Hormon là gì?
Hormon là "sứ giả" hóa học của cơ thể, di chuyển trong máu giúp dẫn truyền thông tin đến các mô, cơ quan và duy trì hoạt động bình thường. Theo hệ thống sức khỏe nội tiết tố, hormon hoạt động chậm và có thể ảnh hưởng đến một số quá trình khác nhau trong cơ thể như:
- Tăng trưởng và phát triển.
- Quá trình trao đổi chất.
- Chức năng tình dục và sinh sản.
- Tâm trạng.
Đàn ông và phụ nữ có các loại nội tiết tố như nhau. Tuy nhiên, mỗi giới tính có hàm lượng hormon khác nhau dựa trên nhu cầu của cơ thể.
Sức khỏe nội tiết tố của nam và nữ
Thiếu hụt hormon sinh dục làm giảm ham muốn tình dục ở cả nam và nữ. Nguồn ảnh: topdoctorsonline.com
Các hormon sinh dục nữ chính là estrogen và progesterone, tuy nhiên hormone sinh dục chính của nam là testosterone. Bên cạnh đó, phụ nữ cũng sản xuất một lượng nhỏ hormon testosterone. Tương tự, nam giới cũng sản xuất một lượng nhỏ estrogen và progesterone.
Estrogen và Progesterone
Estrogen là hormon sinh dục chính của nữ, hầu hết được sản xuất tại buồng trứng, một lượng nhỏ tại tuyến thượng thận và tế bào mỡ. Estrogen góp phần vào sự phát triển sinh sản và tình dục, ngoài ra ảnh hưởng đến mọi giai đoạn trong cuộc đời của phụ nữ, bao gồm:
- Tuổi dậy thì.
- Chu kỳ kinh nguyệt.
- Thai kỳ.
- Thời kỳ mãn kinh.
Estrogen ảnh hưởng đến não bộ, hệ tim mạch, cơ xương khớp, tiết niệu và thậm chí cả tóc và da. Progesterone có vai trò kích thích niêm mạc tử cung phát triển chuẩn bị cho trứng thụ tinh, hỗ trợ mang thai và ức chế sản xuất estrogen sau khi rụng trứng.
Dấu hiệu thay đổi nội tiết tố ở nữ
Phụ nữ khi bước qua tuổi 50 có thể bắt đầu xuất hiện những dấu hiệu của thời kỳ mãn kinh. Thời kỳ mãn kinh ảnh hưởng đến mỗi phụ nữ theo những cách khác nhau với một loạt các triệu chứng. Tuy nhiên, hầu hết các dấu hiệu chuyển sang mãn kinh phổ biến bao gồm:
- Tâm trạng lâng lâng.
- Cáu gắt.
- Khó ngủ và vã mồ hôi đêm.
- Bốc hỏa.
- Tăng cân.
- Những thay đổi trong ham muốn tình dục.
- Khô âm đạo.
- Chứng sương mù não.
- Mệt mỏi và yếu cơ.
- Nhức mỏi cơ thể.
- Nhức đầu.
Testosterone
Testosterone là hormon sinh dục nam quan trọng nhất, được sản xuất chủ yếu ở tinh hoàn và số lượng ít được tiết ra từ tuyến thượng thận. Testosterone giúp nam giới trong:
- Giai đoạn dậy thì.
- Kích thước dương vật và tinh hoàn.
- Xuất hiện râu và lông trên cơ thể.
- Ham muốn tình dục.
- Sản xuất tinh trùng.
- Phân phối lượng mỡ.
- Sản xuất hồng cầu.
- Duy trì sức mạnh và khối lượng cơ.
Hầu hết nam giới đều biết rằng, testosterone giúp ích cho ham muốn tình dục và sự phát triển của tinh trùng. Tuy nhiên, testosterone cũng đóng vai trò quan trọng đối với tất cả các cơ quan bên trong cơ thể, bao gồm: tim, não, xương, gan, thận, da,... Ví dụ, nếu nam giới có lượng testosterone thấp có thể xuất hiện các triệu chứng, bao gồm:
- Tâm trạng và năng lượng giảm sút.
- Mất khối lượng và sức mạnh cơ.
- Rụng lông trên khuôn mặt và cơ thể.
- Rối loạn cương dương.
- Mất ham muốn tình dục.
- Thiếu máu.
Nguyên nhân của sự thiếu hụt testosterone có thể là:
- Suy giảm chức năng tinh hoàn hay còn gọi là suy sinh dục nguyên phát hoặc suy tinh hoàn: Đây là tình trạng giảm sản xuất hormon trong tinh hoàn có thể do nhiều tình trạng khác nhau như thiếu hụt dinh dưỡng, giảm lưu lượng máu, chấn thương, nhiễm trùng, nhiễm độc, tác dụng phụ của thuốc, sử dụng ma túy hoặc rượu,...
- Suy giảm chức năng tuyến yên hoặc vùng dưới đồi: Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe gọi đây là suy sinh dục thứ phát. Tình trạng này xảy ra khi các tuyến nội tiết trong não điều chỉnh sản xuất hormon hoạt động không bình thường.
- Các tình trạng có thể liên quan đến mức testosterone thấp như béo phì, rối loạn cương dương, trầm cảm, đau mạn tính, loãng xương, đái tháo đường, hội chứng chuyển hóa, bệnh viêm mạn tính, sử dụng rượu hoặc thuốc opioid, HIV/AIDS, bệnh tim mạch và ung thư tuyến tiền liệt.
Suy sinh dục cũng có thể là tác dụng phụ của một số loại thuốc được sử dụng để điều trị như:
- Thuốc huyết áp.
- Thuốc điều chỉnh cholesterol.
- Chất gây nghiện.
- Thuốc chống viêm.
- Thuốc chống trầm cảm.
- Thuốc lá.
- Thuốc kháng axit.
Chẩn đoán thiếu hụt hormon sinh dục
Xét nghiệm máu thường được bác sĩ chỉ định để chẩn đoán rối loạn hormon sinh dục. Nguồn ảnh: PinterestBác sĩ sẽ trao đổi với từng người và đưa ra hướng dẫn cụ thể. Đối với nữ giới sẽ xem xét đánh giá các chỉ số sau:
- Hormon tuyến giáp.
- Hormon sinh dục.
- Chức năng tuyến thượng thận.
Các xét nghiệm cần thực hiện để đánh giá tình trạng thiếu hụt hormon ở nam giới là:
- Tổng lượng testosterone.
- Đánh giá tuyến tiền liệt.
- Chức năng tuyến thượng thận.
Sau khi có kết quả, bác sĩ sẽ thiết lập một kế hoạch điều trị riêng phù hợp nhất với nhu cầu của cơ thể từng người. Không phải ai cũng cần liệu pháp thay thế hormon và điều quan trọng cần nhớ là không có cách tiếp cận chung phù hợp với tất cả mọi người.
Vì vậy nếu gặp bất kỳ triệu chứng nào gây khó chịu hay dấu hiệu liên quan đến rối loạn nội tiết tố hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn cụ thể hơn.
