm hộ. Chúng thường không đau. Một số u nang tuyến này có thể bị đỏ, mềm và sưng lên khi bị nhiễm trùng. Các u nang Bartholin khác có thể trông giống như chứa đầy mủ hoặc dịch. Nang Bartholin có thể nhỏ bằng hạt đậu hoặc lớn bằng quả bóng gôn. U nang có thể làm cho một bên môi âm hộ sưng to và lệch về một bên.

Ai bị u nang tuyến Bartholin?

U nang tuyến Bartholin gặp ở 2% phụ nữ, xuất hiện vào một thời điểm nào đó trong đời. Chúng phổ biến hơn ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Nguy cơ gặp u nang tuyến Bartholin giảm sau khi mãn kinh.

Triệu chứng và nguyên nhân

Nguyên nhân nào gây ra u nang tuyến Bartholin?

Hiện các nhà khoa học xác định được nguyên nhân thực sự của u nang tuyến Bartholin. Một số nguyên nhân có thể là do:

• Tổn thương, kích ứng hoặc mọc thêm da ở vùng âm hộ.
• Chlamydia, bệnh lậu hoặc các bệnh lây nhiễm qua đường tình dục khác (STIs).
• Nhiễm khuẩn như Escherichia (E. coli).

Các triệu chứng của u nang tuyến Bartholin 

Nhiều u nang tuyến Bartholin nhỏ và không gây ra các triệu chứng ngoài việc gây kích ứng nhẹ. Nếu u nang tuyến Bartholin hình thành áp xe (nhiễm trùng), các triệu chứng có thể gặp là:

• Khó chịu và đau khi quan hệ tình dục, đi lại, ngồi, khi đặt băng vệ sinh hoặc lau sau khi đi vệ sinh.
• Sưng và đau trong khu vực âm hộ.
• Sốt.
• Mẩn đỏ.
• Rỉ dịch mủ từ u nang.
• Thay đổi kích thước (u nang lớn hơn).

U nang tuyến Bartholin có lây không?

Hầu hết các u nang tuyến Bartholin không bị nhiễm trùng và không lây lan khi tiếp xúc qua da. Nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs) có thể là nguyên nhân gây ra u nang tuyến Bartholin. Đây là bệnh truyền nhiễm có thể lây lan.

Có phải u nang tuyến Bartholin do nhiễm trùng không?

Nang Bartholin cũng có thể do E. coli và các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn khác gây ra hoặc các bệnh lây truyền qua đường tình dục (STIs) như bệnh lậu và chlamydia. Những vi khuẩn này có thể làm tắc nghẽn tuyến Bartholin và dẫn đến u nang.

Chẩn đoán và xét nghiệm

Hình: Đi khám phụ khoa để được chẩn đoán và xem xét điều trị u. Nguồn: Gul A Zikria, MD

Làm thế nào để chẩn đoán u nang tuyến Bartholin?

Để chẩn đoán u nang tuyến Bartholin, bác sĩ sẽ khám phụ khoa. Bác sĩ sẽ xem xét kích thước của u nang và tìm các dấu hiệu nhiễm trùng. Nếu u nang tiết dịch, bác sĩ có thể xét nghiệm chất dịch để tìm các bệnh nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) hoặc các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn khác.

Các xét nghiệm chẩn đoán u nang tuyến Bartholin 

Ở phụ nữ trên 40 tuổi, bác sĩ có thể chỉ định một xét nghiệm gọi là sinh thiết u để loại trừ ung thư âm hộ. Trong quá trình kiểm tra này, bác sĩ sẽ lấy một mẫu mô nhỏ từ u nang, nhuộm và phân tích dưới kính hiển vi.

Có thể cần phẫu thuật cắt bỏ u nang tuyến Bartholin nếu mẫu sinh thiết cho kết quả ung thư. Rất hiếm khi ung thư phát triển ở tuyến Bartholin, tuy nhiên, với phụ nữ trên 60 tuổi thì cũng có thể gặp.

Điều trị 

Các phương pháp điều trị u nang tuyến Bartholin 

Điều trị u nang tuyến Bartholin tùy thuộc vào các triệu chứng. Nếu u nang nhỏ, không đau và không bị nhiễm trùng thì có thể không cần điều trị.

Nếu các triệu chứng vẫn tiếp tục hoặc u nang phát triển, thì có thể nhiễm trùng đang tiến triển tạo ổ áp xe. Trong trường hợp nghiêm trọng, áp xe có thể cần phẫu thuật dẫn lưu.

Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Tắm Sitz: Ngồi trong bồn tắm ngâm nước ấm vài lần một ngày trong vài ngày. Điều này có thể giúp thư giãn  và thúc đẩy quá trình lành bệnh. Ngâm trong nước ấm cũng có thể giúp u nang bị nhiễm trùng vỡ ra và tự tiêu.
• Thuốc giảm đau không kê đơn: Uống theo chỉ dẫn để giảm đau và giảm khó chịu.
• Thuốc kháng sinh: Nếu u nang bị nhiễm trùng người bệnh bị mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục (STI), bác sĩ sẽ kê đơn thuốc kháng sinh.
• Dẫn lưu bằng phẫu thuật: Nếu u nang quá lớn và bị nhiễm trùng, bác sĩ có thể tiến hành phẫu thuật để dẫn lưu chất dịch. Một ống nhỏ gọi là ống thông sẽ được đưa vào u nang, giúp thoát dịch và mủ ra ngoài trong vài tuần. 
• Phẫu thuật mở cửa sổ thành nang (Marsupialization): U nang được phẫu thuật mở và dẫn lưu. Sau đó, bác sĩ phẫu thuật sẽ khâu các mép của thành u nang để tạo thành một túi mở vĩnh viễn hoặc “túi” để dẫn lưu liên tục. Điều này thường hữu ích đối với u nang Bartholin tái phát.
• Cắt bỏ tuyến Bartholin: Trong một số trường hợp cực kỳ hiếm gặp, việc điều trị nội khoa không có kết quả, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật cắt bỏ tuyến Bartholin.

U nang tuyến Bartholin nên được khám phụ khoa và người bệnh cần tuân thủ điều trị. Ngay cả khi có thể có cách điều trị tại nhà, tốt nhất bạn nên hỏi ý kiến tư vấn của bác sĩ trước. Không cố gắng dẫn lưu hoặc nặn u nang vì điều này có thể gây nhiễm trùng và làm cho các triệu chứng tệ hơn.

Làm cách nào để kiểm soát các triệu chứng của u nang tuyến Bartholin?

Để kiểm soát các triệu chứng của u nang tuyến Bartholin, các biện pháp tại nhà như ngâm mình trong bồn nước ấm nhiều lần trong ngày (tắm tại chỗ) và dùng thuốc giảm đau không kê đơn có thể giúp giảm bớt sự khó chịu. U nang tuyến Bartholin có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Nếu u nang gây đau đớn hoặc bị nhiễm trùng, hãy đi khám sản, phụ khoa.

U nang tuyến Bartholin có tự khỏi không?

Thông thường u nang tuyến Bartholin sẽ tự biến mất. Hầu hết các bác sĩ sẽ khuyên bạn nên tắm tại chỗ để kiểm soát các triệu chứng. Nếu u nang tự chảy ra hoặc tự vỡ ra, điều này không sao cả. Giữ khu vực âm hộ sạch sẽ và khô ráo để giảm thiểu nguy cơ nhiễm trùng lan rộng. Không tự nặn hoặc hút u nang Bartholin vì điều này có thể gây nhiễm trùng. Liên hệ với bác sĩ nếu u nang gây đau, bị nhiễm trùng hoặc kéo dài vài tuần mà không có dấu hiệu cải thiện.

U nang tuyến Bartholin tồn tại bao lâu?

Thời gian hồi phục của u nang Bartholin sẽ khác nhau ở mỗi người, tùy thuộc vào kích thước của nang và tình trạng nhiễm trùng. Thông thường, u nang sẽ biến mất hoàn toàn trong vòng vài tuần. Khi khối u đã được kiểm tra, bác sĩ có thể dự đoán thời gian lành bệnh.

Trong u nang tuyến Bartholin có gì?

U nang tuyến Bartholin có thể chứa đầy mủ, chất nhầy, vi khuẩn, máu hoặc dịch khác. Dịch tiết này có thể đặc và có màu từ vàng nhạt đến nâu hoặc đỏ. U nang tuyến Bartholin bị nhiễm trùng có thể có mùi khó chịu khi vỡ ra. Bạn cần phải giữ cho khu vực âm hộ sạch sẽ, thực hành vệ sinh tốt ở khu vực nhiễm trùng.

Tôi có nên mổ u nang tuyến Bartholin không?

Bạn không bao giờ được bóp, nặn, khêu bằng kim để ép u nang vỡ ra. Điều này có thể gây tổn thương mô, da và gây nhiễm trùng. Bình thường u nang tuyến Bartholin sẽ tự tiêu sau vài ngày điều trị (như sau khi tắm nước ấm hoặc dùng thuốc kháng sinh).

Phòng bệnh

Có thể ngăn ngừa u nang tuyến Bartholin không?

Các nhà khoa học hiện chưa xác định rõ nguyên nhân gây u nang tuyến Bartholin, vì vậy chúng ta không thể ngăn ngừa chúng. Tuy nhiên có thể giảm nguy cơ phát triển u nang do STIs (nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục) bằng cách sử dụng bao cao su khi quan hệ tình dục. Thực hành vệ sinh tốt có thể giúp ngăn ngừa nhiễm trùng u nang trước khi nó hình thành áp xe.

Làm cách nào để giảm nguy cơ mắc u nang tuyến Bartholin?

Bạn không thể ngăn u nang Bartholin phát triển, nhưng bạn có thể giảm nguy cơ mắc các biến chứng gây nhiễm trùng bằng cách duy trì thực hành vệ sinh tốt và đeo bao cao su khi quan hệ tình dục.

U nang tuyến Bartholin có thể tiếp tục tái phát không?

Có, có một số phụ nữ bị u nang tuyến Bartholin tái phát. Bác sĩ hiện không biết lý do vì sao u nang tái phát. U nang tuyến bartholin tương đối dễ điều trị, nhưng bác sĩ có thể cần điều trị mạnh hơn đối với u nang tái phát.

Theo dõi

Khi nào tôi nên đi khám?

Đi khám phụ khoa nếu bạn có một cục u đau ở hai bên môi âm hộ mà không khỏi trong vòng vài ngày sau khi tiến hành ngâm mình trong bồn tắm ấm vài lần mỗi ngày. Nếu bạn nghi ngờ bị nhiễm trùng hoặc u gây đau nhiều, hãy đi khám sớm.

Nếu bạn trên 40 tuổi, u nang trên âm đạo có thể là dấu hiệu của một bệnh nghiêm trọng hơn. Trong trường hợp này, hãy đi khám sớm để được chẩn đoán kịp thời.

Các câu hỏi thường gặp

Sự mất cân bằng hooc môn có thể gây ra u nang tuyến Bartholin không?

Sự thay đổi và mất cân bằng hooc môn do kinh nguyệt (sắp có kinh) có thể gây khô âm đạo và các triệu chứng khác. Có vẻ như điều này không thể gây ra u nang tuyến Bartholin.

Lạc nội mạc tử cung có gây ra u nang tuyến Bartholin không?

U nang Bartholin không phải do lạc nội mạc tử cung. Nếu bạn lo lắng về các tác dụng phụ của lạc nội mạc tử cung, hãy tham vấn ý kiến bác sĩ sản, phụ khoa

Căng thẳng có thể gây ra u nang tuyến Bartholin không?

Người ta không biết liệu căng thẳng có thể gây ra u nang Bartholin hay không. Nguyên nhân gây ra u nang tuyến Bartholin có thể do nhiễm vi khuẩn, nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục hoặc chấn thương vùng âm đạo.

U nang tuyến Bartholin có phải là bệnh lây qua đường tình dục không?

U nang tuyến Bartholin không phải là bệnh lây truyền qua đường tình dục (STD). Một trong những nguyên nhân gây ra u nang Bartholin là do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STIs), nhưng bản thân u nang không được coi là bệnh lây truyền.

Một số điểm cần nhớ 

Nếu bạn phát hiện thấy một khối u đau ở vùng âm đạo, hãy đi khám sớm để kiểm tra đó có phải là dấu hiệu của nhiễm trùng hay bệnh ác tính không. Hãy cởi mở về các triệu chứng của bạn và hãy hỏi bất kỳ điều nào bạn băn khoăn. Bác sĩ sẽ chẩn đoán và điều trị cho bạn tốt hơn.