Tuy nhiên, cholesterol không phải lúc nào cũng xấu. Cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) rất có lợi cho tim mạch, thường được gọi là cholesterol “tốt”.
Trong bài viết này, chúng tôi sẽ trả lời câu hỏi liệu HDL cholesterol quá cao có tốt hay không? Chỉ số cholesterol cần đạt và cách kiểm soát.
Khi nào cholesterol cao là tốt?
Có hai loại cholesterol chính trong cơ thể, chỉ một trong số chúng được coi là yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe tim mạch.
Cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) góp phần vào sự tích tụ chất béo trong động mạch,có thể làm tắc nghẽn động mạch, gây racơn đau tim hoặc đột quỵ. Với chỉ số LDL, càng thấp càng tốt.
HDL cholesterol có lợi cho tim mạch. HDL cholesterol giúp vận chuyển LDL cholesterol đến gan để chuyển hóa và thải trừ. Chỉ số HDL cao làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Có phải HDL càng cao càng tốt không?
HDL giúp bảo vệ tim mạch, nó nên càng cao càng tốt? Câu trả lời còn phụ thuộc vào một số yếu tố.
Thông thường chỉ số HDL cholesterol không thể tăng lên đến mức được coi là “quá cao”. Mặc dù không có giới hạn thế nào là quá cao, nhưng ở những người có quá trình chuyển hóa và thải trừ cholesterol bình thường thì HDL cholesterol không tự nhiên mà tăng lên mức không tốt cho sức khỏe.
Tuy nhiên, mặc dù hiếm gặp, HDL cholesterol có thể tăng lên quá cao.
Một bài báo trên tạp chí Khoa học Hoa Kỳ đề cập tới một biến thể di truyền hiếm gặp, có thể làm chỉ số HDL tăng quá cao. Biến thể di truyền làm thay đổi cơ chế hoạt động của HDL trong cơ thể và làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Biến thể được tìm thấy trong phân tử SR-BI. Sự đột biến gen SR-BI làm tăng quá mức HDL và tăng nguy cơ mắc bệnh tim.
Những người được nghiên cứu có chỉ số HDL lớn hơn 95 miligam trên decilit (mg/dL). Chỉ số này cao bất thường. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng một số người trong nghiên cứu mắc phải rối loạn di truyền hiếm gặp này.
Một nghiên cứu khác cho thấy những người gần đây bị đau tim và có chỉ số HDL và protein phản ứng C tăng cao, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim khác. Protein phản ứng C được tạo ra ở gan trong quá trình viêm.
Một nghiên cứu trên tạp chí Circulation cho thấy bất thường protein chuyển este cholesteryl (CETP- cholesteryl ester transfer protein) cũng có thể gây ra HDL cao bất thường và tăng nguy cơ mắc bệnh tim. Nghiên cứu lớn nhưng chỉ thực hiện trên người da trắng, phát hiện ra rằng khiếm khuyết CETP làm tăng nguy cơ mắc bệnh tim ở phụ nữ chứ không gặp ở nam giới.
Hơn nữa, theo một đánh giá trên tạp chí Xơ vữa động mạch, cân bằng cholesterol là một yếu tố quan trọng.
Một nghiên cứu được thực hiên trên nhóm lớn gồm cả nam và nữ có chỉ số HDL khác nhau, phát hiện ra rằng nhóm chỉ số HDL cao hoặc thấp “quá mức” có nguy cơ tử vong cao hơn nhóm có chỉ số HDL vừa phải.
Theo nghiên cứu này, chỉ số HDL tốt nhất là 73 mg/dL ở nam giới và 93 mg/dL ở phụ nữ.
Chỉ số cholesterol cần đạt
Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA-American Heart Association) khuyến cáo tất cả mọi người từ 20 tuổi trở lên nên xét nghiệm cholesterol máu ít nhất 4 đến 6 năm một lần.
Mặt khác, Cơ quan y tế dự phòng Hoa Kỳ khuyến cáo nên sàng lọc các rối loạn cholesterol bắt đầu từ năm 20 tuổi nếu có các yếu tố nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
Tuy nhiên, ngày nay không chỉ người lớn mới được kiểm tra cholesterol máu. Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP- American Academy of Pediatrics) khuyến cáo tất cả trẻ em từ 9 đến 11 tuổi nên làm xét nghiệm cholesterol. AAP Hoa Kỳ cho biết khuyến cáo này là do tình trạng béo phì ngày càng tăng.
Trẻ em có các yếu tố nguy cơ, chẳng hạn như tiền sử gia đình cholesterol cao, nên được xét nghiệm trong độ tuổi từ 2 đến 10 tuổi.
Đơn vị định lượng cholesterol tính bằng mg/dL. Các xét nghiệm gồm HDL, LDL và cholesterol toàn phần. Cholesterol toàn phần là tổng của HDL, LDL và 20% triglycerid.
AHA Hoa Kỳ nói rằng chỉ số cholesterol là một trong các yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch nhưng không công bố các mức cholesterol cụ thể.
Theo AHA Hoa Kỳ, chỉ số cholesterol “khỏe mạnh” có thể khác nhau ở mỗi người. Chỉ số này sẽ phụ thuộc vào các yếu tố khác như triglycerid, tình trạng sức khỏe hiện tại, lối sống và tiền sử gia đình về bệnh tim mạch.
Viện Tim, Phổi, Máu và Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ đã xuất bản các hướng dẫn về chỉ số cholesterol sau đây.
Cholesterol toàn phần | Phân loại |
Dưới 200 mg / dL | Cần đạt |
200-239 mg / dL | Ranh giới Cao |
Trên 240 mg / dL | Cao |
LDL cholesterol | Phân loại |
dưới 100 mg / dL | Tốt nhất |
100-129 mg / dL | Tạm ổn |
130-159 mg / dL | Ranh giới Cao |
160-189 mg / dL | Cao |
190 mg / dL trở lên | Rất cao |
| Phân loại |
dưới 40 mg / dL | Nguy cơ cao mắc bệnh tim |
40-59 mg / dL | Tạm ổn |
hơn 60 mg / dL | Tốt |
Các phương pháp để có chỉ số HDL cao
Vấn đề phổ biến là đa số mọi người có chỉ số HDL thấp và LDL cao. AHA Hoa Kỳ nói rằng 1/3 tổng số ca tử vong ở Mỹ là do bệnh tim mạch.
Theo CDC Hoa Hỳ, hơn 30 triệu người Mỹ có chỉ số cholesterol quá cao (trên 240 mg / dL). Hơn 73 triệu người có chỉ số LDL cao nhưng chỉ có dưới một phần ba người đang thực hiện các bước để cải thiện vấn đề này.
Để có chỉ số HDL và LDL ở mức khỏe mạnh, cách tốt nhất là bạn cần xét nghiệm cholesterol máu và thực hiện các bước để đạt hoặc duy trì chúng ở mức lý tưởng.
Các yếu tố nguy cơ khác của bệnh tim mạch, chẳng hạn như tuổi tác, cân nặng, chế độ ăn uống, mức độ hoạt động, huyết ápvà lối sống hiện tại.
Để có chỉ số cholesterol khỏe mạnh, các chuyên gia khuyên nên:
- Đi kiểm tra cholesterol ít nhất 5 năm một lần hoặc theo khuyến cáo của bác sĩ.
- Chế độ ăn uống lành mạnh cho tim mạch với nhiều trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt và thịt nạc.
- Hạn chế chất béo bão hòa, thức ăn chiên rán, muối và đồ ngọt
- Tập thể dục ít nhất 30 phút/ngày, bốn đến năm lần mỗi tuần
- Không hút thuốc
Cholesterol cao có thể do di truyền. Nếu chỉ số HDL cao bất thường (lớn hơn 90 mg/dL), bạn nên thực hiện các xét nghiệm để tìm nguyên nhân hoặc tìm các yếu tố nguy cơ khác của bệnh tim mạch.
Ngay cả những người tuân theo lối sống lành mạnh cũng cần theo dõi để duy trìchỉ số cholesterol khỏe mạnh.
Khi cần phối hợp điều trị cholesterol cao bằng thuốc, bạn cần thực hiện đúng theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, các vấn đề sức khỏe khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường hoặc tăng huyết áp, cần được phối hợp khám và điều trị.
Kết luận
Cholesterol là một chỉ số quan trọng,một yếu tố nguy cơ của bệnh tim mạch, cần được xét nghiệm thường xuyên. Mặc dù chỉ số HDL cao quá mức rất hiếm gặp, nhưng chúng có thể là yếu tố nguy cơ đáng lo ngại trong một số trường hợp.
Những người có chỉ số HDL hoặc LDL cao bất thường cần xét nghiệm và tuân thủ điều trị để kiểm soát, đồng thời theo dõi sức khỏe tim mạch.
Thay đổi lối sống và dùng thuốc khi cần thiết giúp kiểm soát và duy trì chỉ số cholesterol khỏe mạnh.
Xem thêm:
- 15 loại thực phẩm giúp giảm cholesterol máu
- Chỉ số cholesterol cao ở trẻ em: nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
- Chỉ số cholesterol trong máu: bao nhiêu là bất thường, biện pháp khắc phục
- Cách lựa chọn các loại thịt chứa ít cholesterol và các sản phẩm thịt chay
- Lipoprotein, cholesterol và chế độ ăn uống phù hợp
