Tên gọi của hội chứng này xuất phát từ các từ trong tiếng Hy Lạp, "trypta" có nghĩa là lỗ và "phobos” có nghĩa là sợ hãi. Tuy nhiên, thuật ngữ này không có từ thời Hy Lạp cổ đại. "Trypophobia" xuất hiện lần đầu tiên trên một diễn đàn web vào năm 2005.
Đây là một hội chứng khiến người bệnh sợ hãi những thứ vô hại, chẳng hạn như sợ các lỗ tròn nhỏ, sợ tóc hay sợ những điều nhỏ nhặt.
Những người mắc chứng sợ lỗ tròn có phản ứng thể chất và cảm xúc mạnh mẽ bất cứ khi nào họ nhìn thấy các đồ vật có hình dạng lỗ hoặc đốm. Lỗ tròn càng lớn, họ càng cảm thấy khó chịu.
Hội chứng sợ lỗ tròn có phải là một nỗi sợ thực sự?
Theo Hiệp hội Tâm thần học Hoa Kỳ (APA), nỗi sợ thực sự là những nỗi sợ hãi và lo lắng đủ để quấy rầy cuộc sống thường ngày của bạn. Hội chứng sợ lỗ tròn không đáp ứng được tiêu chuẩn đó.
APA không chính thức công nhận chứng rối loạn này trong Sổ tay Chẩn đoán và Thống kê về Rối loạn Tâm thần, ấn bản thứ 5 (DSM-5), một tài liệu nói về tất cả các bệnh tâm thần đã biết và các triệu chứng của chúng. Các chuyên gia cho rằng chứng sợ lỗ tròn có nhiều khả năng là sự ghê tởm hơn là sợ hãi.
Triệu chứng bệnh
Nguồn ảnh pixers.usCác triệu chứng của chứng sợ lỗ tròn có vẻ giống như một cơn hoảng loạn. Bạn có thể xuất hiện các triệu chứng sau:
- Buồn nôn
- Run rẩy
- Khó thở
- Nhịp tim nhanh
- Đổ mồ hôi
- Ngứa, nổi da gà hoặc có cảm giác kiến bò
Họ có thể xuất hiện các triệu chứng này vài lần một tuần hoặc mỗi ngày. Đôi khi, nỗi sợ về những cái lỗ không bao giờ biến mất.
Tác nhân
Những đồ vật thường có thể gây ra chứng sợ lỗ tròn bao gồm:
- Lỗ hoặc sỏi trong bê tông
- Lỗ khí trong một lát bánh mì
- Các mẫu trang trí trong lớp phủ của một chiếc bánh ngọt hoặc bánh nướng
- Lỗ tròn của bát sen
- Các lỗ trên mặt nạ khúc côn cầu cũ
- Các vấn đề về da như vết loét, sẹo và đốm
- Động vật có đốm
- Đầu vòi hoa sen
- Đèn LED trong đèn giao thông
Nguyên nhân
Có thể hội chứng này được phát triển giúp con người tránh những tác nhân nguy hiểm, ,nguồn ảnh pixabay.comCác nhà nghiên cứu có một vài ý tưởng về nguyên nhân gây ra chứng sợ lỗ tròn.
Phản ứng mạnh mẽ có thể là một cách để bảo vệ bạn khỏi nguy hiểm. Một số loài động vật độc nhất trên hành tinh - như rắn hổ mang chúa, cá nóc và ếch phi tiêu độc - có hoa văn hình lỗ tròn trên da của chúng. Những hoa văn đó giống như những thứ làm cho những người mắc chứng bệnh này sợ hãi.
Các bệnh chết người như bệnh sởi và bệnh đậu mùa gây những nốt phát ban hình tròn trên da. Chứng sợ lỗ tròn có thể là một phản ứng mà con người đã phát triển để tránh bị bệnh.
Cũng có thể chính những hình ảnh đó gây ra nỗi sợ hãi. Một số người nhạy cảm hơn với sự pha trộn sáng tối trong hình ảnh về các lỗ. Các nhà nghiên cứu thấy rằng các mẫu có hình lỗ tròn có một loại năng lượng thị giác có thể gây ra phản ứng khó chịu.
Các nhà nghiên cứu khác tin rằng nỗi sợ hãi xuất phát từ chứng lo âu xã hội. Các vòng tròn trông giống những cặp mắt hoặc khuôn mặt đang nhìn chằm chằm vào bạn, điều này có thể gây khó chịu nếu bạn cảm thấy lo lắng trong môi trường xã hội.
Các yếu tố nguy cơ
Người mắc chứng sợ lỗ tròn cũng có thể mắc chứng rối loạn ám ảnh cưỡng chế kèm theo, nguồn ảnh wikihow.comChứng sợ lỗ tròn phổ biến ở phụ nữ hơn nam giới. Nó cũng có tính chất gia đình. Trong một nghiên cứu, khoảng 25% những người mắc chứng sợ trypophobia cũng có người thân mắc chứng bệnh này.
Một số người sợ các lỗ tròn cũng có các rối loạn tâm thần khác, chẳng hạn như:
- Trầm cảm nặng
- Rối loạn lo âu tổng quát (GAD)
- Lo lắng xã hội
- Rối loạn hoảng sợ
- Rối loạn ám ảnh cưỡng chế (OCD)
- Rối loạn lưỡng cực
Chẩn đoán bệnh
Các bác sĩ không biết nhiều về chứng sợ lỗ tròn và vì thế họ có thể khó chẩn đoán. Một nhà tâm lý học hoặc bác sĩ chăm sóc chính sẽ hỏi về các triệu chứng của bạn và các triệu chứng đó ảnh hưởng như thế nào đến cuộc sống hàng ngày của bạn.
Một nhóm các nhà nghiên cứu đã tạo ra một danh sách gồm 17 câu hỏi về chứng sợ lỗ tròn. Bộ câu hỏi yêu cầu mọi người đánh giá các triệu chứng như lo lắng hoặc sợ hãi trên thang điểm từ 1 ("Không hề") đến 5 ("Cực kỳ") khi họ nhìn thấy hình ảnh của các lỗ.
Một số bài tự kiểm tra có sẵn trên mạng, bao gồm cả Phép đo chứng sợ lỗ tròn tiềm ẩn. Trước khi bạn nhấp vào một trong những bài kiểm tra này, hãy nhớ rằng bài kiểm tra có thể có những hình ảnh gây khó chịu, ngay cả với những người không mắc chứng sợ lỗ tròn.
Điều trị chứng sợ lỗ tròn
Liệu pháp nhận thức hành vi giúp bạn kiểm soát chứng sợ lỗ tròn, nguồn ảnh allure.comVì chứng sợ lỗ tròn không phải là một rối loạn thực sự nên không có cách điều trị cụ thể nào. Một số nghiên cứu cho thấy một loại thuốc chống trầm cảm như sertraline (Zoloft) cùng với liệu pháp hành vi nhận thức (CBT) có tác dụng trong kiểm soát chứng bệnh. Liệu pháp hành vi nhận thức cố gắng thay đổi những ý tưởng tiêu cực gây ra sự sợ hãi hoặc căng thẳng.
Tiên lượng
Nếu các mẫu hình tròn gây ảnh hưởng đến bạn, bạn có thể trò chuyện với những người có chung nỗi sợ hãi này. Họ có thể đưa ra một số gợi ý về cách bạn có thể kiểm soát chứng sợ lỗ. Hãy hỏi bác sĩ của bạn hoặc tìm kiếm các nhóm hỗ trợ trực tuyến.
