Thuốc ngủ là gì?
Hầu hết các loại thuốc ngủ đều thuộc nhóm thuốc an thần – gây ngủ, được sử dụng để cảm thấy buồn ngủ hoặc ngủ yên. Thuốc an thần – gây ngủ bao gồm benzodiazepine, barbiturat và các loại thuốc ngủ khác.
Benzodiazepine như Ativan, Librium, Valium và Xanax là những loại thuốc chống lo âu. Những loại thuốc này cũng làm tăng cảm giác buồn ngủ và giúp mọi người ngủ ngon. Halcion là một loại thuốc an thần benzodiazepine thế hệ cũ và đã được thay thế phần lớn bằng các loại thuốc thế hệ mới hơn. Mặc dù những loại thuốc này có thể hữu ích trong thời gian ngắn, nhưng tất cả các loại thuốc thuộc nhóm benzodiazepine đều có khả năng gây nghiện và có thể gây ra các vấn đề về trí nhớ và sự tập trung. Những loại thuốc này thường không được khuyên dùng để điều trị lâu dài các vấn đề về giấc ngủ.
Barbiturat, một nhóm thuốc khác trong nhóm thuốc an thần - gây ngủ này, làm suy giảm hệ thần kinh trung ương và có thể gây ra an thần. Các loại thuốc thuộc nhóm barbiturat được kê đơn như thuốc an thần hoặc thuốc ngủ. Tuy nhiên, những loại thuốc an thần này được giới hạn sử dụng làm thuốc gây mê, có thể gây tử vong khi dùng quá liều.
Các loại thuốc mới hơn giúp bạn đi vào giấc ngủ nhanh hơn. Một số loại thuốc gây buồn ngủ sẽ liên kết với các thụ thể trong não giống như benzodiazepine, bao gồm Ambien, Lunesta và Sonata. Những loại này ít có khả năng hình thành thói quen hơn benzodiazepine, nhưng theo thời gian đôi khi vẫn có thể gây ra sự phụ thuộc về thể chất. Thuốc có thể hoạt động nhanh chóng để tăng cảm giác buồn ngủ.
Một loại thuốc hỗ trợ giấc ngủ khác Rozerem, tác động đến một loại hormone não melatonin và không gây nghiện.
Belsomra là loại thuốc ngủ khác khác tác động đến một chất hóa học trong não có tên là orexin và không gây nghiện.
Loại thuốc ngủ khác không gây nghiện là Silenor, một dạng liều thấp của thuốc chống trầm cảm ba vòng doxepin.
Tác dụng phụ của thuốc ngủ
Thuốc ngủ có thể gây tác dụng phụ như buồn ngủ vào ban ngày, đau đầu, suy nhược,.. (nguồn ảnh: cars.usnews.com)Giống như hầu hết các loại thuốc, thuốc ngủ có thể gây ra tác dụng phụ. Hãy trao đổi với bác sĩ nếu có bất kỳ thắc mắc nào về các tác dụng phụ của thuốc ngủ.Bác sĩ có thể cho bạn biết về một số tác dụng phụ nếu bạn bị hen suyễn hoặc các tình trạng sức khỏe khác. Thuốc ngủ có thể cản trở quá trình hô hấp bình thường và có thể gây nguy hiểm ở những người mắc một số vấn đề về phổi mãn tính như hen suyễn, khí phế thũng hoặc các dạng bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
Các tác dụng phụ thường gặp của thuốc ngủ kê đơn như Ambien, Halcion, Lunesta, Rozerem và Sonata bao gồm:
- Nóng hoặc ngứa ran ở bàn tay, cánh tay, bàn chân hoặc chân
- Thay đổi cảm giác thèm ăn
- Táo bón
- Tiêu chảy
- Khó giữ thăng bằng
- Chóng mặt
- Buồn ngủ ban ngày
- Khô miệng hoặc cổ họng
- Đầy hơi
- Đau đầu
- Ợ nóng
- Suy nhược vào ngày hôm sau
- Tinh thần chậm chạp hoặc các vấn đề về tập trung hoặc trí nhớ
- Đau bụng
- Run một phần cơ thể không kiểm soát được
- Những giấc mơ bất thường
- Yếu đuối
Điều quan trọng là phải nhận thức được các tác dụng phụ có thể xảy ra của thuốc ngủ để bạn có thể ngừng thuốc và gọi cho bác sĩ ngay lập tức, giúp tránh các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng hơn.
Thuốc ngủ và người lớn tuổi
Người lớn tuổi có nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khi dùng thuốc ngủ (nguồn ảnh: blog.mavencare.com)Nếu 65 tuổi trở lên, các chuyên gia khuyên nên tránh tất cả các loại thuốc hỗ trợ giấc ngủ. Điều này bao gồm thuốc không kê đơn và thuốc an thần thế hệ mới hơn như eszopiclone (Lunesta), zaleplon (Sonata) và zolpidem (Ambien).
So với những người trẻ tuổi, người lớn tuổi có nguy cơ mắc các vấn đề sức khỏe khi dùng thuốc ngủ. Khi lớn tuổi hơn, thuốc ngủ có xu hướng lưu lại trong cơ thể lâu hơn. Buồn ngủ có thể kéo dài cả ngày sau khi bạn uống thuốc. Lú lẫn và các vấn đề về trí nhớ cũng là một tác dụng phụ được biết đến, có thể dẫn đến ngã, gãy xương hông, gây tai nạn.
Các tác dụng phụ khác của một số loại thuốc ngủ không kê đơn đối với người lớn tuổi như khô miệng, táo bón và khó đi tiểu.
Trước khi quyết định dùng thuốc ngủ, hãy trao đổi với bác sĩ. Bác sĩ có thể đề nghị khám sức khỏe để giúp tìm ra nguyên nhân gây ra các vấn đề về giấc ngủ như trầm cảm, lo âu hoặc rối loạn giấc ngủ. Từ đó, bác sĩ cũng sẽ gợi ý cách điều trị chứng khó ngủ mà không cần dùng thuốc.
Tác dụng phụ phức tạp của thuốc ngủ - Parasomnias
Một số loại thuốc ngủ có tác dụng phụ có hại hơn. Parasomnias là những cử động, hành vi và hành động không thể kiểm soát được như mộng du, có thể bao gồm ăn ngủ, gọi điện thoại hoặc quan hệ tình dục khi đang ở trạng thái ngủ. Khi đó, bạn đang ngủ và không biết điều gì đang xảy ra.
Ngoài ra, lái xe trong khi không hoàn toàn tỉnh táo là một tác dụng phụ nghiêm trọng khác của thuốc ngủ. Mặc dù hiếm gặp, nhưng tác dụng phụ này rất khó phát hiện khi thuốc có hiệu lực.
Trong tờ hướng dẫn sử dụng của các loại thuốc an thần – gây ngủ sẽ bao gồm những nguy cơ tiềm ẩn khi dùng thuốc ngủ. Bởi vì các hành vi phức tạp trong giấc ngủ có nhiều khả năng xảy ra nếu bạn tăng liều lượng thuốc. Vì vậy, chỉ uống đúng liều lượng và thời gian mà bác sĩ đã kê đơn.
Dị ứng với thuốc ngủ
Mọi người có thể có phản ứng dị ứng với bất kỳ loại thuốc nào. Nếu có tiền sử dị ứng với loại thuốc ngủ nào, nên trao đổi với bác sĩ để đưa ra loại thuốc phù hợp.
Dưới đây là những dấu hiệu đầu tiên của phản ứng dị ứng với thuốc ngủ:
- Có vấn đề về tầm nhìn như mờ mắt
- Đau ngực
- Khó thở hoặc khó nuốt
- Khàn tiếng
- Ngứa, phát ban
- Buồn nôn hoặc nôn
- Nhịp tim đập mạnh
- Sưng mắt, mặt, môi, lưỡi hoặc cổ họng
Ngoài ra, một phản ứng dị ứng cấp tính có thể gây tử vong là sốc phản vệ. Một tác dụng phụ khác có thể xảy ra là phù mạch, sưng mặt nghiêm trọng.
Khi sử dụng thuốc ngủ có thể gặp phản ứng dị ứng với thuốc và cần được đến bệnh viện để điều trị kịp thời (nguồn ảnh: healthline.com)Vì vậy, hãy thảo luận với bác sĩ về những khả năng này nếu bạn có nguy cơ bị phản ứng dị ứng với thuốc.
Những lưu ý khi sử dụng thuốc ngủ
Khi nào nên uống thuốc ngủ?
Thông thường, nên uống thuốc ngủ ngay trước giờ đi ngủ mong muốn. Đọc kỹ hướng dẫn sử dụng của thuốc ngủ và làm theo chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, hãy luôn dành nhiều thời gian để ngủ trước khi bạn uống thuốc ngủ.
Có nguy hiểm không khi kết hợp thuốc ngủ và rượu?
Kết hợp thuốc ngủ và rượu có thể gây nguy hiểm. Trộn rượu và thuốc ngủ có thể làm tăng tác dụng an thần, từ đó có thể gây ngừng thở, tử vong. Nhãn thuốc ngủ cảnh báo không sử dụng rượu trong khi dùng thuốc.
Ngoài ra, bạn không nên ăn bưởi hoặc uống nước ép bưởi, bưởi chùm khi đang uống một số loại thuốc ngủ. Bưởi làm tăng lượng thuốc được hấp thụ vào máu và tăng thời gian thuốc lưu lại trong cơ thể, từ đó có thể gây ra tình trạng quá liều.
Bị phụ thuộc vào thuốc ngủ
Đối với chứng mất ngủ ngắn hạn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc ngủ trong vài tuần. Tuy nhiên, sau khi sử dụng thường xuyên trong một thời gian dài hơn, một số thuốc ngủ như benzodiazepine (zolpidem hoặc eszopiclone) có thể ngừng hoạt động do cơ thể không còn dung nạp được thuốc.
Bạn cũng có thể trở nên phụ thuộc vào thuốc về mặt tâm lý, cụ thể nếu đi ngủ mà không uống thuốc ngủ sẽ khiến bạn lo lắng, khó ngủ
Một số nghiên cứu cho thấy việc sử dụng thuốc ngủ trong thời gian dài có thể gây trở ngại cho giấc ngủ. Cách tốt nhất để tránh phát triển sự phụ thuộc vào thuốc ngủ là làm theo hướng dẫn của bác sĩ và ngừng dùng thuốc khi được khuyến cáo.
