Thuốc Fluticasone: Chỉ định, chống chỉ định, tác dụng phụ và lưu ý khi dùng

Thành phần và cơ chế tác dụng

Fluticasone có chứa hoạt chất fluticasone propionate

Fluticasone propionate là một corticosteroid tổng hợp có nguyên tử fluor gắn vào khung steroid. Thuốc có tác dụng chống viêm, chống ngứa và co mạch.

Các corticosteroid giảm viêm bằng cách làm ổn định màng lysosom của bạch cầu, ức chế tập trung đại thực bào trong các vùng bị viêm, giảm sự bám dính của bạch cầu với nội mô mao mạch, giảm tính thấm thành mao mạch, giảm các thành phần bổ thể, đối kháng tác dụng của histamine và sự giải phóng kinine từ các cơ chất, giảm tăng sinh các nguyên bào sợi, giảm lắng đọng colagen và sau đó giảm tạo thành sẹo ở mô.

Dạng bào chế, hàm lượng và giá thuốc

Thuốc được bào chế dưới dạng:

• Kem 0,05%, thuốc mỡ 0,005%, thuốc xịt mũi 0,05%.
• Thuốc phun sương dùng để hít môi liều: 44 mcg, 110 mcg và 220 mcg Futicasone Propionate.
• Thuốc bột để hít liều cố định: 50 mcg/liều, 100 mcg/liều, 250 mcg/liều; thuốc bột để hít có Salmeterol Xinafoat: 100 mcg Fluticasone và 50 mcg salmeterol xinafoat; 250 mcg fluticasone và 50 mcg salmeterol xinafoate, 500 mcg fluticasone và 50 mcg salmeterol xinafoat.

Chỉ định và chống chỉ định thuốc

Chỉ định

Fluticasone được chỉ định điều trị viêm mũi dị ứng

Dạng thuốc xịt được sử dụng để chữa trị các triệu chứng sổ mũi, nghẹt mũi, ngứa ngáy, chảy nước mắt… của các chứng bệnh viêm mũi dị ứng và viêm mũi không do dị ứng.

Dạng kem, thuốc mỡ và các loại kem dưỡng da được dùng để làm giảm cảm giác ngứa ngáy và viêm nhiễm khi bị các triệu chứng ngoài da như đỏ, khô da… và điều trị các vấn đề khác về da liễu.

Chống chỉ định

Fluticasone chống chỉ định trong các trường hợp sau:

• Tiền sử quá mẫn với bất kỳ thành phần nào của thuốc.
• Nhiễm nấm ơ vùng bôi thuốc. Loét ở vùng bôi thuốc.
• Herpes, thủy đậu.
• Không sử dụng thuốc với mục đích làm giảm co thắt phế quản cấp cho người bệnh hen.
• Không dùng làm thuốc đầu tiên để điều trị cơn hen nặng hoặc những giai đoạn hen cấp khác cần phải dùng những biện pháp mạnh.
• Không sử dụng thuốc vào niêm mạc mũi cho viêm mũi không dị ứng.
• Không sử dụng thuốc bôi da cho trứng cá đỏ.

Cách dùng và liều lượng

Thuốc dạng hít:

 Flovent HFA (fluticasone aerosol):

• Cần phải sử dụng đúng theo sự chỉ định của bác sĩ. Ngoài ra, cần đọc kỹ hướng dẫn sử dụng trước khi dùng. Điều này sẽ giúp bạn biết rõ được liều lượng và cách sử dụng Flovent HFA. Tuyệt đối không được xịt nhiều hơn liều lượng đã được chỉ định.
• Phải dùng thuốc khoảng 1 – 2 tuần hoặc lâu hơn mới mang lại hiệu quả chữa trị. Trong quá trình sử dụng, cần phải dùng để xịt thường xuyên và không được ngắt quãng cho đến khi hết thời gian điều trị mà bác sĩ chỉ định.
• Khi bạn quên sử dụng 1 liều, hãy dùng bổ sung ngay khi nhớ ra. Nếu gần đến thời gian dùng liều tiếp theo thì hãy bỏ qua liều cũ. Không được tăng liều gấp đôi trong 1 lần sử dụng.
• Trong trường hợp các cơn hen suyễn diễn ra một cách đột ngột, các bác sĩ sẽ kê đơn các loại thuốc bổ sung để làm giảm tình trạng này. Nếu không mang lại tác dụng, bạn cần phải liên hệ với các trung tâm y tế khác để có những hướng điều trị khác.
• Cần phải báo với bác sĩ nếu bạn đang dùng một dạng thuốc xịt mũi khác trong khi đang có ý định dùng fluticasone aerosol.
• Với đối tượng sử dụng là trẻ em, cần phải hỏi ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng và dùng dưới sự giám sát của người lớn.

 Flovent Diskus (bột fluticasone):

• Tương tự như thuốc Flovent HFA, khi sử dụng Flovent Diskus dạng bột, bạn cần phải chắc chắn rằng mình đang sử dụng đúng cách, dùng theo liều lượng và thời gian mà các bác sĩ đã kê đơn.
• Không được tự ý thay đổi liều lượng và sử dụng nhiều hơn số lần quy định mà các bác sĩ đã kê.
• Bột Fluticasone thường cải thiện các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, thuốc cũng có thể không phát huy tác dụng đối với một số ít người. Lúc này bạn cần phải liên hệ với bác sĩ để được tư vấn rõ hơn.
• Cần phải sử dụng thuốc thường xuyên, không được ngắt quãng. Dùng thuốc ít nhất là 2 tuần thì mới thấy được kết quả.
• Nếu quên dùng 1 liều, hãy bổ sung ngay khi nhớ ra. Trong trường hợp gần đến thời gian dùng liều kế tiếp hãy bỏ qua liều cũ. Tuyệt đối không được tăng gấp đôi liều lượng trong 1 lần dùng.
• Nếu đang dùng một dạng thuốc hít khác, cần phải báo với bác sĩ để được hướng dẫn dùng thuốc cho an toàn và hiệu quả.

Thuốc dạng xịt:

• Cần chắc chắn rằng mình dùng thuốc xịt mũi đúng liều lượng và thời gian như đã được quy định.
• Fluticasone được dùng với liều lượng 1 lần/ ngày, tránh để chúng tiếp xúc với mắt.
• Sau khi đã xịt thuốc tới lần thứ 120 thì bạn không nên tiếp tục sử dụng.
• Fluticasone dạng xịt thường sẽ mang lại hiệu quả sau khoảng vài ngày sử dụng, nếu thấy bệnh không thuyên giảm thì bạn cần đến sự can thiệp của bác sĩ.
• Không ngừng sử dụng thuốc một cách đột ngột mà cần có sự tư vấn của bác sĩ để giảm liều lượng dần dần, tránh mắc phải các tác dụng phụ của thuốc gây ra. 
• Nếu quên liều, dùng ngay khi nhớ ra. Không nên tăng liều lượng cho lần sử dụng sau.

Fluticasone dạng kem, thuốc mỡ, kem dưỡng da:

• Các dạng thuốc này được sử dụng dưới sự hướng dẫn của bác sĩ, dùng để thoa ngoài. Trong quá trình điều trị, bạn cần lưu ý một số vấn đề như sau:
• Không dùng các loại thuốc dạng kem bôi ngoài với mục đích điều trị các rối loạn khác ngoài các chứng bệnh đã được quy định.
• Không băng bó hoặc che kín vùng da được thoa thuốc, trừ trường hợp được bác sĩ chỉ định.
• Tránh dùng Fluticasone dạng thoa ngoài ở các vị trí như trên khuôn mặt, nách, háng… 
• Trong quá trình dùng thuốc, bạn nên tránh tiếp xúc với ánh nắng mặt trời hoặc các luồng ánh sáng nhân tạo nếu không cần thiết.

Tác dụng phụ

• Sốt, ớn lạnh, suy nhược
• Tình trạng chảy máu cam nặng
• Buồn nôn, nôn mửa, các triệu chứng cúm
• Chảy nước mũi, hoặc có vảy xung quanh lỗ mũi
• Phát ban; khó thở; sưng mặt, môi, lưỡi hoặc họng
• Mờ mắt, đau mắt, hoặc nhìn thấy quầng sáng quanh đèn
• Da bị đỏ, loét, hoặc có mảng trắng trong miệng hoặc cổ họng

Cần thông báo với bác sỹ nếu thấy dấu hiệu sốt khi sử dụng thuốc

Một số tác dụng phụ ít nghiêm trọng hơn có thể bao gồm:

• Nhức đầu
• Đau lưng
• Chảy máu mũi nhẹ
• Đau xoang, ho, đau họng
• Xuất hiện các vấn đề trong chu kỳ kinh nguyệt
• Cảm giác mất hứng thú trong quan hệ tình dục
• Lở loét hoặc có mảng trắng bên trong hoặc xung quanh mũi

Lưu ý 

• Ngừng thuốc đột ngột có thể làm cơn hen xuất hiện trở lại.
• Có thể gây suy tuyến thượng thận khi dùng lượng lớn thuốc và bôi trên diện rộng, dài ngày hoặc băng kín.
• Thận trọng với người bệnh suy giảm chức năng tế bào T hoặc những người bệnh đang điều trị bằng thuốc suy giảm miễn dịch khác.
• Không dùng tra mắt vì có nguy cơ bị glôcôm gây ra bởi corticosteroid.
• Khi sử dụng thuốc phun niêm mạc mũi trong điều trị viêm mũi và thuốc hít trong điều trị hen: Những người sử dụng Fluticasone Propionate vài tháng hoặc lâu hơn có thể bị nhiễm nấm Candida mũi (khi dùng thuốc phun mũi) hoặc nhiễm nấm Candida ở họng (khi dùng theo đường hít để điều trị hen).
• Nên thận trọng khi dùng corticosteroid theo đường hô hấp cho người nhiễm lao thể ẩn hoặc lao hoạt động ở đường hô hấp.
• Vì glucocorticoid ức chế quá trình lành vết thương, những người vừa mới bị loét vách mũi, phẫu thuật mũi hoặc chấn thương mũi không nên sử dụng Fluticasone Propionate cho đến khi lành vết thương.
• Khi dùng Fluticasone Propionate trên mảng da rộng không nên băng kín vì tăng nguy cơ nhiễm độc toàn thân.
• Những người bệnh bị vảy nến cần được theo dõi cẩn thận vì bệnh có thể nặng lên hoặc tạo vảy nến có mủ.
• Dùng Fluticasone Propionate trên các vết thương nhiễm khuẩn mà không cho thêm kháng sinh thích hợp có thể làm cho nhiễm khuẩn lan rộng.

Đối với trẻ em:

Trẻ em dễ bị suy giảm trục tuyến yên - dưới đồi - thượng thận và mắc hội chứng dạng Cushing hơn người lớn vì tỷ lệ diện tích da/cân nặng lớn hơn. Biểu hiện của suy tuyến vỏ thượng thận bao gồm chậm lớn, không tăng cân. Do vậy, khi dùng cho trẻ em phải hạn chế ở liều tối thiểu cần thiết đủ đạt hiệu quả điều trị.

Lưu ý với phụ nữ có thai

• Khi dùng cho người mang thai có bệnh về da, nên dùng hạn chế với liều thấp nhất.
• Fluticasone propionate còn được sử dụng cho người mang thai bị bệnh hen vì hen gây thiếu oxy dẫn đến nguy hiểm cho bào thai.
• Glucocorticoid với liều điều trị bình thường có nguy cơ thấp gây quái thai ở người.
• Liều cao corticosteroid dùng toàn thân có thể có nguy cơ thấp gây giảm sản thượng thận ở trẻ sơ sinh, nhưng có lẽ không có nguy cơ này khi dùng bất kỳ một dạng nào theo đường hít, đặc biệt khi dùng Fluticasone Propionate.

Lưu ý với phụ nữ cho con bú

Không nên bôi thuốc lên vú mẹ trước khi cho trẻ bú. Khi điều trị thuốc tại chỗ cho người mẹ cho con bú, thuốc không gây tác hại cho trẻ bú sữa mẹ.

Lưu ý khi lái xe và vận hành máy móc

Thuốc không có hoặc ảnh hưởng không đáng kể đến khả năng lái xe và vận hành máy móc.

Tương tác thuốc 

Thuốc

Việc dùng nhiều loại thuốc cùng một lúc đôi khi sẽ gây ra những nguy hiểm cho bạn. Một số loại thuốc khi tương tác với fluticasone có thể làm ảnh hưởng đến nồng độ máu, khiến cho hiệu quả của thuốc bị giảm sút. Vì vậy trước khi dùng loại thuốc này, bạn cần phải báo ngay với bác sĩ nếu đang sử dụng thêm một trong số các loại thuốc sau:

• Các loại kháng sinh.
• Thuốc kháng nấm.
• Các loại thuốc kháng virus chữa HIV – AIDS.
• Thuốc steroid.

Ngoài ra, những loại thuốc được kê theo toa và không theo toa, các loại vitamin và các sản phẩm thảo dược khác cũng có thể tương tác với fluticasone. Do đó, tốt nhất là bạn hãy thông báo với bác sĩ về các loại thuốc mà mình đang sử dụng để bảo đảm an toàn cho bản thân.

Thức ăn và rượu bia

Thức ăn, rượu và thuốc lá có thể tương tác với vài loại thuốc nhất định. Hãy tham khảo ý kiến bác sĩ về việc uống thuốc cùng thức ăn, rượu và thuốc lá. Bạn không nên uống rượu trong thời gian dùng thuốc. Bạn cần thận trọng khi dùng thuốc này với các thực phẩm.

Tình trạng sức khỏe

Tình trạng sức khỏe của bạn có thể ảnh hưởng đến việc sử dụng thuốc này. Báo cho bác sĩ biết nếu bạn có bất kỳ vấn đề sức khỏe nào,

Bảo quản 

• Để thuốc tránh xa tầm tay của trẻ em và thú cưng trong nhà.
• Bảo quản thuốc ở nơi khô ráo thoáng mát. Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh sáng hoặc để thuốc ở những nơi ẩm ướt.
• Nhiệt độ bảo quản tốt nhất là <30 ºC.

Làm gì khi dùng quá liều; quên liều?

Xử trí khi quá liều

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc quá liều thuốc, gọi ngay cho Trung tâm cấp cứu 115 hoặc đến trạm y tế địa phương gần nhất.

Xử trí khi quên một liều

Nếu bạn quên dùng một liều thuốc, hãy uống càng sớm càng tốt. Tuy nhiên, nếu gần với liều kế tiếp, hãy bỏ qua liều đã quên và uống liều kế tiếp vào thời điểm như kế hoạch. Không uống gấp đôi liều đã quy định.