Nhưng một lát sau, mẩu quảng cáo về chiếc iPhone 11 64GB màu đỏ đó lại hiện lên chình ình trên Facebook, ghê vãi. Vậy là Facebook theo dõi bạn à, hay như nào mà nó biết được bạn muốn mua iPhone vậy? Trong bài này mình sẽ giải thích với anh em những cái mình tìm hiểu được về vụ này.
Retargeting
Retargeting là một kĩ thuật rất mạnh thường được các nhóm marketing hoặc thương mại điện tử của các công ty sử dụng.
Retargeting hoạt động bằng cách dùng cookie, còn với Facebook thì họ dùng một cái gọi là Pixel. Mình lấy hẳn ví dụ của Facebook Pixel luôn cho anh em dễ hình dung. Google cũng hoạt động tương tự thôi.
Pixel là một đoạn mã nhỏ gắn vào các website. Tinh tế cũng có gắn, Tiki, Sendo, Shopee cũng có gấn Facebook Pixel. Đoạn mã này không theo dõi những gì bạn làm trên site đó, mà theo dõi ai là người đang sử dụng. Việc này cực kì quan trọng vì Facebook cần phải biết bạn là ai khi bạn ghé Tinhte, Tiki, Sendo… để nó có thể địn hướng quảng cáo một cách chính xác. Nếu không, Facebook chỉ biết được bạn khi bạn ghé qua Facebook, còn khi bạn ghé mấy trang khác thì nó thua, không làm gì được.
Khi đoạn code Pixel này bắt đầu hoạt động, nhà phát triển web sẽ bắt đầu dùng Pixel để gắn “tracking”. Ví dụ, khi bạn nhấn vào xem một sản phẩm, Pixel sẽ ghi nhận hành vi “xem”, còn khi bạn nhấn vào nút “mua hàng” và thanh toán thành công thì Pixel ghi nhận là bạn đã “hoàn tất mua hàng”. Nếu bạn chỉ nhấn nút Thêm vào giỏ hành thì Pixel ghi nhận hành động là “add to cart” chẳng hạn.
Dựa vào các hành vi này, cộng thêm dữ liệu về sản phẩm mà lập trình viên đã thiết lập để Pixel ghi nhận, Facebook sẽ biết rằng bạn chưa mua hàng xong (tức là Pixel chưa ghi nhận hành vi hoàn tất đơn hàng). Khi đó, nó sẽ hiển thị lại quảng cáo bên Facebook của đúng món hành bạn tính mua.
Một ví dụ khác, nếu bạn đã thêm món hàng vào giỏ hàng (Pixel ghi nhận hành vi “add to cart”) nhưng lại chưa thanh toán thì Facebook khi đó sẽ hiển thị quảng cáo dạng “Bạn ơi bạn có món hàng đang chờ thanh toán nè, đừng quên nha”.
Retargeting cho phép các công ty bán hàng, bán dịch vụ có thêm cơ hội để tiếp cận với bạn, nhất là khi bạn đã xem một sản phẩm, hoặc bạn đã thêm sản phẩm vào giỏ hành, thì khả năng bạn mua sẽ cao hơn bình thường. Nếu ngay lúc đó mà Tiki, Sendo… không nhắc bạn, có thể bạn sẽ quên luôn và như vậy họ mất đi doanh thu.
Đoạn mã của Facebook Pixel nó chỉ vầy thôi. Và nếu để ý thì bạn sẽ thấy nó có tạo ra một tấm ảnh, kích thước là 1×1 pixel, và chèn vào website bên ngoài.
Facebook Pixel khác biệt so với cookie truyền thống đó là nó theo dõi người, không phải theo dõi thiết bị. Ví dụ, khi bạn vào website A đọc báo, vì bạn không đăng nhập nên nếu bạn xem báo từ máy tính, từ iPad và từ điện thoại, web sẽ đếm bạn là 3 người khác nhau. Còn với Facebook Pixel, nó sẽ đủ thông minh để biết 3 thiết bị này thực chất chỉ là 1 người sử dụng mà thôi. Việc này giúp tăng hiệu quả quảng cáo, tăng độ chính xác khi đo lường hiệu quả.
Retargeting mình nghe mấy bạn marketing và quảng cáo nói rằng đấy là cả một nghệ thuật, còn nghệ thuật như nào thì họ không nói ? Anh em nào biết thì chia sẻ thêm nhé. Ở góc nhìn của người làm tech thì mình chỉ biết đến đây.
À, ngoài retargeting ra thì có thể bạn sẽ nghe nói về remarketing nữa. Remarketing thì nghiên nhiều hơn về việc gửi email hoặc thông báo push trên app chứ không phải là hiển thị quảng cáo. Cái này nếu mình sai thì nhờ anh em chỉnh giúp.
Behavioral Targeting
Ví dụ, khi bạn xem nhiều bài về review, đánh giá, chia sẻ về iPhone 11 Pro trong khoảng thời gian ngắn, mình có thể đoán rằng bạn đang muốn mua iPhone 11 Pro. Khi đó mình sẽ hiển thị quảng cáo của các cửa hàng có bán iPhone 11 Pro cho bạn xem. Như vậy thì quảng cáo hiển thị đúng người, đúng lúc, đúng nhu cầu. Bạn không bị khó chịu, cửa hàng thì bán được hàng, còn Tinh tế thì thu được tiền quảng cáo.
Đây là ví dụ rõ nhất cho việc sử dụng và theo dõi hành vi để hiện quảng cáo. Hiện tại thì Tinh tế chưa đủ xịn để làm được như trên, nhưng nhiều website thương mại điện tử hiện tại đã làm được rồi. Facebook và Google thì dư sức làm, vì họ biết bạn tìm kiếm cái gì, bạn post cái gì, bạn đọc các từ khóa như thế nào… Các trang ecommerce thấy bạn hay mua đồ điện gia dụng, smarthome thì họ hiển thị quảng cáo về đồ smarthome để dụ bạn mua.
Ghê hơn nữa là hiểu được ý định của bạn thông qua những gì bạn gõ, thông qua những gì bạn chat, hay thậm chí email của bạn. Tuy nhiên để làm được điều đó thì cần trình cao lắm, từ khoa học, ngôn ngữ cho đến hạ tầng kĩ thuật ? Hiện tại mình thấy có một số công ty có cung cấp dịch vụ kiểu này, một số công ty thì thu thập dữ liệu trên Facebook, cả công khai lẫn các group mở / kín, và tổng hợp thành báo cáo để các nhãn hàng có thể biết được chiến dịch hay sản phẩm của họ có thành công hay không, được người ta nhắc đến với giọng điệu tích cực hay tiêu cực… Kĩ thuật này gọi là social listening và cũng khá phổ biến ở Việt Nam.
Kĩ thuật lắng nghe âm thanh
Có một công ty tên là Alphonso, họ phát hành nhiều app và game lên cả Android và iOS. Một số app của họ có chức năng nghe tín hiệu TV để biết bạn đang xem chương trình gì. Điều đó nói lên nhiều về hành vi, nhu cầu và tính cách của họ. Ví dụ, nếu bạn thường xuyên chương trình nấu ăn và nhà quảng cáo biết được điều đó, họ có thể hiển thị cho bạn mẫu quảng cáo về bộ nồi xoong chảo mới thông qua các kênh như Facebook, app, web… Thông tin này được chính Alphonso chia sẻ với New York Time vào năm 2018. Tất nhiên, khi dùng app, Alphonso có thông báo với người dùng về chức năng này, và bạn có thể tắt bật nó tùy ý muốn.
May mắn là hiện nay iOS và Android đều có cơ chế cấp quyền khi bất kì app nào muốn truy cập vào microphone, khiến cho việc theo dõi lắng nghe âm thanh kiểu Alphonso trở nên khó hơn. Tuy nhiên nhiều người vẫn không để ý và vẫn cho phép như bình thường.
Facebook có nghe lén bạn không?
Đây là một thuyết âm mưu mà chúng ta nghe nói tới rất nhiều. Facebook hay Messenger dường như biết được bạn đang nói chuyện gì với nhau để rồi hiển thị quảng cáo. Hiện tại chưa có bằng chứng rõ ràng cho việc này nhưng xét về công nghệ lắng nghe âm thanh đã phát triển rất nhiều, điều này cũng hoàn toàn có thể xảy ra.
Những gì mà một cựu nhân viên Facebook chia sẻ cho thấy rằng Facebook không làm điều đó, và thật ra Facebook không cần nghe lén bạn thì cũng đã đủ data để họ quảng cáo rồi (thông qua việc bạn tag, được mention, những nơi bạn check in, các ảnh bạn post lên…). Ngoài ra, bạn cũng có thể phát hiện được việc Facebook nghe lén thông qua sự gia tăng đột biến về lượng data được app Facebook gửi về máy chủ nếu điều này có xảy ra.
Ngoài ra còn có vấn đề về ngôn ngữ. Giả sử (lại giả sử) Facebook làm được hết tất cả mọi thứ và hệ thống định hướng quảng cáo cũng chạy hoàn hảo. Như vậy chúng ta sẽ có những tình huống như sau:
“Tôi cần bay từ TP.HCM ra Hà Nội ngày 11/11, bạn nào có vé tốt pm” => hiện quảng cáo cho Vietnam Airlines hay Vietjet Air hay Traveloka. Ok rất hợp lý.
“Thằng chó đó nói chuyện chán quá” => hiện quảng cáo cửa hàng thịt chó, ủa khoan, sao kỳ vậy?
Ngôn ngữ của con người là một hệ thống cực kì phức tạp, nó có thể có nhiều nghĩa khác nhau và cũng là bài toán vô cùng nan giải với thuật toán định hướng quảng cáo. Hệ thống AI này không thể nào gợi ý đúng tất cả mọi trường hợp nếu chỉ có những câu từ chung chung như thế.
Rồi, bài viết tới đây là kết thúc. Hi vọng anh em có được nhiều thông tin mới và hay. Cảm ơn anh em.
