Probiotic chứa các vi khuẩn có lợi tồn tại khắp cơ thể, nhưng chủ yếu ở dạ dày và ruột. Nhiều bằng chứng về mối liên hệ giữa hệ vi sinh đường ruột giúp tăng cường sức khoẻ thì probiotic ngày càng được quan tâm nhiều hơn.
Mọi người thường sử dụng probiotic để giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
Có nhiều chủng vi khuẩn probiotic, nhưng phần lớn thuộc nhóm Lactobacillus và Bifidobacterium.
Probiotic khác với prebiotic - là chất dinh dưỡng trong thực phẩm mà cơ thể không tiêu hóa được. Nhưng prebiotic giúp kích thích sự phát triển hoặc tăng cường hoạt động của probiotic.
Lợi ích sức khỏe
Probiotic giúp nâng cao sức đề kháng cho hệ tiêu hóa. Nguồn ảnh: PinterestTiêu thụ probiotic có trong các chất bổ sung hoặc thực phẩm, chẳng hạn như kim chi muối, có thể giúp cải thiện hệ vi sinh đường ruột.
Probiotic mang lại lợi ích cho cơ thể theo nhiều cách khác nhau, như:
- Tăng cường sức đề kháng của hệ vi sinh đường ruột
- Phục hồi trạng thái cân bằng hệ vi sinh đường ruột sau bệnh hoặc điều trị
- Hỗ trợ hệ thống miễn dịch
Probiotic giúp cải thiện thể trạng trong nhiều bệnh lý khác nhau. Tuy nhiên, cần nhiều nghiên cứu sâu hơn, để xác định chính xác nhóm đối tượng được hưởng lợi từ các chủng probiotic.
Dưới đây là một số cách mà probiotic có thể giúp duy trì sức khỏe.
Bệnh tiêu chảy
Một số chủng probiotic đã cho kết quả tích cực trong việc điều trị tiêu chảy và viêm dạ dày ruột - một tình trạng có thể gây tiêu chảy.
Đánh giá năm 2011 kết luận rằng: Probiotic có thể giúp chống lại các bệnh tiêu chảy khác nhau như tiêu chảy do nhiễm trùng nhiễm độc, trầm cảm và tiêu chảy do rotavirus.
Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng phụ thuộc vào liều lượng và chủng probiotic.
Sức khỏe tâm thần
Các nghiên cứu cho biết, hệ vi sinh đường ruột và hệ thống thần kinh trung ương (bao gồm cả não) có mối liên kết với nhau thông qua trục ruột-não.
Một số nhà khoa học cho rằng, vi khuẩn trong ruột có thể ảnh hưởng đến hệ thần kinh, cách tư duy và cảm nhận.
Nhiều nghiên cứu cho thấy, trong tương lai gần probiotic có thể giúp hỗ trợ điều trị các tình trạng tâm thần như lo lắng, trầm cảm và một số bệnh thần kinh khác.
Tăng cholesterol máu
Đánh giá năm 2017 đã báo cáo rằng: Tiêu thụ thực phẩm chứa vi khuẩn Lactobacillus có thể làm giảm lượng lipoprotein tỷ trọng thấp hay cholesterol “xấu”, cũng như cholesterol toàn phần.
Năm 2018, các nhà nghiên cứu của một phân tích tổng hợp cũng tiến hành xem xét tác động của probiotic đến tổng lượng cholesterol trong cơ thể.
Sau khi nghiên cứu dữ liệu trên gần 2.000 người, các nhà nghiên cứu kết luận rằng: Bổ sung probiotic có thể làm giảm đáng kể mức cholesterol toàn phần trong máu.
Tuy nhiên, hiệu quả tác động có thể phụ thuộc vào loại và liều lượng của chế phẩm bổ sung. Cần có thêm nhiều nghiên cứu để xác nhận kết quả và tìm ra chủng lợi khuẩn giúp làm giảm cholesterol máu.
Tăng huyết áp
Bổ sung probiotics có thể giúp làm giảm huyết áp và ngăn ngừa nguy cơ đột quỵ. Nguồn ảnh: deplantasmedicinales.netMột đánh giá đã phát hiện ra rằng, sữa chua lên men từ các chủng vi khuẩn Lactobacillus có thể giúp giảm huyết áp.
Bên cạnh đó, tiêu thụ probiotic có thể làm gia tăng hàm lượng vitamin D trong máu - giúp ngăn ngừa bệnh cao huyết áp.
Nếu các nghiên cứu sâu hơn cũng chứng minh rằng, probiotic có thể giúp kiểm soát huyết áp, thì trong tương lai những lợi khuẩn này có thể giúp hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa bệnh tim.
Kích thích hoặc viêm ruột
Có bằng chứng cho thấy, probiotic giúp điều trị hội chứng ruột kích thích (IBS). Một đánh giá năm 2019 cho biết, probiotic đa chủng có thể cải thiện các triệu chứng IBS.
Các nhà nghiên cứu kêu gọi điều tra thêm về việc liệu các chủng vi khuẩn Akkermansia, Bacteroides và Faecalibacterium có mang lại hiệu quả cho các liệu pháp điều trị trong tương lai hay không.
Một đánh giá khác năm 2019 phát hiện ra rằng, probiotic không hỗ trợ điều trị bệnh viêm ruột, IBS một cách đồng nhất, ngoại trừ bệnh viêm loét đại tràng.
Nhiễm trùng
Các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy, Lactobacillus paracasei có thể bảo vệ ống tiêu hóa khỏi tác động có hại của vi khuẩn Listeria.
Đánh giá năm 2017 đã tìm thấy bằng chứng, về việc probiotic có thể giúp điều trị và ngăn ngừa nhiễm khuẩn Listeria. Probiotic sẽ ít có khả năng phá vỡ trạng thái cân bằng của hệ vi sinh đường ruột hơn so với thuốc kháng sinh trong điều trị nhiễm khuẩn tiêu hóa.
Bệnh vẩy nến và hội chứng mệt mỏi mạn tính
Năm 2013, các nhà nghiên cứu đã tìm thấy bằng chứng cho thấy Bifidobacterium Infantis 35624 có thể giúp ích cho những người mắc bệnh vẩy nến và hội chứng mệt mỏi mạn tính.
Chủng vi khuẩn này thường có trong các chế phẩm bổ sung để giúp tăng cường sức khỏe hệ tiêu hóa.
Nguồn thực phẩm chứa Probiotic
Probiotic được tăng cường bổ sung trong rất nhiều loại chế phẩm khác nhau. Nguồn ảnh: Onlymyhealth
Thực phẩm có chứa probiotic tự nhiên bao gồm một số loại sau:
- Sữa chua
- Nấm sữa Kefir
- Sữa bơ
- Phô mát
- Các thực phẩm và đồ uống làm từ đậu nành như tương miso, tempeh
- Kim chi muối
- Dưa cải bắp không tiệt trùng
- Thanh dinh dưỡng
- Nước ép
- Ngũ cốc
Nhiều sản phẩm được bán trên thị trường có chứa probiotic, tuy nhiên không phải tất cả các sản phẩm đều mang lại lợi ích sức khỏe cho người dùng.
Ví dụ, ăn phô mai con bò cười có thể là một giải pháp tốt để tăng lượng vi khuẩn có lợi cho đường ruột.
Chế phẩm bổ sung
Probiotic có sẵn dưới dạng chế phẩm bổ sung, mặc dù vẫn chưa có đủ bằng chứng để chứng minh rằng, một thương hiệu hay chủng lợi khuẩn cụ thể mang lại lợi ích điều trị cho các tình trạng sức khỏe khác nhau.
Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đã điều chỉnh chỉ định dùng probiotic đối với từng mục đích y tế. Tuy nhiên, probiotic không phải là thuốc, do đó không giám sát chắc chắn chính xác hàm lượng vi khuẩn trong probiotic.
Ngoài ra, không phải lúc nào cũng biết rõ lợi khuẩn tồn tại trong cơ thể bao lâu.
Do đó, không thể chắc chắn tác động và mức độ hiệu quả của bất kỳ sản phẩm nào đối với cơ thể.
Rủi ro và biện pháp phòng ngừa
Probiotic thường an toàn đối với hầu hết mọi người, nhưng có một số điểm cần cân nhắc trước khi sử dụng hoặc tăng lượng tiêu thụ.
Mặc dù probiotic an toàn cho những người có sức khỏe tốt, nhưng có thể gây hại ở người suy giảm miễn dịch hoặc các vấn đề sức khỏe khác.
Những người này có thể đối mặt với nguy cơ:
- Nhiễm trùng
- Tăng sản xuất và tích tụ các chất độc hại trong cơ thể
- Kháng thuốc kháng sinh
Tốt nhất nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung hoặc thực hiện bất kỳ thay đổi chế độ ăn uống nào, đặc biệt là đối với những người đang mắc bệnh.
Những điều cần lưu ý
Probiotic là tập hợp các vi khuẩn “có lợi” giúp tăng cường sức đề kháng của hệ vi sinh đường ruột.
Để đảm bảo an toàn cho sức khỏe bản thân, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi bổ sung hoặc tăng lượng probiotic tiêu thụ.
Xem thêm:
