Xét nghiệm cholesterol cũng cho biết lượng triglycerid hiện có.
Theo Hiệp hội Tim Mạch Hoa Kỳ, cholesterol lipoprotein tỷ trọng thấp (LDL) thường được coi là cholesterol xấu, trong khi cholesterol lipoprotein tỷ trọng cao (HDL) được coi là cholesterol tốt.
Chỉ số cholesterol được dùng để đánh giá nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Trong bài viết này, chúng ta cùng tìm hiểu các chỉ số cholesterol trong huyết thanh, nồng độ cần đạt là bao nhiêu và cách cải thiện tình trạng tăng cholesterol máu.
Cholesterol là gì?
Cholesterol là một chất béo như sáp, được tổng hợp chủ yếu ở gan.
LDL- Cholesterol có thể tích tụ trong động mạch, làm tắc nghẽn và giảm lưu lượng máu. Lý do mà cholesterol được xem là yếu tố nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Xét nghiệm máu có thể định lượng:
- HDL- cholesterol
- LDL- cholesterol
- Triglycerid, là một loại chất béo đi kèm với cholesterol.
Cholesterol toàn phần được tính bằng cách cộng chỉ số HDL, LDL, và 20 % triglycerid có trong mẫu máu.
Cholesterol đóng vai trò quan trọng trong nhiều quá trình của cơ thể, bao gồm:
- Cấu tạo màng tế bào
- Thành phần cấu tạo hormone
- Chuyển hóa vitamin D trong da
- Sản xuất axit mật để tiêu hóa mỡ
Trong khi LDL- cholesterol xu hướng gây tích tụ và tắc nghẽn động mạch, thì HDL- cholesterol giúp làm sạch cholesterol trong máu và giảm tích tụ mảng bám động mạch. Vì thế, HDL-cholesterol được coi là tốt.
Chỉ số cholesterol bình thường
Các bác sĩ sẽ so sánh chỉ số cholesterol của bạn với bảng chỉ số cholesterol bình thường.
Bảng hướng dẫn tính theo đơn vị miligam trên decilit (mg / dL) máu, bao gồm:
Tuổi và giới tính | Cholesterol toàn phần trong huyết thanh | HDL | LDL | Triglyceride |
Dưới 19 tuổi | Tối đa 170 mg / dL | Ít nhất 45 mg / dL | Dưới 100 mg / dL | Dưới 150 mg / dL |
Nữ từ 20 tuổi trở lên | 125–200 mg / dL | Ít nhất 50 mg / dL | Dưới 100 mg / dL | Dưới 150 mg / dL |
Nam từ 20 tuổi trở lên | 125–200 mg / dL | ít nhất 40 mg / dL | Dưới 100 mg / dL | Dưới 150 mg / dL |
Bác sĩ sẽ phối hợp các yếu tố nguy cơ khác trước khi chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp.
Các yếu tố cần phối hợp khi đánh giá mức độ cholesterol trong huyết thanh bao gồm:
- Tỷ lệ giữa HDL và LDL-cholesterol
- Triglycerid
- Béo phì
- Tăng huyết áp
- Nam giới từ 45 tuổi trở lên
- Nữ giới đã mãn kinh
- Hút thuốc lá
- Tiền sử gia đình
- Đái tháo đường typ 2
- Không hoạt động thể chất hoặc lối sống ít vận động,
- Chế độ ăn nhiều chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa
- Uống quá nhiều rượu
- Chế độ ăn rất nhiều carbohydrat, đặc biệt thực phẩm đã tinh chế
- Hội chứng chuyển hóa
- Tình trạng viêm mạn tính
Cholesterol ảnh hưởng đến sức khỏe như thế nào?
Nhìn chung, lượng cholesterol trong huyết thanh đưuọc coi là lành mạnh khi chỉ số HDL- cholesterol cao và LDL- cholesterol thấp.
Điều này là do HDL -cholesterol giúp đào thải LDL- cholesterol trong máu. HDL cũng ngăn chặn LDL- cholesterol hình thành mảng bám vào thành động mạch, gây giảm lưu lượng máu.
Mảng xơ vữa quá lớn có thể gây hẹp lòng động mạch, dẫn đến tăng nguy cơ mắc bệnh tim mạch.
LDL- cholesterol trong động mạch tăng cao có thể gây giảm lưu lượng máu và oxy đến các mô cơ quan, gây ra các biến chứng nghiêm trọng.
Một phần mảng bám, gọi là huyết khối hoặc cục máu đông, có thể bị vỡ ra và mắc kẹt trong động mạch, dẫn đến tắc mạch.
Các biến chứng liên quan đến nồng độ cholesterol trong huyết thanh cao bao gồm:
- Bệnh mạch vành
- Đột quỵ
- Nhồi máu cơ tim
- Tổn thương mô cơ quan
Ảnh hưởng của triglycerid đối với sức khỏe thường ít người biết đến. Tuy nhiên, những lượng triglycerid cao xu hướng tăng nguy cơ mắc các bệnh, bao gồm đái tháo đường, tăng huyết áp và bệnh tim mạch.
Giảm LDL- cholesterol
Nguồn facty.comGan có khả năng tổng hợp đủ cholesterol cần thiết cho cơ thể. Tất cả cholesterol trong chế độ ăn uống, đều là dư thừa. Lượng cholesterol không cần thiết này tăng khả năng tích tụ trong mạch máu.
Cách hiệu quả nhất để giảm cholesterol không lành mạnh và tăng cholesterol có lợi là thay đổi chế độ ăn uống.
Chất béo bão hòa và chất béo chuyển hóa không nên nhiều hơn 5-6% lượng calo tiêu thụ hàng ngày.
Nếu bạn tiêu thụ 2.000 calo mỗi ngày thì chỉ nên hấp thụ từ 11 đến 13 gam chất béo bão hòa.
Bạn cũng có thể đạt được và duy trì mức cholesterol khỏe mạnh bằng cách thay đổi lối sống. Bao gồm:
- Ăn ít các sản phẩm từ sữa chứa nhiều chất béo, chẳng hạn như sữa nguyên chất, bơ, kem và pho mát
- Ăn ít thịt đỏ, thịt lợn, thịt cừu và da thịt gia cầm
- Tránh thực phẩm đóng gói, thức ăn nhanh và chiên rán
- Hạn chế ăn dầu có nhiều chất béo chuyển hóa
- Tránh một số loại dầu và bơ nhiệt đới, đặc biệt là những loại có nguồn gốc từ ca cao, dừa, cọ và hạt cọ
- Ăn ít carbohydrate tinh chế, chẳng hạn như bánh ngọt, bánh mì, bánh quy giòn, và khoai tây chiên
- Tránh thực phẩm và đồ uống có đường, chẳng hạn như kẹo, sô cô la, nước trái cây, sinh tố chế biến sẵn, nước ngọt và nước tăng lực
- Giảm cân hoặc duy trì cân nặng hợp lý
- Bỏ hút thuốc và tránh khói thuốc
- Giảm hoặc tránh uống rượu
- Tập thể dục thường xuyên
- Giảm hoặc hạn chế căng thẳng
- Điều trị các bệnh liên quan, bao gồm cả bệnh đái tháo đường và cao huyết áp
- Lên kế hoạch cho bữa ăn nhẹ với trái cây và rau quả, thay vì thực phẩm chế biến sẵn không có lợi cho sức khỏe
Viết nhật ký ăn uống giúp bạn xác định thói quen cần cải thiện và hình thành lối sống lành mạnh.
Tăng nồng độ HDL- cholesterol
Một số phương pháp giúp tăng nồng độ HDL cholesterol:
- Sử dụng dầu có ít chất béo chuyển hóa, chẳng hạn như dầu làm từ ô liu, hoa hướng dương, cải dầu và ngô
- Ăn nhiều trái cây và rau quả
- Ăn nhiều ngũ cốc nguyên hạt
- Thay thế thịt bằng các nguồn protein từ thực vật, chẳng hạn như quả óc chó, hạnh nhân, đậu, đậu phụ, các loại hạt và ngũ cốc nguyên hạt
- Ăn thịt gia cầm và cá bỏ da như cá hồi, cá hồi, cá trích và cá thu
- Tăng lượng chất xơ bằng cách ăn nhiều rau xanh và ngũ cốc nguyên hạt
- Uống sữa ít béo hoặc uống sữa thay thế
- Tập thể dục thường xuyên
Bác sĩ có thể chỉ định điều trị thuốc, thường là statin, cho những người có cholesterol cao không đáp ứng với thay đổi chế độ ăn uống và lối sống.
Kết luận
Cholesterol là một lipid quan trọng đối với nhiều quá trình của cơ thể. Gan có khả năng tổng hợp đủ lượng cholesterol mà cơ thể cần.
Cholesterol huyết thanh có thể cung cấp một cái nhìn tổng quan về nồng độ cholesterol. Chỉ số triglyceride, LDL- cholesterol và HDL- cholesterol trong máu cho biết nguy cơ mắc bệnh tim mạch, chẳng hạn như đau tim hoặc đột quỵ.
Hiệp hội Tim mạch Mỹ khuyến cáo người trưởng thành trên 20 nên kiểm tra chỉ số cholesterol trong huyết thanh và các chỉ số khác liên quan đến bệnh tim mạch 4-6 năm một lần.
Khi bạn có nguy cơ cao mắc biến chứng, bạn cần phải xét nghiệm nồng độ cholesterol trong máu thường xuyên hơn.
Xem thêm:
- 15 loại thực phẩm giúp giảm cholesterol máu
- Chỉ số HDL cholesterol có thể quá cao không?
- Chỉ số cholesterol cao ở trẻ em: nguyên nhân, triệu chứng và điều trị
- Cách lựa chọn các loại thịt chứa ít cholesterol và các sản phẩm thịt chay
- Lipoprotein, cholesterol và chế độ ăn uống phù hợp
