Metformin cần được dùng trong thời gian dài và có thể gây ra các tác dụng phụ nhẹ hoặc nghiêm trọng. Các tác dụng phụ này gặp phải ở nam giới và phụ nữ là như nhau. Tìm hiểu trong bài viết dưới đây về những tác dụng phụ của Metformin và thời điểm bạn cần gọi cho bác sĩ trong quá trình điều trị.
Các tác dụng phụ phổ biến của Metformin
Metformin gây ra một số tác dụng phụ phổ biến. Những triệu chứng này có thể xảy ra khi bạn mới bắt đầu dùng Metformin, nhưng thường biến mất theo thời gian. Hãy cho bác sĩ biết nếu có bất kỳ triệu chứng nào nghiêm trọng.
Các tác dụng phụ phổ biến của Metformin bao gồm:
- Ợ nóng
- Đau bụng
- Buồn nôn hoặc nôn
- Đầy hơi, bị xì hơi
- Tiêu chảy
- Táo bón
- Giảm cân
- Đau đầu
- Miệng có vị kim loại
Buồn nôn, nôn và tiêu chảy là một số tác dụng phụ phổ biến nhất mà mọi người thường gặp phải khi lần đầu sử dụng Metformin. Những triệu chứng này thường biến mất theo thời gian. Có thể giảm những tác dụng phụ này bằng cách dùng Metformin trong bữa ăn. Ngoài ra, để giúp giảm nguy cơ bị tiêu chảy nặng, bác sĩ có thể sẽ bắt đầu cho bạn sử dụng Metformin với liều lượng thấp và sau đó tăng dần.
Metformin có thể gây một số tác dụng phụ như đau bụng, đau đầu, buồn nôn (nguồn ảnh: goodrx.com)
Mặc dù không được ghi trong tờ hướng dẫn sử dụng về chỉ định điều trị bệnh nhưng đôi khi Metformin được sử dụng để ngăn ngừa bệnh đái tháo đường ở phụ nữ mắc hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS - Polycystic Ovary Syndrome). Các tác dụng phụ gặp phải là giống nhau giữa các chỉ định điều trị của thuốc.
Tác dụng phụ nghiêm trọng của Metformin
Nhiễm toan lactic
Tác dụng phụ nghiêm trọng nhất nhưng không phổ biến mà Metformin có thể gây ra là nhiễm toan axit lactic. Trên thực tế, trên bao bì của thuốc Metformin có một “khung”, còn được gọi là “khung đen” - cảnh báo về nguy cơ này. Cảnh báo đóng khung đen là cảnh báo nghiêm khắc nhất mà Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) đưa ra.
Nhiễm toan lactic là một vấn đề hiếm gặp nhưng nghiêm trọng có thể xảy ra do sự tích tụ của Metformin trong cơ thể. Đây là một trường hợp cấp cứu y tế phải được điều trị ngay tại bệnh viện.
Gọi cho bác sĩ ngay lập tức nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây của nhiễm toan lactic. Nếu bạn khó thở, hãy gọi trung tâm cấp cứu 115 ngay lập tức hoặc đến gần nhất.
- Cực kỳ mệt mỏi
- Ốm yếu
- Giảm sự thèm ăn
- Buồn nôn
- Nôn
- Khó thở
- Chóng mặt
- Choáng váng
- Tim đập nhanh hoặc chậm bất thường
- Cảm thấy lạnh
- Đau cơ
- Đỏ bừng hoặc đột ngột đỏ và nóng trên da
- Đau bụng với bất kỳ triệu chứng nào khác trong số này
Thiếu máu
Khi dùng Metformin trong thời gian dài có thể gây thiếu hụt vitamin B12 (nguồn ảnh: parenting.firstcry.com)Metformin có thể làm giảm nồng độ vitamin B12 trong cơ thể. Trong một số trường hợp hiếm, điều này có thể gây thiếu máu hoặc làm lượng hồng cầu giảm thấp. Nếu không được bổ sung đầy đủ vitamin B12 hoặc canxi thông qua chế độ ăn uống hàng ngày, có thể có nguy cơ cao hơn với mức vitamin B12 rất thấp.
Mức vitamin B12 có thể cải thiện nếu ngừng dùng Metformin hoặc bổ sung thêm vitamin B12. Không tự ý ngừng dùng thuốc nếu không có sự đồng ý của bác sĩ.
Các triệu chứng phổ biến của bệnh thiếu máu bao gồm:
- Mệt mỏi
- Chóng mặt
- Choáng váng
Nếu bạn nghĩ rằng mình có thể bị thiếu máu, hãy đi khám bác sĩ để được kiểm tra và có cách điều trị tốt nhất.
Hạ đường huyết
Sử dụng Metformin đơn lẻ không gây hạ đường huyết. Tuy nhiên, trong một số trường hợp hiếm gặp, có thể bị hạ đường huyết nếu kết hợp Metformin với:
- Một chế độ ăn uống không đủ dinh dưỡng
- Tập thể dục quá sức
- Uống quá nhiều rượu
- Các thuốc điều trị đái tháo đường khác
Để giúp ngăn ngừa hạ đường huyết, bạn nên:
- Uống thuốc đúng liều, đúng giờ theo chỉ định của bác sĩ
- Có một chế độ ăn uống cân bằng và đầy đủ dinh dưỡng
- Tập thể dục theo chỉ dẫn của bác sĩ
- Nói với bác sĩ về tất cả các loại thuốc khác mà bạn dùng
Gọi cho bác sĩ nếu có bất kỳ triệu chứng nào của hạ đường huyết, có thể bao gồm:
- Ốm yếu
- Mệt mỏi
- Buồn nôn, nôn
- Đau bụng
- Chóng mặt, choáng váng
- Nhịp tim nhanh hoặc chậm bất thường
Thận trọng trước khi dùng thuốc Metformin
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic khi bạn dùng Metformin. Nếu có bất kỳ vấn đề nào trong số dưới đây, hãy trao đổi với bác sĩ trước khi dùng thuốc.
Vấn đề về thận
Thận giúp đào thải Metformin ra khỏi cơ thể. Nếu thận không hoạt động tốt, hàm lượng Metformin có thể tăng cao trong máu, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic.
Nếu bạn có vấn đề về thận ở mức nhẹ hoặc trung bình, bác sĩ có thể cho bạn bắt đầu dùng Metformin với liều lượng thấp hơn.
Nếu bị mắc các bệnh về thận nghiêm trọng hoặc từ 80 tuổi trở lên, Metformin có thể không phù hợp. Bác sĩ có thể sẽ kiểm tra chức năng thận trước khi bạn bắt đầu dùng thuốc và sau đó kiểm tra lại định kỳ hàng năm.
Các bệnh về tim mạch
Nếu bị suy tim cấp hoặc gần đây bị nhồi máu cơ tim, không nên dùng Metformin.
Tim có thể không cung cấp đủ lượng máu đến thận. Điều này sẽ ngăn thận đào thải Metformin ra khỏi cơ thể như bình thường, từ đó làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic.
Các bệnh về gan
Không nên dùng Metformin nếu có các bệnh về gan nghiêm trọng. Gan cũng đóng vai trò đào thải axit lactic ra khỏi cơ thể.
Các bệnh về gan nghiêm trọng có thể dẫn đến tích tụ axit lactic, làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic. Metformin cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh, vì vậy việc dùng thuốc nếu có các bệnh về gan sẽ rất nguy hiểm.
Sử dụng rượu
Uống rượu trong khi dùng Metformin làm tăng nguy cơ bị hạ đường huyết và cũng làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic. Điều này là do uống rượu làm tăng nồng độ axit lactic trong cơ thể.
Không nên uống nhiều rượu trong khi dùng Metformin, bao gồm uống rượu trong thời gian dài và uống quá mức. Nếu uống rượu, hãy trao đổi với bác sĩ về lượng rượu an toàn cho bạn trong khi dùng thuốc.
Phẫu thuật hoặc chụp X-quang
Nếu bạn dự định phẫu thuật hoặc chụp X quang có sử dụng chất cản quang iot, nên ngừng dùng Metformin 48 giờ trước khi làm thủ thuật.
Các quy trình này có thể làm chậm quá trình loại bỏ Metformin ra khỏi cơ thể, làm tăng nguy cơ nhiễm toan lactic. Chỉ nên tiếp tục dùng Metformin sau khi các xét nghiệm chức năng thận bình thường.
Trao đổi với bác sĩ
Trao đổi với bác sĩ hoặc dược sĩ về bất kỳ điều gì bạn thắc mắc khi dùng Metformin (nguồn ảnh: healthline.com)Hãy hỏi bác sĩ nếu bạn lo lắng về các tác dụng phụ có thể xảy ra khi dùng Metformin. Hãy chắc chắn hỏi bất kỳ vấn đề nào bạn thắc mắc như:
- Tôi nên đề phòng những tác dụng phụ nào?
- Tôi có nguy cơ cao bị nhiễm toan lactic không?
- Có loại thuốc nào khác tôi có thể dùng mà gây ra ít tác dụng phụ hơn không?
Bác sĩ có thể trả lời các câu hỏi và làm việc với bạn để theo dõi bất kỳ tác dụng phụ nào mà bạn có thể gặp phải.
Metformin có gây giảm cân không?
Metformin có thể làm giảm cân theo thời gian khi kết hợp với chế độ ăn kiêng và tập thể dục. Tuy nhiên, không nên dùng Metformin chỉ để cho mục đích giảm cân. Thuốc có nguy cơ gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng cũng như tương tác với các loại thuốc khác. Ngoài ra, Metformin không giúp giảm cân lâu dài. Sau khi ngừng dùng thuốc, cân nặng sẽ tăng trở lại mốc ban đầu.
